ERBİL (AA) - İDRİS OKUDUCU - Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'ndeki (IKBY) milletvekili seçimlerinde Mesut Barzani liderliğindeki Kürdistan Demokrat Partisi (KDP), oyların yaklaşık yüzde 44'ünü alarak birinci parti konumunu korudu. KDP, elde ettiği oy oranı ve kotaların katılımıyla ilk defa hükümeti tek başına kurmaya yakın.
IKBY'nin Erbil, Duhok, Süleymaniye ve Halepçe kentlerinde 1 yıl gecikmeyle, 30 Eylül'de yapılan milletvekili seçimlerine katılım yüzde 57 seviyesinde kaldı.
IKBY Bağımsız Yüksek Seçim ve Referandum Komisyonu'nun verilerine göre, 3 milyon 88 bin seçmenin bulunduğu bölgede yaklaşık 1 buçuk milyon kişi sandık başına gitmedi.
Erbil ve Duhok vilayetlerinde güçlü tabana sahip KDP, düşük katılımlı seçimden oylarını artırarak çıktı. Komisyon tarafından açıklanan kesin olmayan sonuçların yüzde 85'ine göre KDP, yaklaşık 600 bin oy aldı ve birinci parti konumunu korudu.
Bu verilere göre, 111 sandalyeli bölgesel parlamentoya KDP'nin 44 milletvekili göndereceği tahmin ediliyor. KDP, Eylül 2013'teki seçimde 38 milletvekili çıkarmıştı.
- KYB yeniden ikinci parti oldu
KDP'nin geleneksel rakibi, Süleymaniye merkezli askeri ve ekonomik güce sahip Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) de seçimden kazançlı çıktı.
KYB, önceki seçimde üçüncü sırada yer alırken bu kez aldığı 278 bin oyla Goran (Değişim) Hareketi'ni geride bıraktı ve ikinci parti konumuna yükseldi.
Bu sonuçlara göre, KYB'nin milletvekili sayısını 18'den 21'e çıkarması öngörülüyor.
- Goran milletvekillerinin yarısını kaybetti
Seçimin kaybedenlerinin başında ise KYB gibi Süleymaniye merkezli olan Goran Hareketi yer aldı.
Bölgede özellikle 2013 seçimlerinde güçlü bir çıkış yaparak ikinci konuma yükselen muhalefet cephesindeki Goran, bu seçimlerde aldığı 164 bin oyla üçüncü sıraya düştü.
Goran, mecliste daha önce 24 milletvekiline sahipken, bu kez kesin olmayan sonuçlara göre 12 milletvekili çıkarabildi.
- Yeni Nesil Hareketi'nden 8 milletvekili
IKBY'de ilk kez milletvekili seçimlerine katılan Yeni Nesil Hareketi, yeni kurulan bir parti olmasına rağmen yaklaşık 113 bin oy alarak 8 milletvekilliği kazandı.
Şasivar Abdulvahid'in liderliğini yaptığı, Süleymaniye merkezli Yeni Nesil Hareketi, böylece mecliste dördüncü sıraya yerleşti.
Ancak parti, seçimlere hile ve şaibe karıştırıldığını iddia ederek, açıklanan sonuçları tanımadıklarını da duyurdu.
- Oyunu artıran tek İslami parti: Komel
IKBY'de Kürdistan İslami Birlik Partisi (Yekgirtu), İslami Toplum Partisi (Komel) ve Kürdistan İslami Hareket Partisi (Bizutnava) olmak üzere 3 önemli İslami parti bulunuyor. Müslüman Kardeşler Teşkilatı'na yakınlığıyla bilinen Yekgirtu, 2013 seçimlerinde çıkardığı 10 milletvekiliyle 3 parti içinde en güçlü konumdaydı.
Ancak bu seçimde Yekgirtu da Goran gibi oylarının yarısını kaybetti. Açıklanan sonuçlara göre Salahaddin Bahaddin liderliğindeki Yekgirtu, Bizutnava ile ittifaka girmesine rağmen sadece 69 bin oy alarak 5 milletvekili çıkarabildi.
