Özellikle son iki yılda İMKB’yi görebilmek için, takip etmediğimiz piyasa ve ekonomik gösterge kalmadı.
Yatırımcıların ve analistlerin bu dışa bağımlılık dönemlerinde kendilerine baz aldıkları endeksler, emtialar, pariteler ve değerli metaller süre geldi. Sonuçta dünyayı takip etmemizin tek bir nedeni var, oda İMKB.
Fakat İMKB fazlasıyla kendine münhasır bir piyasa ve gittikçe diğer piyasalarda kendi içlerinde bile münhasırlaşmaktadır. Bu münhasırlaşma dönemi, yatırımcıların esasında bakış açısından kaynaklanıyor. Mesela, krizlerde, belirsizliklerde ve ekonomik genişlemenin fiyatları artırdığı dönemlerde altın yükselir. Altın fiyatlarında yükseliş beklediğimizi geçen hafta söylemiştik ve dünde 900 dolar seviyesini aşarak yükselişini gelecek günlerde de devam ettireceğini gösterdi. Gidiş hattın o kadar iyi gideceğini düşünmeyenler ve dün ABD’de işsizlik başvurularında artışı gören altına sarıldı bakır gibi emtiaları sattı. Hatta ABD tahvillerine sarıldı. Bu şekilde bir kanalize var. Altını 900 dolar üzerinde gören ve endişelenenler daha da kanalize olacak. İyimser olanlar borsada olacak.
Dün ABD’ye ilişkin ekonomik endişeler pariteyi bile çevirdi. Fakat ABD borsası kendi ülkesinde ki ekonomik endişeleri umursamadı. Dow Jones 8000’nin üzerinde kalmak nasip olmuyor ama denemekten de arka kalmıyor. Yoksa Dow Jones şu anda 7500’ün altında olurdu. Dün GM 13 tane tesisini geçici olarak kapattı. Michigan eyalet olarak alarm vermeye başladı. Çünkü GM’in sadece o eyalette 9 hafta fabrikayı kapatması bir eyaleti derinden etkileyecek. Michigan’da tarım dışı işsizlik rakamları yüzde 12’nin üzerinde, ABD ortalamasının ise çok üzerinde. GM gitti de Citigroup ve Morgan Stanley kaldı mı? Bugün stres testlerinin sonucu bankalara ulaşacak.
Bizlere açıklama Mayıs ayında olacak ama zaten bilgi bankalarda kalmayacak dışarı sızacak fiyatlandırılacak. Bizler yine en son öğreneceğiz. Dün eğer Bank Of America ve Wells Fargo’yu kapanışa doğru sürekli alıyor ve Citigroup’u ve Morgan Stanley’i veriyorsalar. Bugün açıklanacak bankalara açıklanacak stres testi ile ilgili belli bir öngörü oluşuyor. Fakat dikkat çekici bir gelişme şu, ABD piyasaları o kadar kötü gelişmeye karşın iyi banka, kötü bankayı ayırt edip fiyatlandırabiliyor. Borsalar “O kadar kadı kızında da olur” derken, borsa dışı piyasalar “Bu kadarda olmaz” diyorlar.
Piyasanın en kötü olduğu zaman bile “İMKB bu yılı artı kapatacak” diye iyimserdik ama bu kadarda piyasalarda iyimserlik olmaz. O kadar piyasalar iyimserse, bunun bir ekonomik davranışa dökülmesi lazımdı. ABD piyasaları bu kadar iyimser diğer taraftan 12 haftadır sürekli işsizlik başvuruları yükseliyor. Yanlış fiyatlandırma,balonlar ve rehavet hiç kimsenin istemediği bir şekilde biter.O yüzden sağlıklı fiyatlandırma gerekiyor.
Moody’s Letonya ve Litvanya’nın ekonomik daralma nedeniyle kredi notunu düşürdü. Letonya’nın borcu ve dış açığı alıp başını gitmiş durumda. Kredi krizi nedeniyle borçlanamıyor. IMF’ten borç aldı ve daha ilk şartları gerçekleştirmek istedi toplumun önlemlere verdiği tepki yüzünden koalisyon hükümeti çöktü. Şu global daralma döneminde kredi veren tek kurum var. Oda kemer sık diyor. Baltık ve Doğu Avrupa ülkeleri tam anlamıyla aşağı tükürseler sakal, yukarı tükürseler bıyık durumundalar. ABD kendi değerini kendi belirleyecek. Çünkü kredi ihtiyacı yok, matbaalar onun için çalışıyor. ABD’de kriz bitse bile kredi piyasaları bu tür sorunlu ülkelere kaynak sağlamadıkça riskler ortadan kalkmayacak. Global endişeler dip yaptı, IMF’e gerek azaldı demek bu fiyatlara göre çok zor. Çünkü haritada batımız ve kuzeyimiz kredilerini tüketmiş durumdalar. Bu hafta sonu Bakan Mehmet Şimşek IMF ile temasta, piyasalarımız ise kredi bekler olacak. Piyasalarımızda diğerleri gibi şu anda kendilerine münhasır."
(Turkish Yatırım Menkul Değerler)