Romanlarda ya da öykülerde, okurun özdeşleşebileceği karakterler yazabilmek ve okuru esere bağlayabilmek için bazı yöntemlere ve tekniklere başvurmak gerekebilir. Bu tekniklerle eser daha da zenginleşir ve yazılma amacına uygun olan yöntem seçilerek kullanılır. Karakterleri derinlemesine anlatmak ve anlatıcı kullanılsın ya da kullanılmasın okurun özdeşleşebileceği derinlikte karakterler yazmak da oldukça önemli bir konudur.
İç monolog nedir?
En kısa tanımı ile iç monolog bir tiyatro oyununda, romanda ya da öyküde, karakterlerin aklından geçmekte olan düşüncelerin açığa vurulması şeklinde kullanılan bir anlatı tekniğidir. İç monolog tekniğinde kahramanların aklından geçen tüm düşünceler çeşitli biçimlerde olabilir. Dramatize edilmiş olan iç çatışmalar, analizler ya da zihinde canlandırılan diyaloglar iç monolog biçimlerindendir.
Hem Batı edebiyatında hem de Türk edebiyatında birçok örneği bulunan iç monolog tekniği ile türü ne olursa olsun yazılan eserin zenginleştirilmesi ve karakterlerin daha iyi anlaşılması sağlanır. Karakterin zihnindeki düşüncelerini ya da duygularını bilinçli olarak yaptığı ya da bilinçsizce gerçekleştirdiği tepkileri direkt olarak okuyucuya aktarmak iç monolog tekniğinin gereksinimlerindendir.
İç monolog tekniği nasıl kullanılır?
İç monolog tekniğini kullanmak çeşitli özelliklerle mümkün olur. Roman, öykü ya da tiyatro oyununda da benzer biçimde kullanılır. Genel olarak dayandığı özelikler şunlardır:
- Bilinç akışı: Genel olarak bilinç akışı ile iç içe kullanılan bir tekniktir. Düşünceler kesintisiz ve düzensiz olarak verilir.
- Karakterlerin kendi içlerinde yaşadıkları diyaloglar: Karakterler kendi kendileri ile konuşurlar. Bazen içsel çatışma bazen de kahramanın bir durumu anlaması ile ilgili olabilir.
- İç dünyanın hızlı ve kesintili olan akışı: Düşünceler genel olarak birbirleri ardına sıralanarak verilir. Karakterin zihnindeki karmaşıklık ve duygusal yoğunluk iç monolog tekniği ile yansıtılır.
- Dil kullanımı ve yazım biçimi: Dil iç monolog tekniğinde genel olarak günlük konuşma diline uygun olarak verilir. Cümle yapıları kısa, kesik kesik bazen de mantıksız olabilir. Amaç karakterin iç dünyasını olduğu gibi okura yansıtmaktır.
İç monologun metinlere katkısı nedir?
Bir eserde iç monolog kullanılmasının metinlerin türü ne olduğu fark etmeksizin çeşitli yararları ve katkıları vardır. Bu faydalar şu şekilde maddelenebilir:
- Karaktere derinlik katar. Karakterin iç dünyasını okura aktarır. Okur her yönü ile bağlandığı ve özdeşleştiği karakterlerin olduğu eserleri daha çok sever.
- Duygusal yoğunluk sağlar. Duygusal yoğunluğu arttıran iç monolog, karakterlerin iç dünyalarındaki sıkıntıları, mutlulukları, iç çatışmaları yansıtır ve daha yoğun olarak aktarır.
- Anlatıcının bakış açısına derinlik kazandırır. Genel olarak birinci tekil şahıs kullanılarak yazılır. Bu da metne daha kişisel bir bakış açısı katar. Böylece bu teknikle okuyucu olaylara ya da kahramanlara daha derinden bağlanır. Onların duygularını ve düşüncelerini direkt olarak hissedebilir.
- Zihinsel ve psikolojik gerilime katkıda bulunur. Bir karakterin psikolojik durumunu zihninde yaşadığı karmaşayı ya da gerilim içindeki durumlarını aktardığı için çok etkili bir tekniktir.
- Zaman ve mekân algısının esnetilmesi sağlanır. Karakterin zihninde yer alan düşünceler geleceğe, şimdiki zamana ya da geleceğe dair olabilir. Bu da zaman zaman geçmiş ve gelecek arasında sıçramalar yapma özgürlüğü tanır.