GÖKSEL YILDIRIM - Uydu teknolojilerinin sağladığı olanaklar doğal afetlerden tarımsal ürünlerin gelişimine kadar birçok alanda kullanılıyor. Son olarak "imar barışı" düzenlemesi uygulamalarında da uydu görüntülerinden yararlanıldı.
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) bünyesinde bulunan ve Türkiye’nin ilk uydu yer istasyonu olan Uydu Haberleşme ve Uzaktan Algılama Uygulama Araştırma Merkezi (UHUZAM) tarafından indirilen yeryüzüne ilişkin 2 ve 3 boyutlu uydu görüntüleri, farklı disiplinlerden uzman personelin çalışmalarıyla bir dizi alanda fayda sağlıyor.
İTÜ UHUZAM Müdürü Prof. Dr. Elif Sertel, AA muhabirine yaptığı açıklamada, son olarak Türkiye genelinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından uygulamaya konulan imar barışında, kurumlardan ve kişilerden gelen talepler üzerine arazi üzerindeki yapıların tespitine yönelik uydu görüntülerini paylaştıklarını ifade etti.
Uydu görüntülerinin yaygın olarak kullanıldığı alanlardan birisinin yapılaşma olduğuna dikkati çeken Prof. Dr. Sertel, İstanbul’daki bütün binaların durumunu uydu görüntülerini kullanarak hızlıca ortaya çıkarabildiklerini belirtti.
Binalardaki kaçak yapılaşmanın veya imar barışı kapsamındaki yapılaşma analizini belgelendirerek ilgili bakanlık birimlerine sunduklarını söyleyen Prof. Dr. Sertel, "İmar barışından yararlanmak için son birkaç ayda bu konuya ilişkin gerek ilgili bakanlık birimlerinden gerek kişilerin kendilerinden çok fazla talep aldık. Yapının mevcut olduğu zaman ve öncesine yönelik uydu görüntülerini paylaştık." dedi.
- Yüzey 3 boyutlu modelleniyor
Prof. Dr. Sertel, merkezin sahip olduğu uydu yer istasyonu altyapısı ile 2002 yılından bugüne farklı uydulardan farklı mekansal çözünürlüklerdeki verilerin doğrudan indirildiğini ve arşivlendiğini ifade etti.
Bu kapsamda binaların, yolların, taşıtların belirlenmesi, arazi örtüsünün, şehir alanlarının farklı ölçeklerde haritalarının oluşturulması, toprak tuzluluğu, su kirliliği gibi çevresel problemlerin tespiti ve izlenmesi, kuraklık izlenmesi ve arazi yüzeyi-iklim ilişkilerinin modellenmesi, tarım alanlarının ve farklı ürünlerin mekansal dağılımının belirlenmesi ve ürün rekolte tahmini yapıldığını aktaran Sertel, 3 boyutlu yüzey modellerinin üretilmesi ve mekansal veri analitiği, yangından etkilenen alanların belirlenmesi gibi çalışmalar yürütüldüğünü dile getirdi.
- Yangınlar mercek altında
Afetlerin, uydu görüntülerinin çok sık kullanıldığı çalışma konularından olduğuna işaret eden Prof. Dr. Sertel, özellikle havanın ısınmasıyla birlikte insan kaynaklı ya da sıcaklığın artışıyla doğal sebeplerle oluşan orman yangınlarını UHUZAM olarak tespit ettiklerini belirtti.
Prof. Dr. Sertel, "Hızlı bir şekilde yangından etkilenen alanları ve ağaç türlerini tespit edebiliyor ya da yardım ulaştırmak amacıyla kullanılacak güzergahları çok kısa sürede uydu görüntü verilerinden çıkartabiliyoruz." diye konuştu.
- Tarımsal üretime yol gösteriyor
Uydu görüntülerinin yaygın olarak kullanıldığı bir diğer alanın tarımsal çalışmalar olduğuna değinen Prof. Dr. Sertel, "Tarım ve Orman Bakanlığından gelen talepler doğrultusunda uydu görüntülerini kullanarak parsel ölçeğinden ülke ölçeğine kadar inceleme yapabiliyoruz. Hastalık tespiti ve rekolte gelişimini izleyebiliyoruz. İlgili ürünün yetişebileceği en uygun yeri bu veriler sayesinde belirleyebiliyoruz." dedi.
- 600-700 kilometre yüksekten veri atışı
İTÜ UHUZAM, Devlet Planlama Teşkilatının desteğiyle İTÜ Ayazağa Yerleşkesi'nde 1999 yılında kuruldu. Türkiye’nin ilk uydu yer istasyonuna sahip olan merkezde 600-700 kilometre yükseklikteki uydulardan alınan veriler işlenerek çok farklı alanlarda kullanılıyor. Merkez, gerçekleştirdiği uygulamalar sayesinde Türkiye'de kentsel dönüşüm, yapılaşma, tarımsal ürünler ve doğal hayatın korunması gibi birçok konularda katkı sağlıyor.