**Türkiye’de 2009 yılında kişi başına düşen kredi miktarı 4 bin 336 TL oldu. Kişi başına en yüksek kredi ortalaması 10 bin 395 TL ile İstanbul’da olurken, kişi başına kredinin en düşük olduğu il, ortalama 377 TL ile Muş olarak belirlendi.
**
Türkiye Bankalar Birliği(TBB) “Türkiye Bankacılık Sistemi Banka, Şube, Mevduat ve Kredilerin İllere ve Bölgelere Göre Dağılımı 2009” istatistiklerini açıkladı. Buna göre, Türkiye genelinde 2009 yılsonu itibariyle ortalama olarak kişi başına 4 bin 336 TL kredi düştüğü saptandı. Kişi başına en yüksek kredi ortalaması 10 bin 395 TL ile İstanbul’da olurken, bu ili 8 bin 240 TL ile Ankara ve 5 bin 624 TL ile Antalya izledi. Kişi başına kredinin en düşük olduğu il, ortalama 377 TL ile Muş olurken, Hakkari’de kişi başına kredi 385 TL, Şırnak’ta ise 451 TL olarak belirlendi.
2009 SONU İTİBARİYLE MEVDUAT İTİBARİYLE 467 MİLYAR TL
Yurtiçi şubelere ait mevduat, 2009 yılsonu itibariyle 467 milyar TL düzeyinde gerçekleşti. Aynı dönem itibariyle toplam mevduat ise 507 milyar TL olurken, toplam mevduatın gayri safi yurtiçi hasılaya oranı ise yüzde 53 düzeyinde oldu.
TOPLAM MEVDUATIN YÜZDE 69’U TL MEVDUATTAN OLUŞTU
Bu dönemde tasarruf mevduatı 199.7 milyar TL, ticari mevduat 68.7 milyar TL, döviz tevdiat hesaplarının TL karşılıkları ise 146.4 milyar TL düzeyinde gerçekleşti. Toplam mevduatın yüzde 31’ini DTH, yüzde 69’unu ise TL kalemler oluştu. TL kalemlerin dağılımına bakıldığında, toplam mevduatın yüzde 43’ünü tasarruf, yüzde 15’ini ticari kuruluşlar, yüzde 5’ünü diğer kuruluşlar, yüzde 5’ini resmi mevduat, yüzde 1’ini ise bankalararası mevduat ve diğer mevduat oluşturdu. Kıymetli madenler depo hesaplarının payı yüzde 0.2 düzeyinde gerçekleşti. Bölgeler itibariyle, toplam mevduat içinde en yüksek payı yüzde 46 ile İstanbul aldı. Bu bölgeyi yüzde 17 ile Batı Anadolu izledi. Buna karşılık, Kuzeydoğu Anadolu bölgesi yüzde 0.6 ile mevduatta en düşük paya sahip olan bölge oldu. Ortadoğu Anadolu bölgesinin payı ise yüzde 1 düzeyinde gerçekleşti.
BATI MARMARA TL TASARRUF MEVDUATININ EN YÜKSEK OLDUĞU BÖLGE
Bölgeler itibariyle toplam mevduat içinde TL tasarruf mevduatının en yüksek olduğu bölge yüzde 67 ile Batı Marmara olduğu tespit edildi. Bu bölgeyi yüzde 62 ile Ege ve yüzde 60 ile Akdeniz bölgeleri izledi. Öte yandan, toplam içinde döviz mevduatının en yüksek olduğu bölgeler ise yüzde 42 ile Orta Anadolu, yüzde 37 ile İstanbul ve yüzde 27 ile Batı Anadolu oldu.
KREDİ STOKUNUN YÜZDE 94’Ü İHTİSAS DIŞI
Yurtiçi şubelere ait krediler, 2008 sonu itibariyle 315 milyar TL’ ye ulaşırken, aynı dönem itibariyle toplam kredi stoku ise 381 milyar TL oldu. Toplam kredi stokunun gayri safi yurtiçi hasılaya oranı ise yüzde 40 düzeyinde olduğu belirlendi. Kredi stokunun yüzde 94’ü ihtisas dışı, yüzde 6’sı ise ihtisas kredilerinden oluştu. İhtisas kredilerinin kendi içindeki dağılımlarına bakıldığında, yüzde 58’inin tarım, yüzde 23’ünün mesleki ve yüzde 19’unun diğer krediler olduğu görüldü.
Tarım ihtisas kredilerinde, Ege, Akdeniz ve Doğu Marmara bölgeleri en çok paya sahip bölge olurken bu üç bölgenin tarım ihtisas kredilerinde toplam payı yüzde 54 düzeyinde gerçekleşti. Meslek ihtisas kredilerinde, Ege, İstanbul ve Batı Anadolu bölgeleri en çok paya sahip bölge, bölgenin meslek ihtisas kredilerinde toplam payı ise yüzde 44 düzeyinde oldu.
