Vatandaşlar çeşitli durumlara ya da nedenlere bağlı olarak hukuki işlemlere tabi olabilirler. Hukuki boyutları bulunan her türlü işlem kanunlar çerçevesinde ve devletin ilgili kurum ve kuruluşları tarafından takip edilir ve onların denetimi altındadır. Bu hukuki işlemlerde çeşitli belgeler bulunur. Bunlardan biri de ihtarnamedir. İhtarnameler çeşitli nedenlere göre ve belli şartlar doğrultusunda hazırlanır.
Türk Dil Kurumu’ndaki tanımı ile “resmî ihtar yazısı, protesto” anlamına gelen ihtarname, Arapça ve Farsça iki kelimenin bir araya gelmesiyle oluşmuş bir kelimedir. Hukuki alanda kullanılır ve kişilerin hukuksal boyutlardaki çeşitli durumlarında karşıdaki tarafa verilecek bilgileri içerir.
İhtarname genel bir kavram olarak kullanılır ve hukuk alanının her dalında bir işlevi vardır. Her durumda çekilmesine gerek duyulmayan ihtarname zorunlu bir belge de değildir. Ancak birçok kolaylık sağladığı için genel olarak tercih edilir.
Bir tarafın herhangi bir konuyla ilgili olarak diğer tarafın dikkatini çekebilmek amacıyla kullanılan ihtarname hukuksal bir terimdir. Kişilerin amaçlarını anlatamayacak kadar kısa veya çok fazla ayrıntıya yer verecek kadar uzun olmamalıdır. Bir avukat yardımıyla çekilecekse ihtarname örneği avukattan istenebilir ya da internetten çeşitli ihtarname örnekleri bulunabilir.
Çeken taraf adına bazı imkanlar sağlayan ihtarname belgesi hazırlarken dikkat edilmesi gereken bazı durumlar ve yerine getirilmesi gereken bazı şartlar bulunur. Bunların en başında ihtarname çekmek isteyen kişinin buna yasal olarak hakkı bulunmalıdır.
Hukuki olarak geçerliliği olan ve çeşitli nedenlere bağlı olarak her vatandaşa tanınan bir hak olan ihtarname hukuki her alanda kullanılabilen bir belgedir. Çeken kişinin haklarını ve karşı taraftan taleplerini içerir. Birçok farklı nedene ya da duruma göre ihtarname hazırlanabilir. Bunlardan bazıları şunlardır:
Farklı nedenlere bağlı olarak kiracı, ev sahibi, işveren, işçi gibi farklı kişilerce ya da durumlara göre çekilen ihtarnameler haklar dahilinde, karşı taraftan talep edilen durumları bildirmek için çekilir. Bunun için öncelikle ihtarnamenin karşı tarafa tebliğ edilmesi gereklidir.
Tebliğ aşaması tamamlanmadan çekilen ihtarnamenin herhangi bir geçerliliği yoktur. Bu aşama tamamlandıktan hemen sonra karşı tarafa ulaştırılmış olan ihtarnamenin hukuki süreci de başlamış olur. Ulaştıktan sonra da borç için faiz işleme süreci başlar.
Tebliğ edilen yani karşı tarafa ulaştırılmış olan ihtarname o andan itibaren borcun faizini işletme sürecini de başlatmış olur. Eğer ihtarname çekilmediyse ve 3 yıl kadar bir süre bekletildikten sonra dava açıldıysa faiz söz konusu edilemez. İhtarname işlemi sadece hukuki sürecin daha sağlıklı bir şekilde ilerlemesini sağlar.
Bir ihtarnamenin geçerlilik durumları ve süreçleri 1512 Sayılı Noterlik Kanunu’nun 98. Maddesi’nde detaylı olarak açıklanmıştır. Tüm hukuki işlemlerde ihtarname kullanılabilir ama her durum için mecburi bir işlem değildir.
İhtarname çekilebildiği gibi, ihtarname çekilen tarafın kendine ulaşan ihtarnameye itiraz etme hakkı da bulunur. Ancak bu itirazın doğru zamanda yapılması ve yasal süreyi geçmemesi gerekir. Örnek olarak kiracı ve ev sahibi arasındaki ihtarname durumunda kiracının evi boşaltması üzerine bir ihtarname çekildiyse bunun için itiraz etme süresi bir haftadır.
Bir kiracı biriken kira borcunu ödemediyse kirayı ödeme süresi olarak kira sözleşme tarihinin süresine göre 6 gün ya da 30 gün içinde ödeme yapmalıdır. İcra takibinde olan bir ödeme için ihtarname itirazı süresi ise yine 1 haftadır.
Ancak yasal konularda her zaman bir avukata danışmanız tavsiye edilmektedir.