Milyonlarca kişinin beklediği asgari ücretin belirlenmesine az zaman kaldı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamada asgari ücrete ilişkin, "Çalışanlarımızı enflasyona ezdirmemek için gereken çabayı gösteriyoruz. Asgari ücreti de benzer şekilde tespit ederek dar gelirlilerin üzerindeki yükü de hafifleteceğiz." ifadelerini kullanmıştı. Öte yandan sendikalar, partililer ve işveren dünyası da kendi beklentilerini paylaşmaya başladı.
İşte asgari ücret talepleri...
DİSK: Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonundan (DİSK) Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, "Bütün ücretlere 1.000 TL iyileştirme yapılmalıdır! Ücretlerin asgari ücret kadar kısmı için 1.000 TL tutarında vergi ve pirim indirimi sağlanmalıdır. Bu destek Hazine tarafından karşılanmalıdır. Böylece bütün çalışanların ücretlerinde 1.000 TL iyileştirme mümkün olacaktır. Gerek yoksulluk sınırı gerek gıda fiyatları artışı ve gerekse ekonomik büyüme dikkate alındığında 2022 yılında asgari ücreti en az net 5.200 TL olmalıdır." dedi.
HAK-İŞ: Hak-İş Başkanı Mahmut Arslan, pandeminin etkilerinin azaldığı ve ekonominin hızla büyümeye devam ettiğini belirterek, "İnanıyoruz ki, işverenler bu büyümede en büyük paya sahip işçilere cömert davranacaklar. Biz konfederasyon olarak enflasyonun üzerinde bir zam oranı talep edeceğiz" diye konuştu.
TÜRK-İŞ: Türk-İŞ Genel Başkanı Ergün Atalay, "Asgari ücret önümüzdeki dönem hiç olmadığı kadar önemli. 45 senedir asgari ücreti konuşuyoruz. Bu sene 45 seneye bedel bir sene. Onun için toplumu tebessüm ettirecek, toplumu memnun edecek, bizim razı geleceğimiz bir tablo çıkarsa biz de altına imza atarız." dedi.
TİSK: Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Yönetim Kurulu, başta asgari ücret olmak üzere, tüm ücretler üzerindenki vergilerin kademeli olarak azaltılması çağrısında bulundu. Dünya genelinde artan emtia fiyatları ile enerji ve taşıma maliyetlerinin birçok sektörü olumsuz etkilediği belirtilen açıklamada "Bu nedenle, dönemin koşulları dikkate alınarak dengeli bir asgari ücret belirlenmesi her zamankinden çok daha büyük bir önem taşıyor" denildi.
TÜSİAD: Özyeğin Üniversitesi Öğretim Görevlisi ve TÜSİAD Başekonomisti Gizem Öztok Altınsaç, "Ben yüklü bir asgari ücret zammı yapılacağını düşünüyorum. 2016 yılındaki gibi yüzde 25 civarında olacağını düşünüyorum. Belki daha bile fazla olabilir. Asgari ücret zammı belli olmadan speküle etmek doğru değil." dedi.
MÜSİAD: MÜSİAD Başkanı Mahmut Asmalı, "2022 yılı için belirlenecek asgari ücret zammının, işveren üzerindeki asgari ücret vergi yüklerinin bir kısmı hafifletilerek mutlaka yıl sonu enflasyon oranının üzerinde olması gerektiğine inanıyoruz." ifadelerini kullandı.
HİSİAD: Hırdavat Sanayici ve İş Adamları Derneği Başkanı Çetin Tecdelioğlu, açıklamasında, "Biz zaten asgari ücretin üzerinde maaşlar veriyoruz. Her zaman asgari ücretin artı 300-500 TL üzerinde eleman alıyoruz. Benim beklentim 3400-3600 aralığında olacağı yönünde. Her iki tarafı mutlu edecek bir artışın geleceğini tahmin ediyoruz" ifadelerini kullandı.
