EMRE GÜRKAN ABAY - Merkezi Moskova'da bulunan Yeni Ekonomi Okulu Finans, Yatırımlar ve Bankalar Programı Direktörü Prof. Dr. Oleg Şibanov, ABD’nin Huawei’ye yönelik adımının, başka ülkeler tarafından tekrarlanmayacağını belirterek, "Ancak yine de atılan bu adım nedeniyle ticaret savaşlarının çözümü artık daha belirsiz." dedi.
Şibanov, Çinli teknoloji şirketi Huawei'nin Mali İşler Direktörü (CFO) Mıng Vancou’nun İran yaptırımlarını delmek için sahtekarlık yaptığı gerekçesiyle Kanada’da tutuklanmasına ilişkin gelişmeleri AA muhabirine değerlendirdi.
ABD’nin mevcut siyasetini, siyasi ve ekonomik açıdan farklı kollardan yürüttüğünü belirten Şibanov, "Bir tarafta, ABD elitleri arasında Rusya ve Çin’e yönelik bakış açısında bir birlik söz konusu. Rusya’ya yönelik yaptırımların oylanmasında neredeyse hiç muhalefet olmuyor." diye konuştu.
Diğer tarafta ise ABD’li siyasetçilerin farklı bir tartışma yürüttüğüne işaret eden Şibanov, "Bu tartışma, ABD’li şirketlere ait teknolojik sırların adil olmayan yöntemlerle çalındığına yönelik. Söz konusu tartışmalar nedeniyle Rus ve Çinli şirketlere; yüksek tarifeler ve ekonomik kısıtlamalara yol açan, uluslararası ticarette daha sıkı kontroller oluşuyor." ifadelerini kullandı.
Bu nedenle ekonomik değerlendirmelerin ikinci planda kaldığını vurgulayan Şibanov, "Muhtemelen hem ABD’li hem de diğer ülkelerin şirketleri, tarifeler nedeniyle daha zor durumda kalıyor." dedi.
\
- "Ticaret savaşlarının çözümü artık daha belirsiz"
Prof. Dr. Oleg Şibanov, Huawei vakasının ise son derece "özgün" bir gelişme olduğunu ifade ederek, "Uluslararası anlamda önemli ve büyük bir şirkete karşı bu denli hızlı ve beklenmedik bir adımın atıldığını yakın geçmişte hatırlamıyorum. Bu, birçok şeye işaret edebilir ancak şu aşamada büyük resmi anlamdırabildiğimizi henüz düşünmüyorum." değerlendirmesinde bulundu.
Ülkelerin, diğer ülkelere ait şirket yöneticilerini tutukladığı yeni bir sürece girileceğini düşünmediğini dile getiren Şibanov, "Eğer ABD gibi en demokratik ülkelerden birisi, uluslararası anlamda çok önemli bir iş insanını tutukluyorsa davaya ilişkin çok sayıda ikna edici kanıt görmeyi bekleriz." ifadesini kullandı.
ABD’nin, sınırları ötesinde yürüttüğü prensipleriyle meşhur bir ülke olduğunu anımsatan Şibanov, "Huawei’ye yönelik adımı da başka ülkeler tarafından tekrarlanmayacak bu prensiple alakalı. Ancak yine de atılan bu adım nedeniyle ticaret savaşlarının çözümü artık daha belirsiz." dedi.
\
- "Donald Trump’a Çin’den daha çok zarar verir"
Rus Ulusal Ekonomi Başkanlık Akademisi Finans Mühendisliği Kürsüsü Başkanı ve eski Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Konstantin Korishchenko da Huawei vakasının, ticaret savaşlarından ziyade, ABD iç siyasetiyle alakalı olduğu görüşünü taşıdığını kaydetti.
Mıng Vancou’nun tutuklanmasının zamanlamasına işaret eden Korishchenko, "ABD ve Çin arasındaki ticaret savaşlarında bir ateşkes sağlanmasının ardından atılan bu adım, ABD Başkanı Donald Trump’a Çin’den daha çok zarar verir." dedi.
\
- "Küresel teknolojik liderlik için rekabet kızışıyor"
Ekonomi Uzmanı İgbal Guliyev ise Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'in, teknoloji bağımsızlığının büyük önem taşıdığı Çin’e yönelik "dokunulmaz" bir imaj yaratmakta zorlandığını belirterek, Çinli bilişim şirketlerinin muazzam hızda büyümesi ve gelişmesinin ABD tarafında anlaşılır bir endişe yarattığını, Apple'ın, günümüzde yerini Huawei’ye bırakarak dünyanın en büyük üçüncü mobil üreticisi konumuna gerilediğini söyledi.
Amerikalı şirketlerin liderliklerini ve pazar paylarını hızla kaybettiklerine dikkati çeken Guliyev, "5G web tabanlı büyük veri (big data) dönemi, küresel sistemin tekrar dengelenmesini sağlayacak. Yeni teknoloji dünyasına, nesnelerin interneti için standartları ilk belirleyen ülke liderlik edecek. Dolayısıyla rekabet kızışıyor." şeklinde konuştu.
ABD’nin, uluslararası bir şirketin anahtar konumundaki bir yöneticisini tutuklayarak tehlikeli bir emsal yarattığını belirten Guliyev, "ABD, küresel teknoloji hegemonyasını korumak için ne kadar ileriye gidecek? Günümüzde sallantıda olan temel, nesnelerin internetinin temelini oluşturan 5G ağının geliştirilmesi ve yayılması. ABD ve Çin’in, tüm elektronik aletleri birleştirecek ve tüm verilere erişimi sağlayacak ilk küresel ağı kurmak için rekabette oldukları biliniyor." değerlendirmesinde bulundu.
Guliyev, Rusya’nın şimdilik Çin-ABD ticaret savaşında taraf olmadığını vurgulayarak, şunları kaydetti:
"Rus şirketleri kısıtlamalara alışık. Siyasi adımların tercümesi genellikle ekonomik hasımlıklar oluyor. Çin-ABD mücadelesinin yansımaları olan ticaret savaşları ve entelektüel hakların hırsızlığı, şimdi sessizce 5G yarışına evriliyor. Her iki ülke de küresel teknolojik liderlik peşinde koşarken, ABD’nin bu konuya yaklaşımı yumuşamayacaktır. Ekonomik rekabet arttıkça siyasetteki sükunet de azalacaktır."