'İsrail Lobisi ve ABD Dış Politikası' kitabının yazarı ABD'li siyaset bilimci Prof. Dr. John Mearsheimer, dün Koç Üniversitesi'ndeydi.
'Obama İktidarında İsrail Lobisi ve ABD Dış Politikası' başlıklı bir konferans veren Mearsheimer, ABD siyasetinde paranın rolüne ve İsrail lobisinin gücüne dikkat çekti.
Yapılan araştırmaların, ilişkinin boyutunun Amerikan halkının İsrail'e verdiği desteğe bağlanmasının yanlış olduğunu ortaya koyduğunu belirten Mearsheimer, Netanyahu ile çatışmalarda her defasında geri adım atanın Obama olduğunu söyledi.
'İsrail lobisi'nin ABD'de dikkate değer bir çıkar grubu teşkil ettiğini ve ABD'nin Orta Doğu politikasını köklü biçimde etkilediğini savunan Mearsheimer, ''ABD yönetimlerinin, Obama dahil, İsrail'in işgal altındaki topraklarda yerleşim inşası konusunda yeterince baskı yapmamasının ve Filistinlilerin yaşayabilir bir devlete sahip olmasına izin vermemesinin ana nedeni İsrail lobisidir'' diye konuştu.
İsrail lobisinin, ABD'nin İran'ın nükleer tesislerine karşı askeri güç kullanmayı düşünmesinin de arkasındaki odak olduğunu ileri süren Mearsheimer, ''Lobi olmasa, İsrail'in ABD'yi Orta Doğu'da başka bir savaşa doğru itmesi mümkün olmazdı'' ifadesini kullandı. Mearsheimer, İsrail lobisinin etkisi göz önüne alındığında, Orta Doğu politikası bakımından Obama'nın ikinci kez başkan seçilmesi ile Cumhuriyetçi aday Mitt Romney'in kazanması arasında da bir fark olmayacağını belirtti.
Obama'nın İran konusunda da İsrail lobisinin baskısı altında olduğunu savunan Mearsheimer, ''Obama yönetiminin Orta Doğu'da yeni bir savaşa girmekten hiçbir çıkarı yok. Araştırmalara göre Amerikalıların yüzde 70'i de ABD'nin, uranyum zenginleştirme programına devam etmesi halinde İran'ı vurmasına karşı. Obama yönetimi, İsrail lobisinin İran'a saldırı baskısına direnmeyi başardı. Ne İsrail'in, ne de ABD'nin İran'a bu sene saldırma ihtimali kalmadı. Ama Beyaz Saray'da ister Obama, ister Romney olsun bu konu 2013'te yeniden gündeme gelecek'' şeklinde konuştu.
''ABD SİYASETİNDE PARANIN ROLÜ"
ABD'deki siyasi sistemin iyi örgütlenmiş ve paralı çıkar gruplarının politikalar üzerinde devasa etkiye sahip olmasına izin verecek şekilde düzenlendiğini belirten Mearsheimer, ''Lobiler, ABD'nin kurulduğu günden bu yana etki sahibi olmuştur. Ama bugün her zamankinden çok daha fazla etkiye sahip olduklarını söyleyebiliriz. Bunun en önemli nedeni de bugün siyasette bir makama gelmede paranın oynadığı rol'' dedi.
İsrail lobisinin ABD üzerindeki etkisinin en önemli kanıtının bu ülkenin İsrail'le 'özel ilişkisi' olduğunu aktaran Mearsheimer, şunları söyledi:
''ABD İsrail'le tarihinde benzeri görülmemiş bir ilişkiye sahip. Bu ilişkiyi özel yapan bizim İsrail'e verdiğimiz desteğin miktarı ve bu desteğin koşulsuz niteliği. Yahudi devleti, ABD'den en büyük ekonomik ve askeri yardımı alıyor ve bu yardım yılda İsrail vatandaşı başına 500 dolara tekabül ediyor. Üstelik İsrail kişi başına milli gelir sıralamasında dünyada 27'inci sırada olan müreffeh bir ülke.''
ABD'NİN VETOLARI
ABD'nin İsrail'e büyük diplomatik destek de verdiğini anlatan Mearsheimer, ''1972'den bu yana, ABD İsrail açısından kritik 43 Güvenlik Konseyi kararını veto etti. Bu, bütün diğer Güvenlik Konseyi üyelerinin toplam vetolarından fazla'' dedi.
Mearsheimer, ''Obama 2008'deki başkanlık seçimi esnasında İsrail'e karşı yumuşak davrandığı eleştirilerine Amerika'nın İsrail'le özel ilişkisini överek yanıt vermişti. Bu seçimde de aynısını yapıyor. Göreve gelmeden bir ay önce gerçekleşen Gazze katliamına da sessiz kalmıştı. Obama göreve geldiğinden bu yana, İsrail Başbakanı Netanyahu'yla dört kez çatışma yaşadı. Hepsinde de geri adım atan Obama oldu'' diye konuştu.
"NORMAL BİR ÜLKE GİBİ..."
Bazı çevrelerin ABD'nin İsrail'e verdiği desteği İsrail lobisine değil, Amerikan halkının İsrail'e duyduğu yakınlığa bağladığını söyleyen Mearsheimer, araştırmaların bunun tersini gösterdiğini kaydetti.
Mearsheimer, ''Geçen ay yayınlanan bir araştırmaya göre Amerikalıların yüzde 65'i ABD'nin İsrail-Filistin çatışmasında İsrail'den yana tavır almasını istemiyor. Aynı araştırma, Amerikalıların yüzde 50'sinin İsrail'in komşularının saldırısına uğraması halinde ABD'nin İsrail'i savunmasını istemediğini, yüzde 52'sinin de ABD liderlerinin Hamas'la görüşmesini desteklediğini gösteriyor. Amerikalıların yüzde 59'u İsrail'in İran'ı bombalaması ve İran'ın da bunun karşılığında İsrail'i vurması halinde ABD'nin İsrail'in yanında savaşa girmesine karşı. Amerikalılar İsrail'e normal bir ülke gibi davranılmasından yana.''
ABD'nin hem ahlaki hem de stratejik nedenlerle, yaşayabilir bir Filistin devletini desteklemesi gerektiğini ama İsrail lobisinin buna izin vermeyeceğini savunan Mearsheimer, ''Ne Obama ne de Romney, Büyük İsrail'i engelleyecek, çünkü ABD'deki İsrail destekçileri herhangi bir ABD Başkanının İsrail'e Batı Şeria'dan vazgeçmesi için baskı yapmasına izin vermez'' dedi.