İSTANBUL (AA) - İDRİS OKUDUCU - İran'ın balistik füzelerle ABD'nin Irak'taki 2 askeri üssünü vurması üzerine gözler Tahran yönetiminin menziline girebilecek ABD'nin bölgedeki diğer üslerine çevrildi.
ABD'nin Kerkük'teki K1 Askeri Üssü'ne 27 Aralık'ta Irak'taki Şii milis güçlerince düzenlendiği iddia edilen füze saldırı sonrası Washington ve Tahran yönetimi Irak üzerinden birbirlerinin hedeflerini vurdu.
Son olarak İran, Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani'nin 3 Ocak'ta hava saldırısında öldürülmesine misilleme olarak ABD'nin Irak'ın batısındaki Ayn el-Esed ve kuzeydeki Erbil'de bulunan askeri üslerini balistik füzelerle hedef aldı.
İran Devrim Muhafızları Ordusunun saldırıdan sorumlu komutan yardımcısı Abbas Nilfuruşan, Tasnim haber ajansına yaptığı açıklamada, "ABD güçleri sahip oldukları teknolojiye rağmen füzelerimizin menzilini birkaç metre dahi değiştiremedi. Füzelerimiz hedeflerini tam isabetle vurdu." dedi.
ABD Başkanı Donald Trump ise dün düzenlediği basın toplantısında İran'ın füze saldırısında hiçbir ABD'linin zarar görmediğini açıkladı.
Bu arada Trump'ın konuşmasında barışa yönelik ılımlı mesajlar vermesiyle bölgede gerginlik nispeten düşmüş görünüyor.
- Füzelerin Kirmanşah'tan fırlatıldığı iddiası
İran'ın ABD üslerine saldırısıyla ilgili değerledirmeler ise sürüyor. ABD Savunma Bakanı Mark Esper, İran'ın 3 bölgesinden Irak'taki ABD askerlerinin konuşlu olduğu 2 üsse 16 füze fırlatıldığını belirtirken, saldırının rastgele atışlar olmadığını vurguladı. Esper, erken uyarı sistemlerinin yapılan saldırının etkilerini minimize ettiğini aktardı.
İran basınında çıkan haberlere göre Tahran, ABD üslerine yönelik füzeleri Irak sınırına yakın Kirmanşah vilayetinin İslamabadi Garb kentinden ateşledi. İslamabadi Garb, Ayn el-Esed'den 550 kilometre, Erbil'den ise 350 kilometre uzaklıkta bulunuyor.
Haberlerde saldırıda İran tarafından üretilen Kıyam ve Zülfikar füzelerinin kullanıldığı iddia edildi.
İran, buna benzer bir saldırıyı 8 Eylül 2018'de gerçekleştirmiş ve kendisine muhalif İran Kürdistan Demokrat Partisinin (İKDP) Erbil'in Koysancak ilçesinde bulunan askeri kampını hedef almıştı.
Kampa isabet edilen balistik füzeler İran'dan Erbil'e yakın bir bölgede fırlatılmış, saldırıda 16 İKDP'li hayatını kaybetmiş, onlarcası da yaralanmıştı.
Son saldırı ile İran, ABD'nin başta Irak olmak üzere Körfez ülkeleriyle Afganistan'daki üslerini sahip olduğu uzun menzilli füzelerle vurabileceği mesajını verdi.
- İran'ın sahip olduğu füzeler
ABD Savunma İstihbarat Ajansının, Tahran'ın askeri gücüne ilişkin Ağustos 2019'da yayımladığı raporda İran, "Orta Doğu'da en büyük füze gücüne sahip ülke" olarak tanımlanıyor.
Raporda, İran silahlı kuvvetlerinin envanterinde kısa, orta ve uzun menzilli balistik füzelerin yer aldığı, bu füzelerle İran'dan 2 bin kilometre mesafedeki hedeflerin vurulabileceği aktarılıyor.
Ajansın paylaştığı verilere göre, İran'ın Şahab-1 balistik füzesi 300 kilometre, Şahab-2 füzesi 500 kilometre, Şahab-3 ise 2 bin kilometre menzile sahip.
Fatih-110 füzesinin de 300 ila 500 kilometre menzili bulunuyor. Ayrıca 800 kilometre menzile sahip Zülfikar ve 750 kilometre menzilli Kıyam-1 füzeleri bulunuyor.
İran ordusu envanterinde 2 bin kilometre menzilli Sicil ve 2 bin 500 kilometre menzilli Sumer balistik füzeleri de var.
- Tahran'ın füzelerinin menzilindeki ABD üsleri
İran'ın çevresindeki birçok ülkede çok sayıda ABD üssü bulunuyor.
Washington yönetiminin asker konuşlandırdığı İran'a komşu veya yakın ülkeler arasında Kuveyt, Irak, Katar, Suudi Arabistan, Bahreyn, Umman, Ürdün, Suriye, Afganistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Türkiye var.
ABD Kongresine bağlı Araştırma Merkezinin raporları incelendiğinde, bölgede ABD'nin 50 binin üzerinde asker konuşlandırdığını söylemek mümkün.
- Irak'taki 9 üste 5 bin 200 asker
Saddam Hüseyin rejimini devirmek için Mart 2003'te Irak'ı işgal eden ABD'nin bu ülkede bilinen 9 askeri üssü var.
ABD, Aralık 2011'de Irak'taki tüm askerlerini çekti ancak terör örgütü DEAŞ'ın ortaya çıkması ve Bağdat hükümetinin daveti üzerine 2014'te yeniden Irak'a asker gönderdi.
