Günde 2 saatten fazla bilgisayar kullanmanın bilgisayara bağlı göz yorgunluğu sendromuna yol açabileceğini bildiren Op. Dr. Ataman Gençgönül, “Teknolojik yeniliklerin hayatımıza getirdiği kolaylıklardan birisi olan bilgisayar kullanımı tüm iş sektörlerinde, okullarda ve ev ortamında yaygın kullanımı sonucu yüksek görsel dikkat gerektirmesinden dolayı bazı göz problemlerine neden olmaktadır. (Computer Vision Syndrome) modern bir hastalık olarak karşımıza çıkmaktadır" dedi.
Medicana International Ankara Göz Hastalıkları Bölümü’nden Op. Dr. Ataman Gençgönül günde 2 saatten fazla bilgisayar kullanan kullanıcıların hepsinin bu hastalığa aday olabileceğini, bunun nedenleri arasında en genel belirtinin bilgisayar ekranının televizyon ekranı gibi somut görüntü vermemesi olduğunu bildirdi. Gençgönül, “Bilgisayar ekranlarında piksel denilen küçük noktalar bulunmaktadır. Gözlerimizin piksellerden oluşan bu görüntüleri hafızada kayıtlı tutabilmesi için normalden çok daha fazla çalışması gerekmektedir. Gözün uyum mekanizması bilgisayar monitörünün titreşen görüntüsüne kilitlenmekte ve sürekli olarak gözdeki kaslar kasılıp gevşemek zorunda kalmaktadır. Bu durum bilgisayar ekranına bakan kişilerde göz yorgunluğa neden olmaktadır. Bilgisayar kullanımı çok aşırıya kaçmadıkça herhangi bir kırılma kusuruna sebep olmaz, gözü bozmaz. Ancak mevcut olan ve kişinin o ana kadar önemsemediği veya bilmediği düzeltilmemiş kırılma kusuru (hipermetropi, myopi, astigmatizma, presbiyopi olarak adlandırılan yaşlılık hipermetropisi) olan bireylerin 50-80 cm mesafede uzun süre çalışıyor olmaktan dolayı, daha fazla şikayetleri olacaktır” dedi.
Göz kuruluğu nedeni
Göz kuruluğu nedeni hakkında da bilgi veren Op. Dr. Ataman Gençgönül, şunları belirtti:
“Bilgisayar kullanımı sırasında göz kırpma sayısı normal değerinin (dakikada 12-18) üçte birine (dakikada 4-6) inmektedir. Göz kırpma sayısının azalmasıyla birlikte kornea tabakasının nemlenmesi, oksijenlenmesi ve beslenmesi bozulmakta bu da göz kuruluğuna neden olmaktadır. Klimalı ortamlar, bilgisayar karşısında çalışan bireylerde gözyaşı buharlaşmasını arttırıp nem oranını düşürmekte ve göz kuruluğunu arttırmaktadır. Bilgisayar monitörlerinden yayılan negatif yüklü partiküller, insan bedeninde ve gözlerde negatif yük oluşturarak havadaki pozitif yüklü toz parçacıklarını çekip gözlerde kuru göz ve atopik konjonktivite (göz yangısı) bağlı yakınmalara sebep olabilmektedir.”
Bilgisayar kullanımının yol açtığı sağlık sorunlarını sıralayan Op. Dr. Ataman Gençgönül, “Bilgisayar kullanımına bağlı göz yorgunluğu ve göz kuruluğunun sonucu olarak sıklıkla görülen belirtiler yorgun ve ağrılı gözler, gözlerde yanma, batma, bulanık görme, kuruluk hissi, sulanma, kaşıntı, kızarıklık, gözleri kısarak bakma, odaklama zorluğu, çift görme, yazı karakteri ve grafiklerin çevresinde ışık hareleri ya da saçılmalar, ışığa karşı hassasiyet, baş, boyun ve sırt ağrısı olmaktadır” dedi.
Op. Dr. Gençgönül, bilgisayar kullanıcılarının göz yorgunluğu ve göz kuruluğu yakınmalarını azaltmak için yapılması gerekenleri şöyle açıkladı:
“Bu tür yakınmaları olan bireylerin göz muayenesi sonucu; bilmedikleri bir kırılma kusuru varsa gerekli gözlük veya kontakt lens ile uygun tedavilerinin düzenlenmesi, 40 yaş ve üstü yakın gözlüğü kullananların bilgisayara bakma mesafelerine göre gözlük ayarı yaptırması, gözlüklerin antirefle özellikte cam olması, kontakt lens kullananların yüksek oksijen geçirgenliği ve nemlendirme özelliği yüksek lensleri tercih etmeleri, kuru göz yakınması olan bireylerin suni gözyaşı damlaları kullanmaları gerekmektedir. Bilgisayar karşısında olan bireylere dikkatli çalışma ve keskin görüş çabası göz kırpma sayısını azalmakta olup göz kırpma sayısı bilinçli olarak arttırılmalıdır. Bilgisayar ekranı bakış düzleminin 10-15 derece altına yerleştirilip, ekranın üst sınırı göz seviyesinin biraz altında olmalıdır. Bu şekilde gözler çalışma sırasında hafif aşağıya bakar pozisyonda olacak ve kapak aralığı daralacağından gözyaşı buharlaşması azalacaktır. Çalışma ortamında nem oranın düşük olmaması ve havalandırma sistemlerinin direkt göze gelmemesi gereklidir. Kullanılan ekranlar yüksek çözünürlük ve düşük parlaklık oranlı, tazeleme hızı yüksek olmalıdır. Daha büyük ve gelişmiş teknolojili (LCD veya plazma monitör) ekranlar tercih edilmelidir. Koruyucu filtre kullanılması hem yansımayı azaltır, hem de düşük bir oranda da olsa monitörden yayılan radyasyonu süzer. Açık renk zemin üzerinde koyu renk, iri puntolu ve gözü yormayan karakterler ile çalışılmalıdır. Monitör ekranında statik elektrikten toz birikmesini önlemek için anti statik spreyle ve pamuksuz bezle ekran düzenli olarak temizlenmelidir. Ortam aydınlatmasında kullanılan ışık göze direkt gelmemelidir. Uygun olan, arkadan ve omuz hizasında gelen ışık kaynağı kullanılmasıdır. Çalışma ortamında fazla ışık olmamalı, yansıma ve parıltılı kaynaklar ortadan kaldırılmalıdır. Bilgisayar masası ve sandalyesi ergonomiye uygun şekilde ayarlanıp, dik pozisyonda oturulmalı, bu şekilde baş, boyun, sırt, bilek ve eklem ağrıları gibi pozisyonel ağrıların oluşması engellenmelidir. Unutulmaması gereken en önemli noktalardan birisi gözü dinlendirmektir. 20- 45 dakika ekran karşısında geçirildiğinde, gözleri bir süre kapalı tutarak veya daha az görsel dikkat gerektiren bir işle meşgul olarak gözler dinlendirilmelidir. Bu durum çocuklarda çok daha önemli olup her bir saatlik bilgisayar kullanımı için on beş dakika ara verilmelidir. Basit vücut gevşeme egzersizleri yapılması faydalı olacaktır.”
Gençgönül, sonuç olarak görme yetisi ve bunun korunmasının herkes için çok önemli olduğunu belirterek, göz sağlığının korunması ile hem verimlilik artacağı hem de bilgisayar başında huzurlu ve mutlu olunabileceğini bildirdi.