TÜRES: Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) Genel Başkanı Ramazan Bingöl mevcut ekonomik koşullar göz önünde bulundurulduğunda hem çalışanların hem de işverenlerin zorda kalmaması için asgari ücretin vergiler alınmadan brüt en az 5 bin TL olması gerektiğini belirtti.
İTO: İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç , asgari ücret zammı hakkında, çalışan ve işveren arasında dengeyi koruyacak 4 önerisi bulunduğunu belirterek, enflasyonun üzerinde makul düzeyde bir asgari ücret zammından yana olduklarını belirtti.
İZTO: İzmir Ticaret Odası (İZTO) Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Özgener, asgari ücretin vergiden muaf olması için çalışmalar yaptıklarını belirtti.
Zincir Mağazalar Derneği: Zincir Mağazalar Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Serhan Tınastepe: Devletimiz asgari ücretten alınan vergiyi yüzde 10 azaltsın biz de işverenler olarak yüzde 25 zam yapalım toplamda yüzde 35’lik zam yapmış olalım. Bu sadece asgari ücret için değil tüm ücret skalaları için düzenlensin ki böylece sadece dar gelirliye değil orta gelir sınıfını da desteklemiş olalım.
Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan: Cumhurbaşkanımızın en hassas olduğu hususlardan biri vatandaşımızın enflasyona ezdirilmemesi. Asgari ücret başta olmak üzere bu konuda gerekli hassasiyeti göstereceğiz.
Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Nureddin Nebati: Küresel düzeydeki fiyat artışlarının halka olabildiğince az yansıtıldığını ve enflasyonla mücadelede gerekli tedbirleri aldıklarını vurgulayarak, "Enflasyona asgari ücretliyi, sabit gelirliyi kesinlikle ezdirmedik, ezdirmeyeceğiz." dedi.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin: Enflasyon karşısında emeği koruyacak bir asgari ücret seviyesinin belirlenmesi gerektiği düşüncesiyle hareket ediyoruz.
CHP: CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, asgari ücretten vergi alınmamasını önerdi. Kılıçdaroğlu, "Hiçbir aileyi birisine muhtaç etmeyeceğiz. Sosyal devlet dediğiniz zaten budur. Fakirin fukaranın yanında duran devlete sosyal devlet denir. Sosyal devleti sosyal devlet olmaktan çıkardılar, soyulması gereken bir organ haline getirdiler. Asgari gelir güvencesi vereceğiz. Asgari ücret, vergiden sonra net ele geçen 2 bin 825 lira. Açlık sınırı 3 bin 49 lira. Asgari ücret, açlık sınırının altında. Bütün kadınlar ve anneler adına hükûmete açık bir çağrı yapıyorum. Asgari ücreti süratle açlık sınırı seviyesine getiriniz" ifadelerini kullandı.
AK PARTİ: AK Parti Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş, "Başta asgari ücret olmak üzere dar gelirli vatandaşların beklentilerini karşılayacak düzenleme yapılacak. Hakkaniyet enflasyon oranı üstünde bir artış olması. Asgari ücreti yaşanabilir bir seviyeye çıkarmak en önemli vazifedir" dedi.
MHP: MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, partisinin grup toplantısında asgari ücrete ilişkin, "Asgari ücretle geçinen kardeşlerimizin enflasyona ezdirilmemeleri beklentimizdir. Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun enflasyon üzerinde zam belirlemesi MHP'nin samimi çağrısıdır." açıklamasını yaptı.
HDP: HDP Grup Başkanvekili Saruhan Oluç, asgari ücretin yıl başında 385 dolar olduğunu, bugün ise 280 dolara indiğini dile getirerek, 11 ay içerisinde asgari ücrette 100 dolarlık bir düşüş yaşandığını kaydetti. Saruhan Oluç, "Asgari ücretten kesilen vergi kaldırılmalıdır, asgari ücret net 5 bin lira olmalıdır" ifadelerini kullandı.