Washington'un açıkladığı resmi verilere göre Irak'ta toplam 5 bin 200 ABD askeri bulunuyor. Irak'taki ABD askeri varlığının büyük bölümü İran'ın hedef aldığı Ayn el-Esed Üssü'nde konuşlanmış durumda.
Irak'ın batısındaki Enbar vilayetinde Ayn el-Esed'in yanı sıra Habaniyye üssü bulunuyor. ABD, başkent Bağdat'ta da uluslararası havalimanındaki Victory Askeri Üssü ile Taci bölgesinde eğitim amaçlı Taci Askeri Üssü'nü kullanıyor.
Salahaddin vilayetinde Beled Hava Üssü, Kerkük'te K1, Musul'da Kayarra, Erbil'de Harir ve Erbil Uluslararası Havalimanı'nda da ABD'nin üsleri mevcut.
- Kuveyt'te 13 bin asker
Kuveyt ve ABD arasında, Irak'ın ülkeyi işgal etmesinden sonra 1991'de "Savunma İş Birliği Anlaşması" imzalandı. ABD, bu anlaşmaya binaen 29 yıldır Kuveyt'te askeri üs sahibi.
ABD Kongresine bağlı Araştırma Merkezinin 4 Aralık 2019'da yayımladığı rapora göre, ABD, Kuveyt'te bölge ve Basra Körfezi'nin güvenliğinin sağlanması amacıyla 13 bin asker konuşlandırıyor.
Kuveyt'te Arifcan, Buehring, Ali es-Salim ve Şeyh Amed el-Cabır Hava Üsleri ile aynı zamanda bölgenin en büyük lojistik üssü olarak Kuveyt Uluslararası Havalimanı ABD tarafından kullanılıyor.
Terör örgütü DEAŞ ile mücadele için kurulan önemli koordinasyon merkezlerinden biri de Kuveyt'te yer alıyor.
- Katar 11 bin asker
Kuveyt'ten sonra Orta Doğu'da en çok Amerikan askerinin konuşlandığı ülke Katar. Ülkede yaklaşık 11 bin ABD askeri mevcut.
ABD Merkez Kuvvetlerine (CENTCOM) bağlı askerler, Katar'ın en büyük hava üssü El Udeyd'de konuşlu durumda.
- Ürdün'de 3 bin asker
Ürdün'ün Irak ve Suriye sınırına yakın El Ezrak Hava Üssü yerleşkesi içinde ABD'ye ait Muvafak Salti Hava Üssü bulunuyor.
Araştırma Merkezinin raporuna göre Ürdün'de toplam 3 bin ABD askeri var.
Terör örgütü DEAŞ'ın 2014-2017'de hem Suriye hem de Irak'taki hedeflerinin vurulması için söz konusu hava üssü ABD uçaklarınca sıklıkla kullanıldı.
- Suudi Arabistan'da 3 bin asker
ABD'nin Suudi Arabistan'ın farklı bölgelerinde 5 hava üssü bulunuyor. Eskan, Kral Abdulaziz, Kral Fahd, Kral Halid, Riyad Hava Üsleri ABD tarafından kullanılıyor.
ABD Savunma Bakanı Mark Esper, Ekim 2019'da Suudi Arabistan'ın milli petrol şirketi Aramco'nun vurulması üzerine yaptığı açıklamada, Suudi Arabistan'a 1800 asker daha göndereceklerini duyurmuştu.
Pentagon Sözcüsü Jonathan Hoffman da 11 Ekim 2019'da yaptığı yazılı açıklamada, Esper'in onaylamasıyla Suudi Arabistan'daki asker sayısının 3 bine ulaştığını bildirmişti.
- Bahreyn'de 7 bin asker
İran'a en yakın ABD'nin üslerinden biri Bahreyn'de bulunuyor. Başkent Manama'daki Bahreyn Deniz Aktiviteleri Destek Üssü, ABD'nin bölgedeki en büyük deniz üssü konumunda.
ABD, Manama'daki üssün yanı sıra Bahreyn'in farklı bölgelerinde yaklaşık 7 bin asker bulunduruyor.
- Birleşik Arap Emirlikleri'nde 5 bin asker
Araştırma Merkezinin verilerine göre ABD, Birleşik Arap Emirlikleri'nde (BAE) Cebel Ali Limanı, El Zafra Hava Üssü ve Fucayrah'daki Deniz Üssü'nü kullanıyor.
ABD'nin BAE'deki üslerde yaklaşık 5 bin askeri var.
- Afganistan'da 14 bin asker
ABD, İran'ın doğusundaki Afganistan'da da yaklaşık 14 bin asker konuşlandırmış durumda.
ABD askerleri, Afganistan'ın başkenti Kabil'in kuzeyindeki Bagram Hava Üssü'nde bulunuyor.
- Umman'da 600 asker
Umman, Tahran ile Washington arasında zaman zaman ara buluculuk rolü üstlenmesiyle dikkati çekiyor.
Bölgesel gerilimlerde tarafsız kalmayı tercih eden Umman, 1980'den bu yana ABD ile askeri ilişkilere sahip.
Hürmüz Boğazı'nda stratejik bir konuma sahip Umman'ın farklı bölgelerindeki askeri üslerde yaklaşık 600 ABD askeri bulunuyor.
ABD ile Umman arasında son olarak 24 Mart 2019'da askeri iş birliğini güçlendirmek için "çerçeve anlaşması" imzalanmıştı.
- Türkiye ve Suriye
İran'ın batısındaki Türkiye'de ABD'nin İncirlik Üssü'nde asker konuşlandırdığı biliniyor.
ABD askerleri, Suriye'nin de kuzey ve kuzeydoğusu ile Irak-Suriye-Ürdün sınırındaki Tenef bölgesinde konuşlanmış vaziyette.