ARİFE YILDIZ ÜNAL - Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 29 Ekim'de ilk fazı hizmete açılacak İstanbul Yeni Havalimanı, büyüklüğünden altyapısına, güvenlik sistemlerinden mimarisine kadar pek çok alanda ilkleriyle örnek olacak.
AA muhabirinin derlediği bilgiye göre, Limak/Kolin/Cengiz/Mapa/Kalyon Ortak Girişim Grubu'nca, KDV dahil 26 milyar 140 milyon avroluk yapım, işletme ve devir bedeliyle ihalesi kazanılan İstanbul Yeni Havalimanı'nın ilk etabı, 29 Ekim'de hizmet vermeye başlayacak.
İhaleyi kazanan konsorsiyumun, "İstanbul Grand Airport (İGA)" ismini vererek 7 Ekim 2013'te kurduğu şirket, 5 yıldır havalimanı projesini hayata geçirmek çalışma yürütüyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından Cumhuriyet'in kuruluş yıl dönümünde, yıllık 90 milyon kişiye hizmet edecek birinci fazın hizmete açılması için 6 milyar avroluk yatırım yapıldı.
Toplamda 76,5 milyon metrekarelik bir alan üzerine inşa edilen havalimanının diğer etapları da yolcu artışlarına bağlı olarak 2023'e kadar tamamlanacak.
Havalimanının inşaatında dolgu ve sondajla bölgede kurulan onlarca şantiyede, 3 bine yakın ağır iş makinesi çalıştı. Yaklaşık 10 bin kişinin çalıştığı İstanbul Yeni Havalimanı'nda, 7 gün 24 saat esasına göre olağanüstü bir çalışma sürdürüldü.
- Dünyanın en büyüğü olacak
Kamu kaynakları yerine özel sektörün kaynaklarıyla yap-işlet-devret (YİD) modeliyle inşa edilen havalimanı, tamamlandığında 6 bağımsız pisti, 500 uçak kapasitesi, 70 bin araçlık açık ve kapalı otoparkı ve yıllık 200 milyon yolcu kapasitesiyle dünyanın en büyük havalimanı olacak.
İstanbul'un kültürel ve mimari birikimini odak noktasına koyan yeni havalimanının master plan çalışmaları 2014'ün ilk yarısında tamamlandı. Bu kapsamda oluşturulan dizayn ekipleri içinde, alanlarında uzman yerli ve yabancı 250'nin üzerinde mimar ve 500'den fazla mühendis görev yapıyor.
Açılışına çok sayıda yabancı konuğun da katılması beklenen havalimanının hizmete girmesinin ardından şirket, yıllık KDV dahil 1,1 milyar avro olmak üzere, 25 yılda KDV dahil 26 milyar avro kira ödeyecek. Böylece devletin kasasına tek kuruş harcanmadan KDV'si ile birlikte 176 milyar liradan fazla para girecek.
- Havalimanı, 250 havayolu şirketine hizmet verecek
İlk etabı hizmete açıldığında günlük 5 kalkış ve 5 inişin olacağı havalimanında, THY iç hatlarda Ankara, İzmir ve Antalya'ya karşılıklı birer uçuş gerçekleştirecek. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve Azerbaycan da ilk dış hat noktaları olacak.
Yıl sonuna kadar taşınmanın tamamlanmasının ardından günde 2 bin uçak iniş-kalkış yapabilecek. 350'den fazla destinasyona uçuş gerçekleştirilecek. Havalimanı, 250 havayolu şirketine hizmet verecek.
- Havalimanı dünya çapında ödüller aldı
Daha açılmadan birçok alanda dünya çapında ödül alan havalimanının, veri merkezindeki elektrik sistemleri 2N, soğutma sistemleri N+1 yedekli yapıyla dizayn edildi ve Uptime Institute tarafından "Design (Tasarım)" sertifikasıyla sertifikalandırıldı.
Projenin ilk ödülü ise hava trafik kontrol kulesi ve teknik binasıyla Chicago Athenaeum: Mimarlık ve Dizayn Müzesi ve Mimari Sanat Tasarımı ve Kentsel Araştırmalar Avrupa Merkezi tarafından 2015'te düzenlenen yarışmada aldı.
Pininfarina ve AECOM imzasını taşıyan, Türk-İslam kültürünün ve İstanbul'un kültürel mirasının önemli motiflerinden lale çiçeğinden ilham alınarak yapılan tasarım ödüle layık görüldü.
Yarışmada, dünyanın dört bir yanından gelen 370 proje değerlendirildi. Kararı, İtalyan mimar ve eleştirmenlerin oluşturduğu jüri verdi.
- Boğaziçi görünümlü duty-free alanı olacak
İngiliz Scott Brownrigg firmasının öncülüğünde Grimshaw, Nordic, Haptic, Fonksiyon ve TAM/Kiklop'un desteğiyle tasarlanan İstanbul Yeni Havalimanı terminal binasına, dünya çapında mimar ve tasarımcıları bir araya getiren Dünya Mimarlık Festivali'nde "Gelecek Projeler-Altyapı" kategorisinde tasarım ödülü verildi.
Dünyanın en büyük havalimanının projesindeki ana terminal binası, 1 milyon 300 bin metrekareyle tek çatı altında dünyanın en büyük terminal binası olacak. Ayrıca içindeki yapı ve kültür tamamen Türk mimarisini andırıyor. Çatı, büyük usta Mimar Sinan'ın eserlerinden esinlenilerek yapıldı.
Terminal binasında İstanbul'un Boğaziçi görüntüsünün verileceği çok büyük duty-free alanı olacak. Proje, tasarım olarak hem çok fonksiyonel hem de Türk kültürünün motiflerini yansıtıyor.
İGA tarafından Sosyal Yatırım Programı kapsamında hayata geçirilen "Roman Çocukları Sanatla Eğitime Dokunuyor" projesi, JCI'nın (Junior Chamber International-Genç Liderler ve Girişimciler Derneği) Uluslararası Kurumsal Sosyal Sorumluluk Ödülü'ne layık görüldü.
Havalimanının yapımını üstlenen firma, Türkiye'de havacılık sektöründe ve diğer karşılaştırmalı sektörlerde yenilenen ISO 14001:2015 Çevre Yönetim Sistemi Belgesi'ni almaya hak kazanan ilk ve tek şirket oldu.
Türkiye'yi havacılık endüstrisinde çok rekabetçi kılacak havalimanı sayesinde atıl durumdaki bir alan da ekonomiye kazandırılarak, yerel ekonomiye önemli katkı sağlandı.
- Yeni Havalimanı raylı sistemle şehir merkezine bağlanacak
İstanbul Yeni Havalimanı'nın raylı sistemle şehir merkezine bağlanması için bir kolu Gayrettepe, bir kolu da Halkalı tarafına uzanan metro bağlantı çalışmaları devam ediyor. Gayrettepe-Yeni Havalimanı kesiminin öncelikli olarak hizmete alınması hedefleniyor.
İstanbul Yeni Havalimanı'nın yolcu deneyimi konusunda "dünyanın en önemli havalimanı" haline getirilmesi hedeflenirken, taksi hizmeti için İstanbul 34 No'lu Taksiciler Kooperatifi ile anlaşma imzalandı. Sözleşmeyle yeni bir taksi hizmeti sunulması için pek çok yeni standart belirlendi.
- İGA Bilişim, milli sistemleri kullanacak
Tamamlandığında dünyanın sıfırdan yapılan en büyük havalimanı olacak İstanbul Yeni Havalimanı'nda bulunan bilişim teknolojileri sisteminin altyapı ve yazılım hizmetlerini sağlamak üzere İGA Havalimanı İşletmesi AŞ tarafından İGA Bilişim şirketi kuruldu.
Toplam 780 kişilik bir ekiple havalimanının, altyapı, güvenlik, havacılık, iş uygulamaları ve yazılım geliştirme gibi 5 ana sisteminden sorumlu olacak İGA Bilişim, yerli mühendislerin geliştirdiği milli sistemleri kullanacak.
Bir teknoloji üssü gibi hizmet verecek ve dünyanın en akıllı havalimanlarından biri olacak havalimanı, Türkiye'nin teknolojik kalkınma sürecine de büyük ivme katacak.
- Güvenlikte son teknoloji kullanıldı
Güvenliğin üst düzeyde ve son teknolojilerle sağlanacağı yeni havalimanında ilk kez yer radarları kullanılacak.
Hareketlilik 2,5 kilometre mesafeden başlayarak tespit edilecek. 60 metrede bir sabit kameralar, 360 metrede bir PTZ kameralar, 720 metrede bir kurulan termal kameralar ve fiber optik sensörler sayesinde hareketin kaynağı bulunacak. İki farklı istasyonda konuşlanan güvenlik güçleri olay yerine hızla intikal edecek.
Terminal ve otoparklardaki 9 bin akıllı kameraya 8 kusurlu hareket tanımlandı. Bu hareketlerden birini yapanlar anında belirlenecek.
Plaka tanıma sistemlerinin de olduğunu havalimanında, yüz tanıma için altyapı kuruldu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından 29 Ekim'de ilk fazı hizmete alınacak İstanbul Yeni Havalimanı böylece büyüklüğünden altyapısına, güvenlik sistemlerinden mimarisine kadar pek çok alanda dünyaya örnek olacak.