GELECEK PARTİSİ: Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu, "Vatandaşın cebine doğrudan girmesi gereken asgari ücret net 3 bin 300 lira olarak belirlenmelidir. Bütün çalışanlara yönelik olarak asgari ücret tutarı için tüm vergi, prim ve diğer yükler devlet tarafından yüklenilmelidir." ifadelerini kullanmıştı.
HÜDA-PAR: Asgari ücretin vergiden arındırılmasını isteyen Genel Başkan Zekeriya Yapıcıoğlu, asgari ücretlinin kazancının önemli bir kısmını harcarken vergisini verdiğinin altını çizdi. Türkiye'de toplanan her 3 lira verginin 2 lirasını dolaylı vergilerin oluşturduğunu dile getiren Yapıcıoğlu, "Asgari ücretin vergiden arındırılmasıyla ilgili olarak HÜDA-PAR olarak şunu söylüyoruz: Asgari ücretliden vergi alınmayacağını gelin anayasal hüküm haline getirelim." ifadelerini kullandı.
BBP: Büyük Birlik Partisi (BBP) Genel Başkanı Mustafa Destici, "Ocak 2021'den bugüne geldiğimizde 2 bin 825 lira olan asgari ücret, hem döviz hem de enflasyon bazında 2 bin liralar seviyesine gerilemiştir. Asgari ücret 4 bin liranın üzerinde olmalıdır" dedi.
Prof. Dr. Sefer Şener: İş verene bir asgari ücretlinin maliyeti 4 bin 203 TL’dir. SGK prim payları, gelir vergisi var. Söylenilen brüt dediğimiz 3 bin 577 lira olan ücretten asgari ücretli 226 lira vergi ödüyor. Devlet vergi kısmında da indirim yapacaktır.
Şener farklı bir açıklamasında, "İşçi kesiminden 5 bin 200 liralık asgari ücret önerisi var. Bu öneri ne kadar gerçekleştirilebilir. Bunu yapılan araştırmalarda göreceğiz." dedi.
Prof. Dr. Cem Kılıç: Asgari ücret daha önce ocak ve temmuzda olmak üzere yılda iki kez belli oluyordu. Bundan artık vazgeçildi ve yılda bir kez belirlenmesi esası getirildi. Asgari ücrette oran olarak ben bu sene yüzde 25 ile yüzde 30 arasında bir artış olacağı kanaatindeyim.
Asgari ücreti, yasa gereği 5'er işçi, işveren ve devlet temsilcisi olmak üzere 15 kişiden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu belirliyor. Bu komisyonda, işveren tarafını Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK), işçi tarafını ise en fazla üyeye sahip konfederasyon olduğu için Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) temsil ediyor.
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı başkanlığında, Bakanlık'ta yapılacak ilk toplantının ardından komisyon, işçi ve işverenin ev sahipliğinde de ayrı ayrı toplanıyor. Komisyon, son toplantısını yine Bakanlık'ta yapıyor.
Bakanlığın belirlediği üyelerden birinin başkanlık ettiği komisyon, en az 10 üyenin katılımıyla toplanıp, oy çokluğuyla karar veriyor. Oyların eşitliği halinde başkanın bulunduğu tarafın çoğunluğu sağladığı kabul ediliyor.
Asgari ücret mevcutta brüt 3 bin 577 lira 56 kuruş, net 2 bin 825 lira 90 kuruş olarak uygulanıyor.
Kasım 2020’de yıllık enflasyon yüzde 14,03 seviyesindeyken, komisyon, yeni asgari ücreti yüzde 21,56 artırmıştı. Bu nedenle bu yıl da enflasyona en az 5-6 puanlık refah payı beklentisi yüksek. Komisyonun aralık ayında yapacağı toplantılar dizisiyle, yılın son günlerinde yeni ücreti açıklaması bekleniyor.