İSKİ, önceki yönetim zamanında Haliç kıyısına 'Silahtarağa İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi' projesi hazırladı. 235 bin 597 metrekarelik bir alan üzerine kurulması planlanan arıtma tesisinin inşaatının ihalesine 7 Ağustos 2017 tarihinde onay verildi. 18 gün sonra, 25 Ağustos tarihinde de ihale yapıldı. Haliç ve Marmara Denizi’nin temizliği için son derece önemli olduğu belirtilen, yaklaşık 1,5 milyar TL’ye yapılması planlanan, devasa tesisin ihalesine verilen tekliflerin inceleme süreci devam ederken, yeni yönetim 30 Eylül 2019 tarihinde ihalenin iptal edildiğini duyurdu. İSKİ’nin iptal gerekçesinde şöyle denildi:
"Yapılan teknik görüşmelerin neticesinde, işin yatırım programında öngörülen ödenekten daha yüksek bir bütçeye ihtiyaç duyacağı ve halihazırda idaremizin bütçe imkanları da göz önüne alındığında; 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 16'ncı maddesi gereğince ihale iptal edilmiştir."
İBB, ihalenin iptal edilmesinin üzerinden 38 gün geçtikten sonra projenin yapılacağı yerde 'Temel Atmama' töreni düzenleyeceğini duyurdu.
İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun seçim vaatleri arasında biyolojik arıtma tesisinin de yer aldığı belirtildi. Seçim öncesi İmamoğlu’nun Twitter üzerinden açıkladığı 'Kirliliği Önlemeye Yönelik 5 Yıllık Eylem Planı'nda şu başlıklar yer aldı:
Marmara Denizi’nin kirlenmesine engel olacağız.
Bölgesel, ulusal ve uluslararası koruma platformları,
5 yıllık kirliliği önleme eylem planı,
2 yeni ileri biyolojik arıtma tesisi,
Ekrem İmamoğlu'nun, biyolojik arıtma tesisini iptal etmesi, tepkilere neden oldu. İmamoğlu’nun literatüre kazandırdığı, 'Temel Atmama' töreni, siyasi bir şov olarak değerlendirildi.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Bakan Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Emin Birpınar, söz konusu törene tepki göstererek, Twitter üzerinde 13 maddelik manifesto niteliğinde açıklama yaptı. Prof. Birpınar, paylaşımında şu ifadelere yer verdi:
"1- Dün İmamoğlunun ‘İhtiyaç yük!’ diye ‘Temel Atmama’ töreni yaparak iptal ettiği Silahtarağa İleri Biyolojik Arıtma Tesisi projesine aslında ne kadar da ihtiyaç olduğunu şöyle anlatalım.
2- Dünyanın, atıksuyu evde dahi kullanılabilecek seviyeye getirebilecek en ileri teknolojisi olan membran teknolojisiyle yapılacak tesis -Türkiye’nin ilk -Avrupa’nın en büyük kapasiteli membran tesisi olacaktı. Yani Tesiste, atıksuyu İçilebilir seviyeye getirme teknolojisi var.
3- İmamoğlu'nun İstanbul için ‘İhtiyaç yok’ dediği arıtma tesisine sahip Singapur’da bu tesiste arıtılan suya mineral takviyesi yapılarak marketlerde içme suyu olarak satılıyor. ABD, tesisten arıtılan suyu, yeraltına pompalayarak, yeraltı su seviyesini korumada kullanıyor.
4- Dünyanın en büyük metropollerinden biri olan, kentsel dönüşüm sürecine giren, Altyapı ihtiyacı her gün büyüyen, İstanbul için ‘İhtiyaç yok’ demek, İstanbullulara büyük haksızlıktır. Kaldı ki, İmamoğlu'nun seçim vaatlerinde İleri Teknoloji Arıtma Tesisi vardı.
5- İptal edilen tesisin arıtma kapasitesi; 435.000 m3/ gün ve membran teknolojisi ile yapılacaktı. Tesisin Tamamı yeraltında yapılacak, Üzeri halka açık Yeşil Alan ve park olacaktı. İthal değil, İTÜ MEMTEK ile yerli ve milli teknoloji kullanılarak yapılacaktı.
6- Bu tesisten elde edilecek arıtma suyu doğrudan deşarj edilmeyip, Kağıthane Deresi ve çevresindeki alanların peyzaj sulaması da bu tesisten çıkan su ile yapılacaktı. İçme suyu şebekesinden bu kadar büyük alanın peyzaj sulaması yapılması şehir için büyük israf.
7- Şu anda; -Fatih, -Eyüpsultan- Alibeyköy gibi Haliç’in sol sahilinin tamamını kapsayan havzanın tamamında, günlük 1 milyon (1.000.000) m3 atık suyun tamamı, Yenikapı Ön Arıtma'dan geçerek Marmara Denizi'ne deşarj ediliyor.
