Dünya Sağlık Örgütü ilk kez, ilaca dirençli mantar enfeksiyonlarında son zamanlarda görülen artışa ve yeni tedavilere yönelik araştırma eksikliğine atıfta bulunarak insan sağlığına tehdit olarak kabul edilen mantar türlerinin bir listesini yayınladı.
Çevrede milyonlarca mantar var ve bunların hepsi insanları hasta etmiyor. Birkaç mantar türü yenilebilir ve hatta insanlar için faydalıdır, ancak tehlikeli enfeksiyonlara neden olduğu bilinen birkaç yüz mantar türü vardır.
DSÖ raporuna göre, kısmen iklim değişikliği ve küresel seyahat nedeniyle mantar enfeksiyonları dünya çapında daha yaygın hale geldiğini belirtiyor. COVID-19 pandemisi sırasında istilacı mantarlar, halihazırda hasta olan hastalar için hastane kaynaklı enfeksiyon riskini artırdı.
Zayıf bağışıklık sistemi ve solunum yolu enfeksiyonu olan kişiler, özellikle zararlı mantarlara karşı savunmasızdır ve bunları tedavi etmek için kullanılan ilaçlar sınırlıdır. En iyi stoklanmış tıbbi yerlerde yalnızca dört sınıf antifungal ilaç bulunuyor.
İşte en kritik tehditler olarak kabul edilen dört tür hakkında bilmeniz gerekenler.
Birçok insan, farkında olmadan potansiyel olarak tehlikeli mantarlarla karşılaşmıştır. Aspergillus, çiçek tarhları, çürüyen bitki maddeleri ve evlerin içindeki nemli noktalar içinde ve çevresinde bulunan yaygın bir küf türüdür. Özellikle rutubetli evlerde hem kokusu hem görüntüsüyle göze çarpan bu mantar türü bağışıklığı zayıf olan kişileri kolay bir şekilde hasta ediyor. Aspergillus küf sporlarını solumaktan kaçınmak zordur. Küfü soluyan çoğu insan hastalanmaz, ancak aspergilloz , bağışıklığı baskılanmış insanlar için özellikle tehlikeli bir enfeksiyondur.
Daha önce bir maya enfeksiyonu geçirdiyseniz, muhtemelen en sık karşılaşılan türlerden olan kandidiyaz yaşadınız. CDC'ye göre Candida albicans, maya enfeksiyonlarının en yaygın suçlusudur. Tür normalde ciltte ve ağız, boğaz ve vajinanın içinde büyür. Kontrolden çıkarsa sorunlara neden olabilir.
Örneğin, hormonlar, ilaçlar veya kötü hijyen nedeniyle vajinal ortamdaki değişiklikler kaşıntıya, cinsel ilişki sırasında ağrıya ve anormal akıntıya neden olabilir. Zayıflamış bağışıklık sistemi olan kişilerin de tekrarlayan maya enfeksiyonları yaşama olasılığı daha yüksek olabilir ve bunları tedavi etmek için daha güçlü ilaçlara ihtiyaçları olabilir. Bununla birlikte, bazı mantarlar, birinci sınıf antifungal ilaçlara karşı direnç geliştirmeye başlamıştır.
CDC'ye göre hastaneler, agresif ve ilaca dirençli bir maya türü olan Candida auris nedeniyle ciddi maya enfeksiyonlarında artış bildirmiştir. C. auris, hastalık etkeni olarak yeni ortaya çıkan bir kandidadır. Genellikle çoklu ilaca dirençlidir. Kandida enfeksiyonlarını tedavi etmek için yaygın olarak kullanılan antifungal ilaçlardan flukonazol ve amfoterisin B’ye yüksek oranda dirençlidir.
İstilacı maya, kan dolaşımı ve iç organlar gibi ait olmadığı yerlerde büyüme eğilimindedir. C. auris'in sağlık hizmeti ortamlarına yayıldığı ve ciddi enfeksiyon salgınlarına neden olduğu bilinmektedir.
Daha da kötüsü, mantarın teşhis edilmesi çok zor. Birçok hastane ve laboratuvar, C. auris'i tanımlamak için gereken özel teknolojiden yoksundur, bu nedenle daha az tehdit edici bir maya ile karıştırılabilir.
Mantar, maya enfeksiyonlarını tedavi etmek için yaygın olarak kullanılan birden fazla mantar önleyici ilaca dirençlidir, bu da tedaviyi C. albicans'a kıyasla çok daha zor hale getirir ve doğru teşhis için daha da önemlidir.
Aspergillus gibi, kriptokok da temel olarak zayıflamış bağışıklık sistemi olan insanlar için bir tehdittir. Cryptococcus neoformans, dünyanın her yerindeki ortamlarda bulunabilir. Çoğunlukla tropikal ve subtropikal iklimlerle sınırlı olan benzer bir tür olan C. gattii'ye kıyasla daha yüksek bir tehdit olarak sıralanır.
Cryptococcus neoformans enfeksiyonu genellikle akciğerleri etkiler. Çünkü solunur ya da beyne ve omuriliğe girebilir. Mantara bağlı beyin enfeksiyonlarına, güçlü antifungallerin bir kombinasyonu ile tedavi edilmesi gereken kriptokokal menenjit denir.