Ali Bapir liderliğindeki Komel ise 94 bin oyla bu seçimlerde milletvekili sayısını artıran cephede yer aldı. Komel, bu dönem mecliste 6 yerine 7 milletvekiliyle temsil edilecek.
Seçimlere 3 partinin ittifak yaparak girdiği Modern (Serdem) Koalisyonu ise toplamda 13 bin oy olarak 1 milletvekilini garantilemiş görünüyor.
- Etnik ve dini azınlıklara ayrılan 11 milletvekili
IKBY parlamentosunda etnik ve dini azınlıklara "kota" adı altında 11 sandalye ayrılıyor. Bu kotanın 5'i Türkmenlere, 6'sı ise Hristiyanlara veriliyor.
Bu seçimlerde Türkmen Kalkınma Partisi 2 bin 636 oy alarak 2, Türkmen Reform Partisi 2 bin 464 oyla 2 ve Irak Türkmen Cephesi (ITC) ise bin 332 oyla 1 milletvekili çıkardı.
Hristiyan azınlıkların ise Ulusal Birlik Koalisyonu 3, Asuri, Keldani, ve Süryani Halk Meclisi 1, Rafideyn Listesi 1, Ermenilerden 1 bağımsız milletvekili olmak üzere toplamda 6 milletvekili bulunuyor.
- Hükümet nasıl kurulacak?
IKBY'de bir siyasi parti veya koalisyonun hükümet kurabilmesi için 56 milletvekiline sahip olması gerekiyor. Bundan önceki hükümetler hemen hemen bütün siyasi partilerin katılımıyla hep koalisyon şeklinde kurulmuştu.
Bu seçim sonucunda ise KDP, kota kısmında yer alan 11 milletvekilinin desteğiyle ilk defa tek başına hükümet kurmaya yakın. Ayrıca son gelişmeler nedeniyle IKBY'deki siyasi durum da bu kez farklı.
KDP ve KYB arasında geçen salı günü cumhurbaşkanı seçiminin ardından yaşanan gerilim iki taraf arasındaki tansiyonu yükseltti.
IKBY Başbakanı ve KDP Genel Başkan Yardımcısı Neçirvan Barzani, dün düzenlediği basın toplantısında, KYB'yi "Kürtler arasındaki birlik prensibini ayaklar altına almakla" suçlayarak Erbil'de kurulacak yeni hükümet içinde geçmişteki gibi imtiyaz tanımayıp sahip oldukları oy oranına göre tutum sergileyeceklerini ifade etti.
- "KDP'nin eli ilk kez bu kadar güçlü"
Erbil'deki Salahaddin Üniversitesi Siyasi Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Abdulhekim Husro Goran, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, KDP'nin mecliste elinin ilk defa bu kadar güçlendiğini belirtti.
Goran, bununla birlikte KDP'nin prensip gereği hükümeti tek başına kurma yoluna başvurmayacağı görüşünü dile getirdi.
KDP'nin Kürtler arasındaki siyasi birliği muhafaza etmek, elini güçlü tutmak, mevcut ekonomik ve siyasi krizlerden kurtulmak için diğer siyasi partilerin kapısını çalacağını öngören Goran, şunları söyledi:
"İki parti arasında son dönemde esen soğuk rüzgârlar nedeniyle KDP, önceki hükümetlerde olduğu gibi bu sefer KYB'ye çok imtiyaz tanımayacaktır ancak kapıları da tamamen kapatmayacaktır. KYB, seçimlerde oyların yüzde 20'sini aldı ve KDP de buna göre ona yaklaşacaktır."
IKBY'de yine koalisyonla yola devam edileceğini savunan Goran, "Ancak KDP'nin bu sefer güçlü değil zayıf müttefikleri olacak. 4 yıl içinde uygulamak istediği çalışma programını kabul edenler KDP'nin yanında yer alacak." değerlendirmesinde bulundu.