8- İptal edilen tesis ile yeni havalimanı, Esenler Askeri Bölgedeki rezerv alanı yapılacaktı. Böylece kentsel dönüşümden dolayı Arnavutköy bölgelerinden artarak gelecek atıksu yükü Yenikapı’ya kadar çok uzun bir mesafede taşınmamış olacak, sonuçta ciddi bir tasarruf sağlanacaktı.
9- Tesisin konumu için; -Gelecek şehir planlarına göre yapılan projeksiyonlar -Topoğrafik ölçümler- Havza zorunluluğundan dolayı burası seçilmiştir. İddia edildiği gibi, İstanbul Teknik Üniversitesi’nden tesis için uygun ya da gerekli değil açıklaması yapılmamıştır.
10- Halen İSKİ Yönetim Kurulu Üyesi olan ve İTÜ’den Prof. Dr. İzzet Öztürk, söz konusu tesis ile ilgili; - Tesisin bölge için gerekli olduğu, -Ancak kaynak sıkıntısı varsa etap etap inşa edilebileceği ya da bir müddet erteleneceği yönünde görüş vermiştir.
11- İstanbul'da İleri Teknoloji Atıksu Arıtmaya 'ihtiyaç yok' diyen öğretim üyesini yakında İSKİ Yönetim Kurulu’nda görürsek şaşırmayacağız. Sonuç olarak, bu teknolojiyi İstanbul gibi bir şehir için ‘ihtiyaç yok YOK’ diye iptal etmek ne akla ne de vicdana sığar.
12- Çevre meselesi siyaset üstü bir meseledir. O yüzden; -İstanbullular için, -Çocuklarımız için, -Marmara Denizi için, - Dünyanın incisi Boğazımız için, - Altın Boynuz olarak addedilen Haliç için, çevre yatırımlarına 'dur' değil 'devam' diyelim.
13- İmamoğlu'na tavsiyemizdir: - Haliç tekrar kokulara boğulmadan- Marmara'da alg patlaması oluşmadan, -Yavrularımızın daha büyük bedel ödememesi için bugünden gerekeni yapın. Yoksa bu millet size hesabını sorar. Bizler de bu işin takipçisi olacağız.”
Nurettin Sözen’in başkanlığı döneminde, İBB İmar Planlama Daire Başkanı olan Yüksek Mühendis Mimar Mehmet Yıldız ise İmamoğlu’na destek verdi. Daha önce CHP’den İBB meclis üyeliği de yapan Yıldız, ‘Temel Atmama’ törenini bir simge olarak niteledi. Mehmet Yıldız, şunları söyledi:
“Bundan önceki yönetimler İstanbul’un kaynaklarını çok hesapsız kullanmıştır. İstanbul’un tüm taşınmaz varlıkları, tesisleri kaynak yaratmak amacı ile satıldı. Büyük miktarda borçlanıldı. Ancak bu kaynaklar harcanmasına rağmen İstanbul’da sorunlar çözülmedi. Bunun nedeni Stratejik Plan yapılmadan kişisel kararlarla yönlendirilen yatırımlar, nazım plana uygun olmayan çılgın proje tutkusu, usulüne uygun yapılmayan ihaleler İstanbul’un sorunlarının çözülmesine yardımcı olmadı. Bugün yönetime gelen Sayın İmamoğlu’nun bu çarpık sistemi uygulayarak başarılı olması mümkün değildir. Artık İstanbul’un kaynakları eskisine göre çok daha sınırlıdır, İstanbul’un işi daha da zordur. Satılacak taşınmaz kalmamıştır. Merkezi yönetim İBB’nin hem gelirlerini, hem yetkilerini kısıtlamak için her yolu deneyecek ve onun başarılı olmaması için tam bir kuşatma uygulayacaktır. Boğaziçi alanı ile ilgili girişimler bu amaca yöneliktir. O nedenle Sayın İmamoğlu görevini yürütürken ve kaynakları kullanırken kılı kırk yarmak zorundadır. İstanbul’un ihtiyaç önceliklerini belirlemesi, yatırımları ona göre planlaması, daha az maliyetle daha kaliteli ve daha çok hizmet üretmesi gerekecektir. Arıtma tesisinin acil öncelik olmadığını tespit emiş olmalı ki bu yatırımı yapmayacağını çarpıcı biçimde açıklamıştır. ‘Temel Atmama’ törenini, İstanbul’un önceliği olmayan yatırımlara para harcamayacağını, kaynakları halkın ve İstanbul’un önceliği olacak projelere harcayacağını halka anlatmak için bir ‘simge’ olarak kullandığını sanıyorum. Anladığım kadarı ile Sayın İmamoğlu yeni bir bakış açısı ile yepyeni bir yerel yönetim modeli ve kültürü geliştirmek ve bunun her aşamasını İstanbul halkı ile paylaşmak istiyor. Bence çok da doğru yapıyor.”
(Kaynak: DHA)