Sıfat ve isim türünde farklı anlam karşılıkları olan bir kelimedir. Arapça dilinden dağarcığımıza yerleşmiştir. Başka kelimeler ile bir araya gelerek yeni anlamda ve birleşik türde kelimeler üretir.
Atasözlerinde ve deyimlerde de yer alır. Halk arasındaki günlük konuşma dilinde sıkça karşılaşılır. Hakimin eş anlamlısı olan kelimeler arasında baskın, yargıç, bilge kimi kelimeler vardır.
Türk Dil Kurumu hakim kelimesi için sıfat ve isim türlerinde birden fazla tanım yapmıştır. Bu tanımlar ve bu tanımlar doğrultusunda verilen cümle örnekleri şu şekildedir:
Bilge ve her şeyi bilen, Tanrı tanımları sıfat türünde yapılmıştır.
Egemenliğini yürüten, buyruğunu yürüten, sözünü geçiren, egemen.
"Arkasında yavaş fakat çok hakim bir ses işitmişti. (Aka Gündüz)"
Başta gelen, başta olan, baskın çıkan.
Duygu davranış ve bunun gibi durumlarını iradesi ile denetleyebilen kişi anlamında kullanılır.
"Bir kere sinirlerine bu kadar hakim oyuncu görmedim. (Haldun Taner)"
Yüksekten bir yeri bütün olarak gören.
"Denize hakim köşk.
Yargıç. (Hukuk alanında meslek olarak kullanılır.)
"Bir hakimin çok ciddi, bir satıcının çok mültefit, bir askerin çok otoriter olması meslekleri icabıdır. (Mehmet Kaplan)"
Yargıç, egemen, gören, baskın, bilge, tanrı kelimeleri hakim yerine cümle içinde kullanılabilir. Hangi anlamı ile kullanılıyorsa ona göre bir seçim yapılmalıdır.
Hakim eş anlamlısı olan kelimeler ve hakim kelimesi kullanılarak kurulan bazı örnek cümleler şunlardır: