İngiliz milletvekilleri Avrupa Birliği ile Londra arasında müzakere edilen Brexit Anlaşması'nı 202'ye karşı 432 oyla reddetti. Peki bundan sonra süreç nasıl işleyecek? Başbakan Theresa May istifa edecek mi?
İngiltere Parlamentosu'nda Brexit anlaşmasını onaylayacak bir çoğunluk olmadığı daha önceden de görülüyordu. Zira May'in iktidar partisi içerisinde dahi bu anlaşmaya karşı olan önemli sayıda parlamenter mevcuttu.
MAY'İ NASIL BİR GELECEK BEKLİYOR?
May'in yenilgiyi kabul ederek istifa etmesinin şimdilik düşük bir olasılık olduğu konuşuluyor. Avrupa Birliği'nde anlaşma üzerinde tarafların fikir birliğine varmasının ardından istifa sorusuna yanıt vermekten kaçınan May, "Tüm kalbimle bu anlaşmayı ülkemde anlatmaya ve onaylatmaya odaklanacağım" demekle yetinmişti.
İstifa gerçekleşirse May'in partisinin onun yerine hızla ve sorunsuz bir şekilde yeni bir lider seçmesi kolay değil zira bu Brexit sürecinin kaderini tayin etmekle aynı zorlukta bir iş. Bu kadar bölünmüş durumdaki bir muhafazakar partinin kendi içinde daha büyük bir kavgaya tutuşmak yerine genel seçime gitmeyi tercih etmesi yüksek olasılık olarak kabul ediliyor.
Genel seçime gidildiği takdirde de halkın önüne seçim kampanyasında 'varılan anlaşmanın kabulü', 'ikinci referandum' veya direk 'Brexit'i iptal etme' seçeneklerinin sunulması kaçınılmaz. İngiliz siyasetçilerinin halka sunmayacakları ve sunmaları zor kabul edilen seçenekler ise 'anlaşmasız ayrılık' ve 'yeni bir Brexit anlaşması'.
Bunun nedeni süreç boyunca anlaşmasız bir ayrılık senaryosunun Birleşik Krallığın çıkarlarına olmadığının net şekilde anlaşılması ve sürecin sonunda da AB'nin hiçbir şekilde yeni bir anlaşma için masaya oturmayacağının görülmesi.
BREXIT DURDURULABİLİR Mİ?
Brexit sürecinin durdurulması ise teknik olarak son derece basit. Başbakanın Brüksel'e Lizbon Antlaşması'nın 50. maddesini işletme kararını geri aldıklarını belirten bir mektup yazması ve Avrupa Parlamentosu'nun da bu talebi salt çoğunluk ile kabul etmesi yeterli. Avrupa Birliği içerisinde ne Konsey'in ne de Parlamento'nun böyle bir geri adıma olumsuz yanıt vermesi beklenmiyor.
Muhafazakarlar böyle bir karar alsa dahi İşçi Partisi halkın yarısının istediği bir konuda şimdilik çekingen davranıyor ve referandumsuz şekilde Brexit'i iptal etmek seçeneği açıktan dillendirilmiyor.
EKONOMİK SONUÇLAR
Ortaya çıkan belirsizlik halinin küresel piyasalarca fiyatlanması kaçınılmaz. Birçok uzman sterlinin değerinde sert bir düşüş yaşanacağını öngörüyor. Bu durum May'in lehine işleyecek çünkü kısa vadeli de olsa yaşanacak kaotik durumun sorumluluğu anlaşmayı reddedenlerin ve ikinci referandum talep edenlerin üstüne kalacak.
Ekonomik daralmanın önünü kesmek ve gidişhatı kontrol altına almak için, partisinin ve muhalefetin de baskısı ile, May acil şekilde Brüksel'e 'Norveç usülü' daha yumuşak bir Brexit oluşturmak için gönderilebilir.
GENEL SEÇİM OLASILIĞI
Başta İşçi Partisi olmak üzere muhalefetin en çok tercih ettiği seçeneğin genel seçimlere gidilmesi olduğu konuşuluyor.
Hem anlaşmasız Brexit seçeneğini bertaraf etmek hem de iktidarı elde etmek gibi bir taşla iki kuşu vurmayı hedefleyen İşçi Partisi'nin güven oyu için bastıracağı aşikar. Eğer hükümet güven oylamasını salt çoğunluk ile kaybederse ve parlamentoda 14 günlük süre içerisinde yeni bir hükümet kurulamazsa ülke genel seçimlere gidecek.
Ne var ki, muhafazakar parti içerisindeki anlaşma karşıtları her ne kadar May'e karşı olsa da hükümetlerinin elden gitmesine ve iktidarın altın tepside İşçi Partisi ve onun lideri Jeremy Corbyn'e devrolmasına göz yumacak kadar ileri gitmeye istekli olmayabilirler.
İKİNCİ REFERANDUM
Mesele genel seçime varmadan önce muhafazakar parlamenterler muhalif parlamenterlerle bir olarak ikinci bir referandum gerçekleştirmenin de önünü açabilirler. İkinci referandum May'in baştan bu yana net bir dille karşı çıktığı bir seçenek ancak seçenekler arasında olasılığı her geçen gün daha çok gündeme getirilen en kuvvetli seçenek bu. Parlamento'nun kilitlenmesi halinde iktidarı devretmek istemeyen muhafazakarlar ile anlaşmasız Brexit'in sorumluluğunu almak istemeyen muhalifler arasındaki en akla yatkın anlaşma bu doğrultuda olabilir.
Bu formül May'e rağmen işleme konulursa o zaman da May'in görevden alınmasının veya istifasının gündeme gelmesi kaçınılmaz olur.