Halka arz sayesinde yatırımcılar şirketin büyüme potansiyelinden ve kâr payı dağıtımından faydalanma amacıyla hisse senetlerini satın alır. Halka arz şirketin mali durumu, faaliyetleri, riskleri ve hedefleri hakkında detaylı bir bilgi sunan prospektüs adı verilen bir belgenin yayınlanmasıyla gerçekleştirilir. Halka arzın başarısı şirketin itibarı, finansal performansı ve piyasa koşullarına bağlıdır. Yatırımcılar halka arzda hisse senetlerini satın alarak şirkete ortak olurlar ve hisse senetlerini borsada alım satım yapabilirler. Halka arz hem şirketlerin sermaye toplamasını sağlar hem de yatırımcılara farklı yatırım fırsatları sunar. Halka arz sürecinde şirket özel bir teklif veya talep toplama ile halka açılmaktadır. Halka arzın amacı, şirketin büyümesini desteklemek, sermaye sağlamak ve hisse senetlerini genel halka sunarak yatırımcılara fırsat sunmaktır. Halka arzın gerçekleştirilmesi için bazı şartlar bulunmaktadır.
Halka arz, İngilizce karşılığıyla "Initial public offering" veya "IPO" bir özel şirketin veya bir devlet kurumunun, hisse senetlerini ilk kez halka açarak genel yatırımcılara satması ve bu hisse senetlerinin borsada işlem görmesini sağlaması anlamına gelir. Halka arz,şirketin özel mülkiyet yapısından kamuya açık bir şirket hâline geçişini temsil eder. Bu süreçte şirket yatırımcılardan sermaye toplar ve hisse senetlerini genel yatırımcılarla paylaşır.
Halka arz şirketlerin hisse senetlerini özel bir şirkete ait olmaktan çıkararak halka açık bir şekilde satışa sunması işlemidir. Bir şirket halka arz yoluyla sermaye artırabilir ve büyüme hedeflerini gerçekleştirebilir. Bu süreçte bir şirketin hisse senetleri, halka arz edilen fiyat üzerinden bireysel yatırımcılar, fonlar ve diğer kurumsal yatırımcılar tarafından satın alınabilir.
Halka arz işlemi genellikle birincil halka arz ve ikincil halka arz olmak üzere ikiye ayrılır. Birincil halka arz şirketin halka açık bir şekilde hisse senedi satışı yapmasıdır. Şirket sermaye artırma amacıyla yeni hisse senetlerini halka arz eder ve bu sayede nakit elde eder. Bu nakit şirketin büyüme projelerini finanse etmek, borçları azaltmak veya genel işletme faaliyetlerini desteklemek için kullanılabilir. İkincil halka arz ise mevcut hisse senetlerinin halka açık bir şekilde satışa sunulmasıdır. Bu durumda şirketin mevcut hissedarları ellerinde bulunan hisse senetlerini halka arz eder. İkincil halka arzda şirketin kendisi doğrudan sermaye elde etmez ancak hissedarların likidite sağlaması ve hisselerini gerçek değerleri üzerinden elden çıkarması sağlanır.
Halka arz amacı şirketten şirkete farklılık gösterir. İlk olarak şirketler halka arz yoluyla sermaye artırabilir ve büyüme stratejilerini gerçekleştirebilir. Nakit elde etme imkânı, yeni yatırımlar yapma, yeni ürünler geliştirme veya mevcut operasyonları genişletme gibi fırsatları beraberinde getirir. İkincil olarak halka arz şirketin değerini artırabilir ve şeffaflığı artırarak kurumsal itibarını güçlendirebilir. Halka açık olmak şirketin finansal performansını ve iş stratejisini paylaşmasını gerektirir. Bu da yatırımcılara ve diğer paydaşlara güven verir ve şirketin büyüme potansiyelini artırır.
Halka arz işlemi belirli şartları karşılamayı gerektirir. Öncelikle şirketin finansal performansı ve istikrarı göz önüne alınır. Halka arz öncesinde şirketin gelirleri, kârlılığı, borç düzeyi ve nakit akışı gibi finansal göstergeleri incelenir. Ayrıca şirketin iş planı ve büyüme stratejisi de dikkate alınır. Diğer bir şart ise şirketin yasal düzenlemelere ve denetimlere uygun olmasıdır. İlgili düzenleyici kurumların gerekliliklerini yerine getirmek şirketin halka arz edilmesi için önemli bir faktördür. Şirketin mali tablolarının doğruluk ve şeffaflığı da denetim sürecinden geçer.
Son olarak halka arz sürecinde iyi bir finansal danışmanlık ve hukuki destek almak önemlidir. Profesyonel bir ekiple çalışmak şirketin halka arz sürecindeki sorumluluklarını yerine getirmesine ve başarılı bir şekilde tamamlanmasına yardımcı olur. Halka arz şirketlerin büyüme hedeflerini gerçekleştirmek ve sermaye elde etmek için önemli bir finansal araçtır. Ancak bu sürecin başarıyla tamamlanabilmesi için şirketin finansal istikrarı, yasal uyumu ve profesyonel destek gibi şartlara dikkat etmesi gerekmektedir.