İSTANBUL (AA) - Türkiye'nin en önemli sosyolog ve siyaset bilimcilerinden Prof. Dr. Şerif Mardin, 90 yıllık yaşamında birçok siyasetçi ve ünlü isme eğitim verirken, sayısız esere imza attı.
Ölüm haberiyle bilim camiası olmak üzere öğrencilerini ve sevenlerini yasa boğan Mardin, Türk modernleşmesi, din ve siyaset, Osmanlı'nın son dönemindeki siyasi gelişmeler ve Jöntürkler üzerine yaptığı çalışmalar ile biliniyordu. Mardin, 10 yıl önce de bir röportajında, "mahalle baskısı" kavramını ilk kez dile getirmişti.
Eski Başbakan ve AK Parti Konya Milletvekili Ahmet Davutoğlu'nun da aralarında bulunduğu birçok siyasetçi ve ünlü isme hocalık yapan Mardin, 70 yıla yaklaşan akademik hayatına sayısız ödül, yüzlerce makale, yazı ve söyleşi ile pek çok kitap sığdırdı. Sosyal bilimler tarihine derin izler bırakan Mardin, eğitim camiasına kaynak ve referans olabilecek eserler kazandırdı.
Türkiye Sosyal Bilimler Derneğinin kurucularından olan Mardin, çok sayıda siyasi ve entelektüel etkinliğin içinde yer almıştı.
Mardin, 1980'lerde Said Nursi'nin dini söylemi ve anlayışı üzerine çalışmaya başlamış ve bu konu üzerine 1989'da bir kitabı yayınlanmıştı.
Söz konusu yıllarda sivil toplum, Osmanlı ve Türk entelektüel tarihi, modern dünyada İslam, Nakşibendilik, sekülerizm konularında çok sayıda makale ve yazısı yayınlanan Mardin, 1980'lerin ortası ve 1990'lı yıllarda çalışmalarının toplu eserler getirilmesiyle kamuoyu ve sosyal bilimcilerden yoğun ilgi görmüştü.
Milenyum yıllarında lisansüstü düzeyde dersler ve seminerler vererek öğrenciler yetiştiren Mardin, lisansüstü düzeyde dersler vererek genç araştırmacılara yeni araştırma heyecanları aşılıyordu. Mardin, son olarak İstanbul Şehir Üniversitesi Sosyoloji Bölümünde öğretim üyesi olarak çalışma yürütüyordu.
İstanbul Şehir Üniversitesinin internet sitesinde "Acımız ve kaybımız büyük" başlıklı yapılan açıklamada,
"Son üç yıldır öğrencilere evinin kapılarını açmış, derslerini cömert ikramlar eşliğinde evinde yapmaktaydı. Şerif Hoca'nın dinmek bilmeyen eğitim ve araştırma heyecanı son aylarda sağlığı kötüleşene kadar dur durak bilmeden devam etti. Nitekim vefatından üç ay kadar önce hastanedeki yatağında 2017 güz döneminde vereceği dersin hazırlıklarına başlamıştı. Son aylarında Fransız ihtilali üzerine bir kitap ve 1930'lu yıllarda TBMM'de yaşanan temel tartışmalar üzerine (Nurullah Ardıç'la beraber) bir makale yazmayı planlıyordu. Şerif Mardin Osmanlı-Türk modernleşme tarihinin çeşitli veçheleri üzerine yaptığı araştırmalarla Türkiye sosyal bilimler tarihinde kurucu bir rol oynadı. Din-devlet ilişkileri ve İslam'ın bir toplumsal güç olarak Türkiye toplumundaki rolü, Osmanlı-Türk düşünce tarihi, Türkiye'de merkez-çevre ilişkileri, din ve ideoloji gibi konularda bugün hala temel referans kaynağı olarak kullanılan kurucu metinler yazdı; iktisat tarihi ve edebiyat sosyolojisi alanlarında da öncü çalışmalara imza attı. Meselelerin tarihsel derinliğine doğru kazı yaparak ilerleyen yaklaşımı, eleştirel okumalar yaparak konuları çeşitli yönleriyle aydınlatan yöntemi ve belki de onun çok değer verdiği kritik düşünceyi her an araştırma sürecinin parçası kılma tarzıyla sonraki kuşaklar için değerli bir mirası arkasında bıraktı. Nur içinde yatsın." ifadelerine yer verildi.
- Prof. Dr. Şerif Mardin kimdir
Mardin, 1927 yılında İstanbul'da doğdu. Galatasaray Lisesinde başladığı orta öğrenimini ABD'de tamamlayan Mardin, Stanford Üniversitesi Siyasal Bilimler Bölümü mezuniyetinin ardından lisansüstü eğitimini John Hopkins Üniversitesinde yaptı. 1954'te Siyasal Bilgiler Fakültesi'ne asistan olarak giren Mardin, doktorasını Stanford Üniversitesinde tamamladı. Şerif Mardin, 1964'te doçent, 1969'da ise profesör oldu. Şerif Mardin, Ankara Üniversitesinde 13 yıl hocalık yaptıktan sonra Boğaziçi Üniversitesinde İktisadi İdari Bilimler Fakültesinin kurucu Dekanlığını ve Sosyoloji Bölümü Başkanlığını yaptı. Mardin, daha sonra yaklaşık 13 sene Washington'daki American University'de İslam Araştırmaları Merkezi Başkanlığını yürüttü. Sonrasında ise Türkiye'ye gelerek çalışmalarına Sabancı Üniversitesinde devam etti.
Prof. Dr. Şerif Mardin, en son İstanbul Şehir Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi olarak görev yapıyordu.
Mardin'in başlıca eserleri arasında "Din ve İdeoloji, İdeoloji, Bediüzzaman Said Nursi Olayı/Modern Türkiye'de Din ve Toplumsal Değişim, Jön Türklerin Siyasi Fikirleri 1895-1908, Siyasal ve Sosyal Bilimler, Türk Modernleşmesi, Türkiye'de Din ve Siyaset, Türkiye'de Toplum ve Siyaset, Yeni Osmanlı Düşüncesinin Doğuşu, Religion, Society and Modernity in Turkey" bulunuyordu.