ORHAN YOLDAŞ - İnönü Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakoloji Ana Bilim Dalı Dr. Öğretim Üyesi İsmet Yılmaz, deney hayvanları üzerinde yaptığı iki yıl süren araştırmada Malatya'da yetiştirilen gün kurusu kayısılı yemin, deneklerin karaciğerlerinin yenilenmesini olumlu etkilediğini tespit etti.
İnönü Üniversitesi Deney Hayvanları Üretim ve Araştırma Merkezinden temin edilen hayvanlar üzerinde histoloji, cerrahi ve biyokimya gibi farklı bilim dallarındaki bilim insanlarıyla araştırma yapan Yılmaz, sıçanların yemine yüzde 5 ile 10 oranında gün kurusu katarak, değişimi inceledi.
Sıçanların karaciğerlerinin yüzde 70'inin kesilerek alındığı deneyde, yemleri yiyen hayvanların dokularının eski haline geldiği ortaya konuldu.
Yılmaz, AA muhabirine yaptığı açıklamada gün kurusu kayısının karaciğer üzerindeki olumlu veya olumsuz etkisini deney hayvanları üzerinde incelediklerini belirtti.
Çalışmasının iki yıl sürdüğünü anlatan Yılmaz, şöyle devam etti:
"Bir şekilde karaciğeri hasar görmüş, karaciğerinin bir kısmı alınmak zorunda kalmış, yüzde 70'e kadar karaciğer rezeksiyonu (kara ciğerin bir kısmının alınması) yapılan deneklerde karaciğerin kendisini yenileme ve fonksiyonel hale gelmesi, hiç hasar görmemiş hale gelmesini sağlamada kayısının etkisi var mıdır? diye bir çalışma yaptık. Bu çalışmanın sonucunda yüzde 5 oranında kayısılı yemin 21 günlük sürede karaciğerin yenilenmesinde pozitif etkisinin olduğunu gördük. Karaciğer rezeksiyonundan bir hafta önce kayısılı yeme başladığımız ve rezeksiyondan sonra yüzde 5'lik kayısılı yemle beslediğimiz sıçanlardaki rejenerasyonun (doku yenilemesi), kayısılı yem verilmeyen ile operasyondan sonra kayısılı yem verilen sıçanlara göre daha olumlu etkilediğini gözlemledik."
Yılmaz, kayısının deney hayvanlarının karaciğerlerinin iyileşmesine ve fonksiyonel olarak çalışmasına olumlu etki yaptığını aktararak, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Karaciğer dokusu operasyondan önce bütün halinde yaklaşık 7 gram civarında, bunun yüzde 70'ini, yaklaşık 5 gramını aldık. Rezeksiyondan (karaciğerin yüzde 70'inin alınmasından) bir hafta önce kayısılı yem verilen gruptaki sıçanların karaciğerlerinin rezeksiyondan sonraki 10. günde 7 grama yakın miktarda olduğunu belirledik. Kayısının karaciğer üzerinde olumlu etkisi olduğunu bilimsel verilerle ispatladık. Kayısılı yem verilmeyen grupta belirgin bir iyileşme yoktu."
- "Yenileme etkisi, deve dikeni tohumuna çok yakın"
İsmet Yılmaz, deve dikeninin karaciğer üzerindeki olumlu etkisini daha önce bilim insanlarının incelediğini ancak kendisinin gün kurusu kayısıyla da bir karşılaştırma yaptığını dile getirerek, deve dikeni ekstresinin karşılaştırıldığı 17 gün süren ikinci bir çalışmayla sıçanların kan ve karaciğer dokusunda yapılan değerlendirmeler üzerindeki değişimi incelediğini söyledi.
Deve dikeni bitki tohumuyla yüzde 10 oranında kayısılı yem yiyen sıçanların karaciğer rejenerasyonu etkilerini karşılaştırdıklarını ve ikisinin karaciğer üzerindeki etkisini incelediklerini bildiren Yılmaz, şunları kaydetti:
"Karaciğerin yüzde 70'inin alınmasından bir hafta önce sıçanlara kayısılı ve deve dikeni tohumlu yem verdik. Karaciğerin alınmasının ardından 10 gün sonra ex ettiğimiz sıçanlarda deve dikeninin karaciğer üzerindeki rejenerasyon etkisi üstün çıktı. Kayısının yenileme etkisi, deve dikeni tohumuna çok yakın çıktı. Deve dikeni ve kayısıyı birlikte verdiğimiz grupta da olumsuz bir etki gözlemlemedik fakat çok güçlü bir olumlu etkisini de gözlemlemedik. Karaciğer rezeksiyonu veya karaciğer nakli yapılacak kişilerde vericiyle nakil yapılmış alıcılarda karaciğer dokusunun daha kısa sürede fonksiyonellik kazanmasında kayısının deve dikeni tohumuna yakın derecede olumlu etkisi olduğunu gözlemledik."