5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun "Yaşlılık sigortasından sağlanan haklar ve yararlanma şartları" başlıklı 28'inci maddesiyle, "Emeklilik veya yaşlılık aylığı bağlanması talebinde bulunan kadın sigortalılardan başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu bulunanların, bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, prim ödeme gün sayıları toplamına eklenir ve eklenen bu süreler emeklilik yaş hadlerinden de indirilir" hükmü getirilmiştir.
Bu haktan yararlanacak olan kadınlar
a) Çalışan tüm anneler.
b) İsteğe bağlı sigortalı veya iştirakçi anneler.
Nasıl başvurulur?
Erken emeklilik hakkından faydalanmak isteyen ve çocuğunun, başka birinin sürekli bakımına muhtaç durumda malul olduğunun tespitini isteyen kadın sigortalılar, en son çalışmalarının geçtiği sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine başvuracaklar.
Başvurulan yer, çocukları "hakem hastaneler" denilen sağlık kurulu bulunan hastanelere sevk edecekler.
Prim ödeme gün sayıları toplamına eklenecek ve emeklilik yaş hadlerinden indirilecek süre, (1 Ekim 2008 gününden sonra olmak ön şartıyla) başka birinin sürekli bakımına muhtaç olma halinin başladığı tarih ile sona erdiği tarih arasında geçen veya bu süre içinde çocuğun yaşadığı süreye göre tespit edilecektir.
Kadın sigortalının başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğunun birden fazla olması halinde, her çocuk için ayrı ayrı sevk yapılacaktır.
Kadın sigortalının kuruma başvurduğu tarihte aktif olarak çalışıp çalışmadığına SGK'ca bakılmayacaktır. Yani daha önce çalışması olanlar veya isteğe bağlı olanlar da bu sevk işlemlerini yaptırabilirler.
Emeklilik yaşından düşülecek sürelerin hesaplanması
Emeklilik veya yaşlılık aylığı bağlanması talebinde bulunan kadın sigortalılardan başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu bulunanların 1 Ekim 2008 gününden sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri,
a- Prim ödeme gün sayıları toplamına eklenecek,
b- Eklenen bu süreler ayrıca emeklilik yaş hadlerinden indirilecektir.
İşte bu sürelerin tespiti için;
- Kadın sigortalının sigortalılık başlangıcının 1 Ekim 2008 tarihinden önce veya sonra olmasına,
- Çocuğun doğum tarihine,
- Ölmesi halinde ölüm tarihine,
- Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul durumda olma halinin başlangıç ve bitiş tarihine,
- Çocuğun evli olup olmadığına,
- Kadın sigortalı boşanmış ise velayetin kadın sigortalıda olup olmadığına,
- Çocuğun, kadın sigortalı tarafından evlat edinilip edinilmediğine,
- Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğun birden fazla olmasına,
- 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu hükümlerine göre korunma, bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinden ücretli veya ücretsiz sürekli ve yatılı olarak faydalanıp faydalanmadığına göre belirlenecektir.
Bunlara göre...
Eski sigortalıların durumu
2008 yılı Ekim ayı başından önce çalışmaya başlayan ve aynı zamanda başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu bulunan kadın sigortalının çocuğunun kurum sağlık kurulu tarafından 2008 yılı Ekim ayı başından itibaren başka birinin sürekli bakımına muhtaç durumda olduğunun tespit edilerek bildirilmesi halinde, sigortalının 2008 yılı Ekim ayı başından itibaren geçen çalışma süresinin dörtte biri, toplam prim ödeme gün sayısına ilave edilecek, ilave edilen süre kadar da emeklilik yaş haddinden indirim yapılacaktır.
Yeni sigortalıların durumu
2008 yılı Ekim ayı başından sonra çalışmaya başlayan ve başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul durumda çocuğu bulunan kadın sigortalının çocuğunun doğum tarihi dikkate alınarak, çocuğun maluliyetinin işe giriş tarihinden önce olması halinde işe giriş tarihinden, sonra olması halinde ise maluliyet tarihinden itibaren bu haktan yararlandırılmaya başlanacaktır.
Bu haktan yararlanma süresi
- Çocuğun yaşam süresince devam eder.
- Evlat edinilen çocuklar için de geçerlidir.
- Birden fazla malul çocuğu olanlara tek hak var.
- Çocuk Esirgeme'den sürekli yatılı faydalananlara bu hak yok.