Öksürük esasında, solunum yolları ve akciğerlerimizi zararlı dış etkenlere karşı koruyan bir savunma mekanizması olmakla beraber, bunun dışında başta grip, bronşit, astım, zatürree… olmak üzere gibi pek çok hastalığın da belirtisidir.
Ancak, öksürük bazen herhangi bir hastalığımız olmadığı halde veya akciğerleri koruma amacı olmadan da ortaya çıkabilir. Buna istemli veya keyfi öksürük ismi verilir. Çünkü, öksürük merkezi solunum yollarından gelen uyarılar dışında beynin üst merkezlerinden gelen uyarılarla da etkinleşerek öksürüğe neden olabilir.
Keyfi öksürüğün pek çok türü vardır.
BEN DE BURADAYIM ÖKSÜRÜĞÜ
Bir şey dağıtılırken ya da insanlar bir yere davet edilirlerken adınız geçmiyorsa kendinizi hatırlatmaya yarayan öksürüktür. Beni unutursanız küserim anlamına da gelir.
AİLE VAR ÖKSÜRÜĞÜ
Herkese açık bir ortamda, açık saçık şeyler konuşulurken ortaya çıkan çocukları ve aileyi koruma amaçlı öksürüktür.
HADİ CANIM SEN DE ÖKSÜRÜĞÜ
Israrla hava atmaya kalkanları, atıp tutanları veya abartmada ileri gidenleri uyarıp kendilerine gelmelerini sağlamak için gerekli olan bir öksürük türüdür.
AYAĞINI DENK AL ÖKSÜRÜĞÜ
Bir ortama girmeden önce ortaya çıkan ve içerdekileri uyarmaya veya derlenip toparlanmalarına fırsat vermeye yarayan öksürük tipidir.
MİKROFON ÖKSÜRÜĞÜ
Mikrofondan sesin iyi gelip gelmediğinin anlaşılmasına yarayan öksürük tipidir. Alo 1,2,3… 1,2,3… yerine kullanılır. Şiddetli olursa, mikrofonda vanıltı yapabilir.
UYANDIRMA ÖKSÜRÜĞÜ Konferanslarda, seminerlerde ve diğer uzun konuşmaların olduğu toplantılarda uyuklayanları, içi geçenleri uyandırıp kendilerine getirmek için gerekli olan bir öksürük çeşididir.
AMAN, O BURDA ÖKSÜRÜĞÜ
Birinin orada olmadığını sanıp hakkında ileri geri konuşulurken o kişinin ortamda olduğunu veya o ortama girdiğini haber veren öksürük tipidir. Okullarda öğretmenin sınıfa girmesi ya da bürolarda müdürün odaya girmesi sırasında duyulabilir.
SINAV ÖKSÜRÜĞÜ
Çoktan seçmeli sınavlarda çok kullanılan bir öksürük tipidir. Sınıfın çalışkanına soru numarası gösterilir, o da doğru cevabı öksürük sayısı ile bildirir.
KONSER ÖKSÜRÜĞÜ
Konser gibi uzun süre sessizlik gereken ortamlarda parça aralarında iki üç dinleyicinin başlattığı ve kısa zamanda tüm salona yayılan akut bir öksürük tipidir. Müzik başladığında aniden kesilir. Özellikle canlı yayınlanan veya kayıt yapılan konserlerde, dinleyicilerden öksürmemeleri istendiğinde daha belirgin olarak ortaya çıkar. Konser öksürüğü, sonbaharda nezle, grip, bronşit… gibi solunum hastalıklarının çok sık görüldüğü dönemlerdeki konserlerde daha fazladır.
TUVALET ÖKSÜRÜĞÜ
Tuvaletin kapısı vurulduğunda tuvaletin dolu olduğunu bildirmek için içerdeki kişinin çıkardığı öksürme sesidir. Bu öksürüğün şiddeti, süresi ve makamı içerdeki kişinin bağırsaklarının o anki durumuna ve dışarıdakinin kapıyı vurma şiddetine göre farklı olur.
Alaturka bir tuvalette, pantolonunu, donunu dizinden aşağı toplamış, kemerinin bir ucu sarkarak yerdeki sulara temas eder ve bir taraftan da kuvvet almak için sağ eliyle de musluğa sıkıca tutunmuş ve gözleri de gözlüklerinin camına değmiş, hatta camdan dışarı fırlayacakmış durumdaki bir kişi, bir haftadır iyice suyu azalan, kuruyan ve taşa dönen hain dışkıyı çıkarmaya uğraştığı sırada tuvaletin kapısı vurulduğunda çıkan öksürük sesi çok şiddetli ve serttir.
Buna karşılık, alafranga bir tuvalette, pantolonunu ve pembe puantiyeli boxerini tamamen çıkarmış ve kapının arkasındaki çengele asmış olarak ve günlük olağan işini yapmanın keyfi içinde ıslık çalmakta olan birinin kapısı vurulduğunda çıkan öksürük ise o kişinin bağırsakları gibi mülayim bir öksürüktür.
ÖKSÜRÜKLÜ BİR FIKRA Temel ile Dursun doktora gitmişler. Dursun öksürüyor, Temel ise kabız imiş. Doktor bunlara birer şurup vermiş fakat şişeler karışmış.Doktor bir hafta sonra kontrole gelmelerini istemiş. Bir hafta sonra Dursun doktora gitmiş. Doktor "Nasıl oldun, öksürüğün geçti mi?" diye sormuş. Dursun ise "Toktor pey haçan cesaret edup te öksüremeyrum" demiş.
Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
Göğüs Hastalıkları Bölümü Öğretim Üyesi