1 Kasım seçimlerinden sonra Meclis'te bir kez daha yemin krizine imza atan HDP Ağrı Milletvekili Leyla Zana gözaltına alındı. Gözaltına alınan Zana adli kontrol kararıyla serbest bırakıldı.
İŞTE GÖZALTI KARARININ NEDENİ
TBMM’deki yemin sırasında yaptığı yemin sayılmadığı için yasama faaliyetlerine katılamayan ve danışmanları ile sekreterleri alınarak Meclis’teki odası boşaltılan ve aylardır Diyarbakır’ın Silvan İlçesine bağlı bir köyde yaşayan HDP Ağrı Milletvekili Leyla Zana, bugün Diyarbakır’a geldiği sırada kent girişindeki polis noktasında gözaltına alındı. Yakınlarının ifadesine göre, polisler Zana’ya hakkında Ağrı Cumhuriyet Başsavcılığı’nın yürüttüğü soruşturma kapsamında ifadesi alınması için gözaltı kararı olduğunu bildirdiler. Polis, Zana’nın bulunduğu araca binerek kendisini adliyeye götürdü.
YEMİN KRİZİ
17 Kasım'da Zana, TBMM'de yemin ederken "Türk milleti" yerine "Türkiye milleti" deyince geçici TBMM Başkanı Deniz Baykal yemini geçersiz saymıştı.
Zana, 2011’deki Meclis’teki milletvekili yemin töreninde de "Türk milleti" yerine "Türkiye milleti" ifadesini kullanmıştı.
Erdal İnönü liderliğindeki Sosyal Demokrat Halkçı Parti 1991 seçimlerinde bir kısım DEP adaylarını kendi listesinden aday göstermişti. Bu milletvekillerinden Leyla Zana ve Hatip Dicle 6 Kasım 1991 günü TBMM’de milletvekilliği yemin töreninde Kürtçe konuşunca yemin krizi çıkmıştı.
LEYLA ZANA KİMDİR?
1991 Türkiye genel seçimleri'nde, bölge kadınlarının büyük desteğini aldığı bir seçim çalışması sonrasında zamanın Sosyal demokrat Halkçı Parti listesinden Diyarbakır milletvekili olarak TBMM'ye girdi. 6 Kasım 1991'de, TBMM 19. Yasama Dönemi için yapılan yemin töreninde, başında Kürt ulusal renkleri olan bir bantla, Türkçe başladığı yemini Kürtçe "Bu yemini Türk ve Kürt halklarının kardeşliği adına ediyorum" cümlesiyle tamamlaması nedeniyle meclis salonunda tepkiyle karşılaştı.
2 Mart 1994'te, ABD'de yaptığı bir konuşma yüzünden, TBMM Genel Kurulu'nda yapılan oylamada, Orhan Doğan, Hatip Dicle, Ahmet Türk, Sırrı Sakık ve Mahmut Alınak'la beraber milletvekilliği dokunulmazlığı kaldırıldı. Ertesi gün dokunulmazlıkları kaldırılmış olan diğer 5 milletvekiliyle birlikte gözaltına alındı.
17 Mart 1994'te, grup arkadaşları Hatip Dicle, Selim Sadak ve Orhan Doğan ile birlikte tutuklanarak cezaevine gönderildi. 8 Aralık 1994'te yasadışı örgüt üyeliği suçundan mahkûm olarak 15 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Hapishaneden yazdığı mektuplar önce bir gazetede yayımlandı, daha sonra kitap haline getirildi.
Hapishane yılları boyunca uluslararası barış kuruluşlarının ve insan hakları derneklerinin ilgisi ve desteğiyle karşılaştı.
Avrupa Birliği süreciyle birlikte yoğunlaşan çabalar sonucunda ve AİHM kararı doğrultusunda yeniden yargılanan Zana ve arkadaşları, 15'er yıllık hapis cezaları olduğu gibi onaylanarak cezaevinde kaldılar. Ancak 8 Haziran 2004'te Ankara Merkez Kapalı Ceza ve Tutukevi'nden serbest bırakıldı.
TBMM 24. Dönem Diyarbakır, 25.ve 26. Dönem Ağrı milletvekilidir.