Hıdırellez nedir, ne zaman kutlanır sorusunun yanıtı birçok kişi tarafından sorgulanmaya devam ediyor. Her yıl 5-6 Mayıs tarihlerinde kutlanan Hıdırellez'de neler yapılması gerektiği merak ediliyor. Peki, Hıdırellez ne zaman kutlanacak? 2022 Hıdırellez'de neler yapılmalı?
Hıdırellez, eski çağlardan beri bahar- yaz mevsim bayramı olarak kutlanıyor. Hızır ve İlyas'ın her sene bir kez kavuştuğu gün olduğuna inanılıyor.
Hıdırellez her yıl 5-6 Mayıs tarihlerinde kutlanıyor. "Hıdırellez", Anadolu, Orta Doğu, Irak, Suriye, Kırım, Azerbaycan ile Balkan ülkelerinde "bayram" olarak değerlendiriliyor.
Akdeniz Üniversitesi Turizm Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Özlem Güzel Hıdırellez günü kutlamaları hakkında, ‘Öncesinde evler temizlenir, kına yakılır, temiz kıyafetler hazırlanır. Bazı yörelerde Hızır orucu tutulur. Hıdırellez pilavı, çörek, börek, sütlaç gibi yiyecekler hazırlanır. Hıdırellez günü ev temizlenmez, dikiş dikilmez, tarla sürülmez, çamaşır yıkanmaz, ağaç kesilmez. Hıdırellez günü sabah erkenden pencereler ve kapılar açılarak, bereket ve sağlık duaları edilir. Ataların mezarları ya da türbeler ziyaret edilir. Bir gün önceden hazırlanan yiyecekler ile Hızır'ın uğradığı düşünülen Hızır kapısı adı verilen kale, yatır gibi yerlere ya da Hızır'ın İlyas ile buluştuğu düşünülen yeşillik kırlara akrabalar ve komşularla gidilir. Bazen Hızır hakkı için buralarda kurbanlar kesilir. Topluca eğlenceler yapılır, şarkılar, maniler söylenir. Doğanın yeniden canlanması simgeleyen bir ateş yakılır ve üstünden atlanır.’ dedi.
Hıdırellez inanış ve ritüellerine örnekler veren Doç. Dr. Özlem Güzel, şöyle sıraladı:“Bereket ve şans için tepsi içine çeşitli tahıllar, ekmek ve su bırakılır. Gün doğmadan çiçek ve otların üstündeki çiğler toplanarak sütün içine koyup, süt mayalanır. Karınca yuvasından toprak alınıp, toprak kesesi yapılır. Kese mutfağa konur. Dolaplar, yağ kapakları, un çuvalları, kapı, pencere, ambar, cüzdan ve yiyecek kapılarının ağzı bereketli olsun diye açık bırakılır. İçinde para olan keseler gül dalına asılır. Pencere önlerine para bırakılır. Gül ağacına para asılır. Ertesi gün para alınıp, cüzdana konur ve yıl boyunca harcanmaz. Evlere yeşil dallar ve çiçekler asılır. Köylerde Hıdırellez günü sabah namazı kılınıp, tarlalar dolaşılır ve ambara/depolara gelinip bereket dilenir. Kuraklık var ise yağmur duası yapılır. Talih ve kısmet açmak için evlenme çağına gelen kızların başlarında kilit açılır, evde olan sandık kapakları açık bırakılır. Kızların başörtülerine gül yağı dökülür. Tuzlu ekmek pişirilip, bacaya/çatıya bırakılır. Genç kızlar yatarken evlenme niyeti edip yatarlar. Şanslı iseler Hızır rüyalarında evlenecekleri eşlerini gösterir. Yine kısmeti kapalı olduğu düşünülen kişi odaya kitlenir. Sabah genci odaya kilitleyen kişi namaz kılıp, kısmeti açılsın diye dua edip evlenmesi istenilen kişinin oda kapısının kilidini açarak uyandırır. Bir başka ritüelde niyet küpü hazırlanır, evlenmek isteyenler içine takılarından koyar. Küp sabaha kadar gül ağacı dibinde bekletilir. Ertesi sabah maniler ile küp açılır. Kötü enerjiden korunmak ve arınmak için ahır ve ev kapılarına, pencerelere ısırgan otu ya da yeşil bitkiler asılır. Bütün senenin kötü enerjisinden ve günahlardan arınmak için eski eşyalardan büyük bir ateş yakılır ve üzerinden atlanır. Sağlıklı olmak için sabah erkenden dereye gidip yıkanılır. Dileklerin tutması için dilek tutulan nesnenin resmi kağıda çizerek bir gül ağacının dalına asılır. Gün doğmadan dilek kağıtları nehire, denize ve ya dereye atılır.
Gül ağacının altına dileği tutulan ev gibi unsurların maketleri yapılır ya da çizilir. Çocuk sahibi olmak isteyenler beşik yapıp içine bebek bırakır. Dilek tutularak ağaç etrafında dönülür, mum yakılır. Bazen de sahilde kumların üzerine dileklerin resmi çizilir. Ağaçlara dilekler ile bez parçaları bağlanır. Sağlık, şifa ve güzellik için gül dalına eşyalar asılır ve sabah giyilir. Hastalar yeşil alanlara çıkarılır, yerde çimenlerin üzerinde yuvarlanır. Hastaların elbiseleri gül dalına asılır. Hıdırellez sabahı su kenarına gidilir, el ve yüz yıkanır. Hastalıklardan kurtulmak için ağaca salıncak kurulup sallanılır. Gece bir kovaya su konur, sabah bu su ile yıkanılır. Çeşitli otlar toplanıp, kaynatılan su ile yıkanılır. Güzelleşmek ya da vücuttaki hastalıklarından kurtulmak için sabah bitkilerin üstünden çiğ toplanır, banyo suyuna karıştırılır. Ya da sabah erkenden yakınlarda bulunan su kaynaklarından su alınır, bu suyla banyo yapılır."