Bu Stres Hemen Bitmez!
Saat 15:30'da ABD tarım dışı istihdam verisi açıklanacak. 180.000 kişilik bir istihdam bekleniyor. Beklentinin altında rakam gelirse, alım tepkisi görürüz. Ama eğer beklentinin çok üstünde bir veri gelirse ne olacaktır? BIST kaça kadar düşecektir? Ya da düşecek midir? Diyelim ki düştü. Peki düşüş bir seviyeyi mi kriter alacaktır, yoksa bir tarihi mi? Çünkü FED'in toplantısı 18 Aralık'ta olacaktır. Kim bilir, belki de TDİ (Tarım dışı istihdam) yüksek de gelse, ABD 10 yıllık faizler yüksek diye FED tahvil alımını azaltmayacaktır! Kısacası esas olan sadece istihdam verisi olmayacaktır. Bu esnada oluşacak olan faiz ve FED'in düşüncesi de önemli olacaktır. Belki de FED gayet iyi verilere rağmen bile, hemen tahvil azaltıyorum demeyecektir!
Yani ABD tarım dışı istihdam beklentilerden yüksek de gelse, ilk anda gelebilecek satışlar bir yerde durup, FED'in 18 Aralık tarihindeki kararını gözlemeye başlayacaktır diye düşünüyorum.
Veri Kötü Olsa Sevinecek miyiz?
Belki ilk anda BIST yükseleceği için evet. İyi ama sonrasında bir dahaki ay aynı stresi yine yaşamayacak mıyız? Olmadı ondan sonraki ay ? O zaman ''her ay öleceğimize, bir kez ölelim de bu stres bitsin!''. Ne olacağını görmüş olalım.
BIST'de Balon Yok ki, Patlayan BIST olsun! Türkiye'nin cari açık ve enflasyon riski için, yılın başında, ortasında ve en son alınan TCMB ve BDDK kararları nedeniyle, baskı altına giren bankalar yüzünden, satacak yabancı zaten fazlası ile sattı. Ya da en azından balon oluşturacak bir yükseliş riski engellenmiş oldu. Yani alınan finansal tedbirler, aslında BIST'e yaramış olacak. Belki öncesinde yükselişi sınırlamış olabilir ama, FED'in tahvil alımını azaltma kararı esnasında da düşüşü sınırlayacaktır.
ABD tahvil alımları ile BIST'de ekstra bir yabancı takası artışı yaşanmamıştır. İyi zamanlarda zaten % 67'ler civarında olan yabancı takası, tahvil alımlarına rağmen % 63'ler civarına düşmüştür. O zaman olası varlık alımını azaltma kararı çıksa bile, yabancı takasından ekstra kaçışlar beklemek doğru değildir. Yaşanabilecek ek düşüşler alım fırsatları yaratacaktır.
Fon Yöneticilerinin Kurgularına Kapılmayın!
Fon yönetenler yıl sonu yaklaşınca, pozisyonlarını kapatmayı ve bu sayede de karları varsa, elde edilecek başarının primini tahsil etmeyi isterler. İşte bu nedenle de, yıl sonları yaklaşırken borsaları yukarı çekerek realizeler yaparlar. Bu hareketlerinin ilk adımıdır. Bu sayede portföylerin değerlemesi yapılır. Varsa başarı hesaplanıp, primleri tahsil edilir.
Sonrasında ise ikinci adım atılır. Nedir bu ikinci adım? Yeni yıl için, yeniden pozisyon açılmasıdır. Peki o zaman yıl sonu primini daha yüksek tahsil etmek için ne yapılır? Endeks ve hisseler öncesinde yukarı çekilmişken, çok daha yüksek seviyeler empoze edilerek, gelen alıcılara portföy satışları yaşanır. Ondan sonra yaşanan düşüş havasında panik yaratılarak, satışların artmasına çalışılır. Korkup da gelen satışlar ise yeni yılın açılacak pozisyonları için uygun maliyetli alım fırsatları yaratır. İşte bu nedenle, yıl sonlarında ralli yükselişleri denen yükselişleri yaşarız. Yani aslında yaşanan yükseliş yıl sonu için değil, öncesinde verilip primi tahsil edilen fonların, yeni yıl için yeni pozisyon açmalarından kaynaklanır.
İşte bu nedenle ilk adım 77.000'lere geldikçe yaratılan ralli beklentisi ortamında atılmıştır. Şimdi artık yeni yıl için yeni pozisyonlar açılacaktır. Yani ikinci adım atılacaktır. Bunun için en uygun şey endeks ve hisselerin düşmesi ve çok daha düşük maliyetlerle yeni pozisyonların açılması olacaktır. İşte bu nedenle olası negatif haberlerin algısı gereğinden fazla yapılmaya çalışılır.
Eğer tarım dışı istihdam beklentilerin çok üstünde gelirse, gelebilecek panik satış çok ideal alım fırsatları yaratacaktır görüşündeyim. BIST'in en büyük belirleyicisi bankacılık sektörüdür. Bir kaç aydır alınan bir takım finansal tedbirler nedeniyle bankalardan uzak kalınması uyarıları yapıyordum. Bu tedbirler ve FED nedeniyle bankaların karlarının önümüzdeki dönem azalması riskine dikkat çekiyordum. Ama sakın yanlış anlama olmasın! Hiç bir zaman bankaların zarar yapmasını beklediğimi söylemedim! Sadece bankaların olası sonraki karlarının azalacağı beklentilerimi dile getirdim.
Bankalarımız yine karlı olacaktır. Ancak ilk andaki iç tedbirler ve FED'in kararlarının olası yansımaları nedeniyle bir süre karlılıkları azalacaktır. Bir süre sonra ise bu durum bankalar için de yine düzelecek ve karlarında artış beklentilerimiz yeniden başlayacaktır. İşte tüm bunlar nedeniyle ben gereğinden fazla korkulmamasını, BIST'de zaten ekstra balon olmadığının altını çizmek istiyorum. Eğer ek bir düşüş yaşanacaksa, bu geçici olacaktır görüşündeyim.
Sakın algılarınızı yönettirmeyin. Kendiniz yönetin!
Hepinize iyi bir hafta sonu dilerim.
Aydın Eroğlu
Stratejist
Finans Yazarı
witter;borsaanalizci.com