İdrardan kan gelmesi durumu idrarın kırmızı renkli görüldüğü makroskopik hematüri ve gözle idrarda renk değişikliğinin görülmediği fakat idrarın mikroskopik değerlendirmesinde kan hücrelerinin idrarda görüldüğü durumlara ise mikroskopik hematüri ismi verilir.
İdrarda kan görülmesi bir çok hastalığın belirtisi olabilir. İdrardan kan gelmesi durumunda en kısa zamanda bir üroloji doktoruna başvurarak tetkik ve değerlendirme yapılması gerekir.
İdrarında kan gören bir kişi günümüzde doktora gitmeden önce internete başvurarak hangi hastalıkların idrardan kan gelmesine yol açabileceğini araştırmaktadır. Böyle bir araştırmada karşılaştıkları her ciddi hastalık isminde büyük korkular yaşamakta ve karşımıza endişeli gözlerle başvurmaktadırlar. Çünkü internette idrardan kan gelmesi şeklinde araştırıldığında mesane kanseri, böbrek kanseri, prostat kanseri, ciddi böbrek hastalıkları(glomerülonefritler) ile karşılaşmaktadır. Fakat bu araştırmalarda kanamaya yol açan idrar yolu enfeksiyonu, idrar yolu ve böbrek taşları, bazı ilaçların kullanımına bağlı idrar kanamaları hastaların dikkatini çekmemektedir. Aslına bakarsanız idrar kanamalarının büyük bir bölümünü bu ikinci saydığımız sebepler oluşturmaktadır.
İdrarda kan gelmesi ile başvuran hastalarda hastanın yaşı, sigara kullanımı, kullandığı ilaçlar, varolan hastalıkları, geçirdiği ameliyatlar hepsi önem arzeder. İdrardan kan gördüğünü ifade eden hastadan ayrıntılı bir hikaye alınır, kanamanın ne zaman başladığı, ne kadar sürdüğü, kanamanın idrarın başında sonunda veya tamamında olup olmadığının ortaya konulması teşhis ve değerlendirme için önemlidir.
Hastadan ayrıntılı bir hikaye alındıktan sonra ilk olarak tam idrar tahlili yapılmalıdır. Bazen hastalar yeni kullanmaya başladıkları ilaçların idrar renginde yaptığı değişikliği kanama olarak algılayabilmektedirler. Tam idrar tahlilinde eritrosit denen kan hücrelerinin normalden fazla olarak tespit edilmesi diğer tahlillerin yapılmasını gerektirir. (Ultrason, kan tahlilleri, idrar sitolojisi, gerekirse tomografi ve sistoüretroskopi)
İdrardan kan gelmesi durumlarında yapılan tahliller ve değerlendirmeler neticesinde sebep olarak büyük oranda üriner enfeksiyon, böbrek ve idrar yolu taş hastalığı, ilaç kullanımına bağlı kanama(aspirin coumadin v.b. kan sulandırıcı ilaç kullanımı) tespit edilmektedir. Daha düşük oranlarda mesane kanseri, böbrek ve idrar yolu kanseri, prostat kanseri sebep olarak belirlenmektedir.
Kanamanın ihmal edilip tetkik ve değerlendirmelerin yapılmaması, ciddi hastalıkların erken tanısında gecikmelere yol açabilmekte ve bu hastalıkların tedavisinde zorluklar yaşanmasına sebep olmaktadır.
İdrar kan gelmesi durumlarında böbrek mesane ultrasonu ile radyolojik değerlendirme yapılır fakat hiçbir anormallik tespit edilememesi durumunda ilaçlı ve ilaçsız tomografi, idrar sitolojisi tetkikleri istenmelidir. Değerlendirmenin başında idrar tahlilinde kanama ile beraber enfeksiyon tespit edilmesi durumunda ileri değerlendirme yapılmadan enfeksiyon tedavi edilmeli ve sonrasında idrar tahlili tekrarlanarak kanama ve enfeksiyon durumu değerlendirilmelidir. Enfeksiyon düzelmesine rağmen mikrohematüri (mikroskobik değerlendirmede idrardan kan gelmesi durumu) tespit edilirse ileri tetkik ve değerlendirme yapılmalıdır. Bu değerlendirmelerde radyolojik ve laboratuvar tetkiklerinde bir şey tespit edilmemesi durumunda sistoüretroskopi denen işlem uygulanmalıdır.
Sistoüretroskopi endoskopik aletler yardımı ile idrar yolu ve mesanenin görüntülenmesidir. Bu işlem ile kanamaya yol açabilecek ultrason veya tomografinin ortaya koyamadığı bir patolojinin ortaya konulmasına çalışılmaktadır.
İdrardan kan gelmesi ihmal edilmemesi gereken ve tüm tetkik imkanlarının kullanılarak kanama sebebinin ortaya konulmasını gerektiren ciddi bir sağlık problemidir. İhmal edilmiş idrardan kan gelmesi durumlarında çok ciddi hastalıklarla karşılaşabilmekteyiz ve bu gecikmeler insan hayatında kısalmalara yol açabilecek kadar ciddi sorunlar yaratabilmektedir.
Op.Dr.Murat ÇELTİK
www.muradceltik.com
www.facebook.com/opdrmuratceltik