İSTANBUL’UN KREDİLERDEKİ PAYI YÜZDE 43
İstanbul, Batı Anadolu ve Akdeniz bölgelerinin 2009 yılında toplam kredilerden aldıkları pay artarken; Ortadoğu Anadolu ve Kuzeydoğu Anadolu bölgelerinin payı değişmezken, diğer bölgelerin paylarının azaldığı belirlendi. İstanbul’un kredilerdeki payı yüzde 43 düzeyinde olurken, Batı Anadolu ve Ege bölgelerinin payları sırasıyla yüzde 14 ve yüzde 11 olarak gerçekleşti. Kuzeydoğu Anadolu bölgesi yüzde 0.8 ile kredi stoku içinde en düşük paya sahip olan bölgedir oldu. Ortadoğu Anadolu bölgesinin payı yüzde ise 1.1 düzeyinde olduğu gözlemlendi.
MEVDUATIN KREDİYE DÖNÜŞÜM ORANI YÜZDE 75
Yurtiçi şubelere ait rakamlar dikkate alındığında, 2009 sonu itibariyle mevduatın krediye dönüşüm oranı yüzde 67 düzeyinde oldu. Güneydoğu Anadolu ve Kuzeydoğu Anadolu bölgeleri yüzde 115 ve yüzde 94 ile kredi/ mevduat oranının en yüksek olduğu bölge oldu. Bu oranın en düşük olduğu bölgeler ise, yüzde 53 ve yüzde 62 ile Batı Anadolu ve İstanbul bölgeleri olurken, kredi/mevduat oranı 2002 yılında yüzde 32 ve 2008 yılında yüzde 69 düzeyinde gerçekleşmişti.
Yurtdışı şubelere ait rakamlar da dahil edildiğinde, 2009 sonu itibariyle mevduatın krediye dönüşüm oranı yüzde 75 düzeyinde oldu.
MEVDUATIN YÜZDE 68’İ 3 İLDE
Türkiye nüfusunun yüzde 30’una sahip olan üç büyük ilde, toplam mevduatın yüzde 68’i ve toplam kredilerin yüzde 61’i bulunduğu gözlendi. İstanbul, Ankara ve İzmir illerinin mevduat ve krediden aldıkları pay, İstanbul, Ankara, İzmir ve Bursa illerinin ise kredilerden aldıkları pay, nüfus paylarına oranla yüksek olurken, diğer illerde nüfusa oranla kredi ve mevduat payları düşük oldu.
Kişi başına en yüksek mevduat ortalama 16 bin 658 TL ile İstanbul’da bulunurken, bu ili 16 bin 245 TL ile Ankara ve 7 bin 474 TL ile İzmir izledi. Kişi başına mevduatın en düşük olduğu il ise 459 TL ortalamasıyla Muş oldu. Ağrı ve Bitlis’te kişi başına mevduat ise sırasıyla 527 TL ve 559 TL olarak gerçekleşti.
ŞUBE BAŞINA EN YÜKSEK MEVDUAT ANKARA’DA
Şube başına en yüksek mevduat 84.3 milyon TL ile Ankara’da olurken bunu 81.8 milyon TL ile İstanbul ve 61.9 milyon TL ile Zonguldak izledi. Şube başına mevduatın en düşük olduğu il ise 12.9 milyon TL ile Ağrı olurken, Bitlis ve Bayburt illerinde bu rakamlar sırasıyla 13.1 milyon TL ve 13.6 milyon TL oldu.
ŞUBE BAŞINA EN DÜŞÜK MEVDUAT KUZEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİNDE
Şube başına ortalama mevduatın en yüksek olduğu bölge 81.8 milyon TL ile İstanbul oldu. Bu bölgeyi 74.3 milyon TL ile Batı Anadolu ve 37.6 milyon TL ile Ege bölgeleri izledi. Şube başına en düşük mevduat, ortalama 18.7 milyon TL ile Kuzeydoğu Anadolu bölgesi olurken, Güneydoğu Anadolu bölgesi 21.8 milyon TL ve Doğu Karadeniz bölgesi 24.4 milyon TL ortalama mevduata sahip olduğu belirlendi.
EN YÜKSEK TL TASARRUF MEVDUATI İSTANBUL BÖLGESİNDE
Şube başına ortalama mevduatın dağılımına göre, en yüksek TL tasarruf mevduatının sırasıyla İstanbul, Ege ve Batı Anadolu bölgelerinde bulunduğu saptandı. Döviz tevdiat hesabı (DTH) için bu sıralama İstanbul, Batı Anadolu ve Ege bölgeleri şeklinde oldu. Ticari mevduatta ilk üç sırayı ise İstanbul, Batı Anadolu ve Ege bölgeleri paylaştı.
