İmmün yetmezlik bozuklukları vücudunuzun kendini bakterilere, virüslere ve parazitlere karşı savunma yeteneğini bozar. İki tür immün yetmezlik bozukluğu vardır: doğuştan (birincil) ve edinilmiş olanlar (ikincil). Bağışıklık sisteminizi zayıflatan herhangi bir şey, ikincil bir bağışıklık yetmezliği bozukluğuna yol açabilir. Edinilmiş bozukluklar, doğumsal bozukluklardan daha yaygındır.
Bağışıklık sisteminiz aşağıdaki organları içerir: Dalak, bademcikler, kemik iliği ve lenf düğümleridir.
Bu organlar lenfositler yapar ve salgılar. Bunlar, B hücreleri ve T hücreleri olarak sınıflandırılan beyaz kan hücreleridir. B ve T hücreleri, antijen adı verilen istilacılarla savaşır. B hücreleri, vücudunuzun algıladığı hastalığa özgü antikorlar salgılar. T hücreleri yabancı veya anormal hücreleri yok eder.
B ve T hücrelerinizin savaşması gerekebilecek antijen örnekleri şunları içerir: Bakteri, virüsler, kanser hücreleri ve parazitler.
Bir immün yetmezlik bozukluğu, vücudunuzun bu antijenlere karşı kendini savunma yeteneğini bozar.
Bağışıklık sistemi düzgün çalışmadığında bir bağışıklık yetersizliği hastalığı ortaya çıkar. Eğer bir eksiklikle doğarsanız veya genetik bir neden varsa buna birincil immün yetmezlik hastalığı denir. 100'den fazla birincil immün yetmezlik bozukluğu vardır.
Birincil immün yetmezlik bozukluklarının örnekleri şunları içerir: X'e bağlı agamaglobulinemi (XLA), yaygın değişken immün yetmezlik (CVID), alenfositoz veya "balonlu çocuk" hastalığı olarak bilinen şiddetli kombine immün yetmezlik (SCID)
İkincil immün yetmezlik bozuklukları, toksik bir kimyasal veya enfeksiyon gibi bir dış kaynak vücudunuza saldırdığında ortaya çıkar. Aşağıdakiler ikincil bir bağışıklık yetmezliği bozukluğuna neden olabilir: Şiddetli yanıklar, kemoterapi, radyasyon, şeker hastalığı, yetersiz beslenme.
İkincil immün yetmezlik bozukluklarının örnekleri şunları içerir: AIDS, lösemi gibi bağışıklık sistemi kanserleri, viral hepatit gibi bağışıklık kompleks hastalıkları ve multipl miyelom (antikor üreten plazma hücrelerinin kanseri).
Ailesinde birincil immün yetmezlik bozukluğu öyküsü olan kişilerde, birincil bozuklukların gelişme riski normalden daha yüksektir. Bağışıklık sisteminizi zayıflatan herhangi bir şey, ikincil bir bağışıklık yetmezliği bozukluğuna yol açabilir. Örneğin, HIV bulaşmış vücut sıvılarına maruz kalma veya dalağın çıkarılması nedenler olabilir.
Karaciğer sirozu, orak hücreli anemi veya dalağa travma gibi durumlar nedeniyle dalağın çıkarılması gerekli olabilir.
Yaşlanma ayrıca bağışıklık sisteminizi de zayıflatır. Yaşlandıkça, beyaz kan hücrelerini üreten bazı organlar küçülür ve daha az üretir.
Proteinler bağışıklığınız için önemlidir. Diyetinizde yeterince protein bulunmaması bağışıklık sisteminizi zayıflatabilir.
Vücudunuz ayrıca uyurken vücudunuzun enfeksiyonla savaşmasına yardımcı olan proteinler üretir. Bu nedenle uyku eksikliği bağışıklık sisteminizi zayıflatır. Kanserler ve kemoterapi ilaçları da bağışıklığınızı azaltabilir.
Aşağıdaki hastalıklar ve durumlar birincil immün yetmezlik bozukluklarıyla bağlantılıdır: Ataksi-telenjiektazi, Chediak-Higashi sendromu, kombine immün yetmezlik hastalığı, eksiklikleri tamamlamak, DiGeorge sendromu, hipogammaglobulinemi, lökosit yapışma kusurları, panhypogammaglobulinemia, Bruton hastalığı, konjenital agamaglobulinemi, seçici IgA eksikliği ve Wiskott-Aldrich sendromu.
Her bozukluğun sık veya kronik olabilen benzersiz semptomları vardır. Bu semptomlardan bazıları şunları içerebilir: Pembe göz, sinüs enfeksiyonları, soğuk algınlığı, ishal, akciğer iltihaplanması ve maya enfeksiyonları.
Bu sorunlar tedaviye yanıt vermezse veya zamanla tamamen iyileşmezseniz, doktorunuz sizi bir bağışıklık yetmezliği bozukluğu için test edebilir.
Birincil immün yetmezlik bozuklukları kontrol edilebilir ve tedavi edilebilir, ancak önlenemezler.
İkincil bozukluklar birkaç yolla önlenebilir. Örneğin, HIV taşıyan biriyle korunmasız seks yapmayarak kendinizi AIDS'e yakalanmaktan korumak mümkündür.
Sağlıklı bir bağışıklık sistemi için uyku çok önemlidir. Mayo Clinic'e göre yetişkinlerin her gece yaklaşık sekiz saat uykuya ihtiyacı vardır. Bağışıklık sisteminiz düzgün çalışmıyorsa hasta olan insanlardan uzak durmanız da önemlidir.
AIDS gibi bulaşıcı bir bağışıklık yetmezliği bozukluğunuz varsa, güvenli seks yaparak ve vücut sıvılarını enfekte olmayan kişilerle paylaşmayarak başkalarını sağlıklı tutabilirsiniz.
Hastalığın erken teşhisi ve tedavisi çok önemlidir.