Kitap okumayan anne ve babaların çocuklarının elektronik aletler ve akıllı telefonlarla daha fazla zaman geçirdiğini söyleyen İzmir Üniversitesi Çocuk Gelişimi Bölümü Program Başkanı Yrd. Doç. Dr. Neslihan Koçer,bunun da hem okuma alışkanlığını hem de çocukların zihinsel, sosyal ve duygusal, dilsel ve fiziksel gelişimini olumsuz etkilediğini söyledi.
Yaz tatili süresince çalışan anne ve babaların doğru yönlendirilmeyen çocuklarının uzun süre yaşıtları ile yüz yüze iletişim kurmamaları, grup oyunları oynamamaları halinde sosyal gelişim konusunda yetersiz kalacağına, Türkçe ve dil bilgisi kullanımında ve kendini ifade etmede sorun yaşayacağına değinen Dr. Koçer, tatil sürecinde çocukların en önemli aktivitelerinden birinin kitap okumak olması gerektiğini söyledi.
Okuma alışkanlığı olmayan anne ve babaların bu alışkanlığı çocuklarına edindiremeyeceğini vurgulayan Koçer, "Yetişkinlerin öncelikle bu konuda kendi davranışlarını gözden geçirmeleri, çocuklarını kitap okumaya yöneltmek için kullandıkları elektronik aletleri bir kenara bırakarak beraber kitap okuma zamanları yaratmaları gerekir" dedi.
Akademik çalışmalarının yanı sıra Boncuk ile Tomurcuk, Çocuklar İçin İlkyardım ve İlkyardım Uygulamaları adında çocuk kitapları bulunan Koçer, anne ve babalar için önemli tavsiyelerde bulundu. Kitabın hem bilgi, hem eğlence hem de zamanı nitelikli kullanmada en iyi araçlardan biri olduğunu belirten Koçer, "Özellikle çocuklarda okurken merak uyandıracak, sorunlara farklı çözümler getiren, yaşanılan sorunların sadece kendilerine ait olmadığını ve çözüm yollarının farklı olduğunu düşündüren kitaplar çocukların ileriki yıllarda karşılaştıkları sorunları çözmede alternatif yollar geliştirmelerini sağlayarak, soruna değil, çözüme yönelik bireyler yetiştirilmesinde önemli bir rol oynayacaktır" diye konuştu.
Her gün belli bir sayfa kitap okuduktan sonra bilgisayar oyunlarına izin verilerek çocukta ödüllendirme yoluyla kitap okuma davranışının pekiştirilebileceğini ifade eden Koçer, "Kitap okuma alışkanlığını kazandırmak amacıyla resimli çizgi romanlar, ilgi alanlarına yönelik dergiler, el-göz koordinasyonunu kazandırmaya yönelik yönergeleri içeren ve tasarıma yönelik kitapçıklar, broşürler, farklı materyallerden yapılmış kitaplar çocuklara kitap okumayı sevdirecek, kendi hayal güçlerini kullanarak yarattıkları bir dünyayı onlara kazandıracaktır" dedi.
Günümüzde elektronik kitapların da çocukların yaş grubuna uygun şekilde hazırlandığını hatırlatan Koçer, daha büyük yaş grupları için çocukların ilgi alanlarına yönelik ve merak uyandıracak elektronik kitaplar kullanılarak da çocuklara okuma alışkanlığı kazandırılabileceğini ifade etti. Özellikle 0-3 yaş döneminde çocuklara resimli kitap okuyarak görsel ve işitsel uyarımlarda bulunmanın hem dil hem de zeka gelişimini destekleyeceğini belirten Koçer, "Çocuğun öğrendiği her yeni kelime dağarcığında yeni bir dosya açarak bu konu ile ilgili öğrendiklerini pekiştirecek ve farklı düşünme yolları da yaratacaktır. 1,5 yaşından sonra anneden farklı bir birey olduğunu algılamaya başlayan çocuğun 2 yaşından sonra dil gelişimi de hızlı olduğundan tekil ve çoğul kavramları, kişileri, eylemleri tanımasında kitap son derece yardımcı olacaktır. Bu dönemde ABC kitapları adı verilen, daha çok resim içeren, birkaç kelime ya da az sözcüklü cümleler içeren kitaplar, banyo kitapları, sesli kitaplar çocuğun ilgisini çekecektir" değerlendirmesinde bulundu.
Koçer, çocukların 3 yaşından sonra bileşik cümle kurma becerilerinin artmasıyla tekerleme, kısa şiir, bulmaca, bilmece gibi dil etkinliklerine ilgilerinin de artacağını ve büyük resimli, az yazı içeren kitapların kitap okuma isteğini artıracağını belirtti. Koçer, "3-4 yaş döneminde benlik kavramı gelişmeye başladığından çocuklarla beraber sıcak, sakin ve samimi ortamlar yaratılarak masallar ve öyküler okunmalı, kitaplar incelenmelidir. Özellikle duyguları betimleyen, paylaşma, birlikte oynama, beraber iş başarma kavramlarını destekleyen, düşündürmeye yönelten kitaplar tercih edilmelidir" diye konuştu. Okuma-yazmaya hazırlık dönemi olan 4-6 yaş civarında okuma motivasyonunu ve harf aşinalığını artıran, tekerlemelerdeki gibi ses tekrarlarını içeren kitapların seçilmesi gerektiğini belirten Neslihan Koçer, "Bu dönemde sıklıkla 'neden, niçin, nasıl' sorularını sormaktan hoşlandıklarından çocuklarda merak uyandıracak ve farklı cevaplar yoluyla düşünce güçlerini ve problem çözme yeteneklerini geliştirecek resimli ve farklı son içeren kitaplar yararlı olacaktır.
Çocukların hayal dünyaları 4-5 yaş civarında oldukça gelişmiş olduğundan çocukların korkularını yenmeye yönelik, özdeşim kurmalarını sağlayacak kahramanı bulunan kitaplar sorun çözme becerilerini artırırken, yaşadıkları sorunlarda yalnız olmadıklarını onlara hissettirecek ve kendi çözüm yollarını bulmalarını da kolaylaştıracaktır. 5 yaş civarında ebeveynin de yol göstermesiyle öykülerdeki davranışların nedenini dikkate almaya başladıklarından özellikle zor durumlarla baş edebilme konusunda onlara yol gösteren kitaplar yaşama bakışlarını da şekillendirecektir. 6 yaşın sonlarına doğru çocuklar masal ve hikaye dinlemeyi çok sevdiklerinden ve dikkat süreleri arttığından karakterlerin olumlu-olumsuz özellikleri, duygular, eksiklikler, farklılıklar, kafasında karışık durumlar ve bunlara yönelik davranışların ne olduğuna yönelik durumlar içeren kitaplar seçilerek çocuklara okunmalıdır" dedi. (İHA)