Şube başına ortalama mevduatın dağılımında, en düşük TL tasarruf mevduatı, sırasıyla Kuzeydoğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Doğu Karadeniz bölgelerinde olurken, DTH için bu sıralama Kuzeydoğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Ortadoğu Anadolu bölgeleri şeklinde oldu. En düşük ticari mevduatın sırasıyla Kuzeydoğu Anadolu, Doğu Karadeniz ve Ortadoğu Anadolu bölgelerinde olduğu belirlendi.
ŞUBE BAŞINA EN YÜKSEK KREDİ 51 MİLYON TL İLE İSTANBUL’DA
İl bazında, şube başına en yüksek kredi 51 milyon TL ile İstanbul bulunurken, bu ili 42.8 milyon TL ile Ankara ve 38.4 milyon TL ile Hatay izledi. Şube başına kredinin en düşük olduğu il 9.9 milyon TL ile Hakkari olurken, Tunceli ve Şırnak illerinde bu rakamlar sırasıyla 10.6 milyon TL ve 10.8 milyon TL olarak gerçekleşti.
Bölge bazında, şube başına en yüksek kredi 51 milyon TL ile yine İstanbul oldu Bu bölgeyi 39.6 milyon TL ile Batı Anadolu ve 30.5 milyon TL ile Akdeniz bölgeleri izledi. Şube başına en düşük kredi ortalama 17.5 milyon TL ile Kuzeydoğu Anadolu bölgesi, Ortadoğu Anadolu bölgesinde şube başına ortalama kredi 20.9 milyon TL, Doğu Karadeniz bölgesinde ise 21.1 milyon TL oldu.
Türkiye genelinde 2009 yılsonu itibariyle ortalama olarak her şube başına 52.1 milyon TL mevduat ile 35.1 milyon TL kredi bulunduğu belirlendi.
45 MEVDUAT BANKASI
Buna göre, Türkiye’de 2009 yılı sonu itibariyle 45 mevduat, kalkınma ve yatırım bankası ve bu bankalara ait 8 bin 972 şube bulunmakta. 32 tane mevduat bankasının 3 tanesi kamu, 1 tanesi Fon, 11 tanesi özel ve 17 tanesi yabancı sermayeli bankalar oluşturmakta.
4 BANKA 81 İLİN TAMAMINDA FAALİYET GÖSTERİYOR
Türkiye’deki bankaların 81 ilde ve 904 ilçede şubesi bulunduğu belirlenirken dört banka ise 81 ilin tamamında faaliyet gösterdiği saptandı. Bu bankalardan üçü kamu bankası biri ise özel bankadır. Bir bankanın 904 ilçede faaliyet gösterdiği, iki bankanın ise sırasıyla 455 ve 413 ilçede faaliyet gösterdiği belirlendi. 50’den fazla ilde faaliyet gösteren banka sayısının ise 13 olduğu saptanırken toplam 45 bankadan 13’ünün ise sadece bir ilde veya ilçede faaliyet gösterdiği gözlemlendi.
İSTANBUL’DA 2.6 BİN BANKA ŞUBESİ
2 bin 631 şube ve yüzde 29 pay ile en çok şubeye sahip İstanbul’u bin 356 şube ve yüzde 15 pay ile Ege, bin 85 şube ve yüzde 12 pay ile Batı Anadolu bölgeleri izledi. En az şubeye sahip olan bölge ise 147 şube ve yüzde 2 pay ile Kuzeydoğu Anadolu bölgesi olurken, Ortadoğu Anadolu bölgesi 169 şube ile yüzde 2 paya, Doğu Karadeniz bölgesi ise 273 şube ile yüzde 3 paya sahip olduğu saptandı.
ÇANKAYA ŞUBE SAYISINDA BİRİNCİ
Türkiye’de 2009 sonunda en fazla banka şubesinin bulunduğu ilçe, 444 şube ile Ankara ilindeki Çankaya ilçesi oldu. Bunu 302 şube ile İstanbul Kadıköy ve 256 şube ile İstanbul Şişli ilçesi izledi. Toplam 422 ilçede tek bir banka şubesinin faaliyet gösterdiği, İstanbul, Ankara ve İzmir’de 4 bin 203 adet şubenin toplam yurtiçi şubelerin yüzde 47’sini oluşturduğu saptandı.
İSTANBUL’DA 4.9 BİN KİŞİYE 1 ŞUBE
İstanbul’da her 4 bin 909 kişiye bir şube düşerken, bu sayı Muğla için 4 bin 923, Ankara için ise 5 bin 191 oldu. Şube başına en fazla nüfusun düştüğü il 36 bin 771 kişi ile Muş olurken bu sayı Şanlıurfa’da 32 bin 933, Van’da ise 30 bin 979 oldu.(ANKA)