Ilısu Barajı Kurtarma Kazıları

"Böyle bir höyükte 90-100 yıl çalışsak yetmez" Sağlamtimur, höyük üzerinde bulunan kalenin bazı alanlarda duvar kalınlığının yaklaşık 2.5 metre olduğunu duvarlarının çoğunlukla siyah bazalt taşlardan yapıldığını, farklı dönemlerde tadilattan geçirildiğini tespit ettiklerini söyledi. Kale duvarlarının korunan yüksekliğinin bazı alanlarda 10-15 metreye kadar ulaştığına dikkati çeken Sağlamtimur, "Bazalt duvarların bittiği alanların üst kısmında 39 santimetre uzunluğunda 26 santimetre eninde II. Constantius dönem tarihlenmektedir. Botan Vadisinin güneyinde Dicle boyunca Part ve Sasani dönemine ait bazı kaya kabartmaları ve kaya mezarları bu etkinin bölgeye kadar ulaştığının kanıtıdır" diye konuştu. Sağlamtimur, Ortaçağ'da Arapça yazılı belgelerde bahsi geçen liman yapısının Dicle Nehri'nin kenarında ortaya çıkarıldığını vurgulayarak, limana höyük yamacına inşa edilen idari yapıların içerisinden geçen taş merdivenler aracılığıyla ulaşıldığını belirtti. Kireç taşından yapılan merdivenin 23 basamak olduğunu ifade eden Sağlamtimur, şöyle konuştu: "Tabanda bulunan son birkaç basamak mal yüklemede kullanılmış olabilir. Basamakların bittiği yerin kuzey ve güneyinde Dicle Nehrine dik uzanan iki duvar bulunmaktadır. Bu duvarların büyük bir kısmı liman yapısının suyun içinde kalan kısmını oluşturmaktadır. Kelek veya sal gibi taşıma araçları ile yükleme ve boşaltma Dicle Nehrinin akıntısından etkilenmeden bu alanda güvenli bir şekilde yapılmış olabilir. Aşağıda bir liman yapısı var ve bu Geç Roma döneminde sarnıç olarak kullanıldıktan sonra limana dönüşmüş. Dicle Nehri yatağını değiştirip kaleye dik geldikten sonra o alan sarnıç görevini bırakıp liman olarak kullanılmaya başlanmış. Liman olduğunu hem antik kaynaklarından ve hem de özelikle Arap coğrafyacılardan biliyoruz. Eldeki veriler ışığında liman yapısının daha erken dönemlerde kullanıldığı yönünde bir şey söyleyecek durumda değiliz. Ancak yerleşimin bulunduğu alanın stratejik ve jeopolitik konumu itibarıyla erken dönemlerde de liman olarak kullanılmış olması akla yatkındır." Sağlamtimur, kazı çalışmaları için bölgeye geldiklerinde höyüğün üstünde kısmen terk edilmiş 69 ev bulunduğunu anlatarak, "Bakanlık bu evlerin tamamını istimlak ettikten sonra evlerin bir kısmını yıkıp kazılara devam ettik. Gönül isterdi ki, daha uzun süre çalışalım, böyle bir höyükte 90-100 yıl çalışsak yetmez. Buradaki kazılardan elde ettiğimiz bilgiler bölge tarihi için önemli sonuçlar verdi" dedi.