İhbar tazminatı nedir, nasıl alınır? İhbar tazminatı kimlere verilir, ihbar süresi nedir?

İşveren dilediği personelle, personel de dilediği işverenle çalışma hakkına sahiptir. Bazı durumlarda işveren ve çalışan arasında birtakım anlaşmazlıklar yaşanabilir. İşçinin işten hiçbir sebep göstermeden çıkması ya da işveren tarafından işten çıkarılması durumunda tarafların aralarında yapmış olduğu iş akdinin sonlandırılması için bazı koşulların yerine getirilmesi gerekir. İş akdini sonlandıran kişinin geçerli bir sebebi olsa dahi ihbar tazminatı alabilmesi söz konusu değildir. Bu tazminat yalnızca iş akdini bitiren tarafın karşı tarafa vermesi zorunlu olan bir ödemedir.

İhbar tazminatı nedir?

İhbar tazminatı hem işvereni hem de çalışanı yakından ilgilendiren önemli bir konudur. İş Kanunu’nun 17'nci maddesinde iş sözleşmesini bitirmeden önce tarafların bu sonlandırma işlemini yazılı olarak bildirme yükümlülüğü açık bir şekilde belirtilir. Bildirim vadelerine uymaksızın taraflardan biri iş sözleşmesini bitirirse karşı tarafa tazminat ödemek zorundadır. Bu tazminat ihbar tazminatı olarak ifade edilir.

İhbar tazminatı nasıl alınır?

4857 sayılı İş Kanunu’nun 17.’nci maddesi gereğince iş akdini bitirmeyi talep eden işveren veya çalışan bu sonlandırma istediğini yazılı bir biçimde karşı tarafa tebliğ etmekle yükümlüdür. İş akdini kanunda net bir şekilde ifade edilen sürelere uymadan bozan taraf diğer tarafa ihbar tazminatı ödemek zorunda kalmaktadır. İhbar tazminatı aşağıdaki koşullar yerine getirildiği takdirde alınabilir:

• İşveren ve çalışan arasındaki iş akdinin mutlaka süresi belirsiz olması gerekir.
• Çalışan kişinin kanuni olarak deneme süresi 2 aydır. Çalışan kişinin deneme süresi dolduktan sonra bir gün dahi çalışmışsa tazminat alma hakkı vardır.
• Her iki taraf içinde iki aylık deneme süresi dolmadan iş akdi sonlandırılırsa ihbar tazminatı alma hakları bulunmaz.

İşveren işten çıkardığı işçi için ihbar tazminatı öder mi?

İşveren hiçbir sebep sunmadan çalışanını işten çıkarırsa ve bu durumu kanunen belirlenmiş süreler içerisinde beyan etmezse çalışanına bu tazminatı ödemek zorunda kalır. İhbar tazminatı sadece süresi belirsiz olan iş sözleşmeleri için geçerlidir. Süresi belli olan iş sözleşmelerinde tarafların ihbar tazminatı alma hakkı yoktur.

İhbar tazminatı kimlere verilir?

İhbar tazminatını alma koşulları İş Kanunu’nda açık ve net bir şekilde ifade edilmiştir. İşverenin veya çalışanın geçerli bir neden ile iş akdini bitirmesi neticesinde bu tazminatı alma hakkı bulunur. İhbar tazminatını alma hakkını kazanmak için geçerli olan nedenler şu şekildedir:

• Mücbir nedenler
• Sağlık ile ilgili geçerli nedenler
• Ahlak prensiplerine uymayan hâller
• İyi niyet kaidelerine uymayan hâller

Eğer çalışan kişi o işten emekli olursa, istifa ederse, hayatını kaybederse veya deneme süresi bitmeden işveren tarafından işine son verilirse ihbar tazminatı alma hakkını kaybetmektedir.

İhbar süresi nedir?

İhbar tazminatı alınabilmesi için yasalar gereği belirtilen ihbar süresine uyulması gerekir. İşveren ya da çalışana iş akdini bitirmeden önce karşı tarafa işi sonlandırmak istediğini bildirmek için belirli bir süre tanınır. Bu süre ihbar süresi olarak tabir edilir. İhbar süreleri şu şekildedir:

• Hizmet vadesi 6 aydan az olan işçiler için tanınan süre 2 haftadır.
• Hizmet vadesi 6 ay ile 1,5 sene arası olan işçiler için tanınan süre 4 haftadır.
• Hizmet vadesi 1,5 – 3 sene arası olan işçiler için tanınan süre 6 haftadır.
• Hizmet vadesi 3 seneden fazla olan işçiler için tanınan ihbar süresi ise 8 haftadır.