Robotların tarihi
Robot; bir bilgisayar programı yardımıyla hareket eden, yapay zekası sayesinde komutları algılayarak yerine getiren yapılara genel olarak verilen bir isim. Yapay zeka ve robot konseptinin görece yeni kavramlar olduğunu düşünüyorsanız yanılıyorsunuz, yapay zeka konseptine birçok antik mitolojide ve hatta modern dinlerin efsanelerinde rastlamak mümkün.
Yunan tanrısı Hephaestus tarafından yaratılan mekanik hizmetkarlar, Yahudi efsanelerinde geçen kilden yaratılan golemler, İskandinav efsanelerinde geçen yine kilden yaratılma devler, yapay insan konseptinin ilk örnekleri olarak görülebilir.
Mitolojik hikayelerden gerçek automatonlara
Mitlere konu olan şekillerini bir yana bırakırsak, Antik Yunanlar’da ve Antik Çin’de hayat geçirilmiş kendiliğinden hareket edebilen yapay insan ve hayvan figürleri de bulunuyor.
Örneğin M.Ö. 270 yıllarında yaşayan Antik Yunan mühendisi Ctesibius hava basıncı ve su basıncı ile otomatik olarak çalışan su saatleri ve orglar üretti. Yine Antik Yunanlı matematikçi Alexandrialı Hero, kullanıcılar tarafından yönlendirilebilen, hava basıncı, buhar ve su ile çalışabilen makineler üretti. Antik Çin’de ise Liezi kitabının 3. yüzyıl anlatılarında insansı bir automaton’dan behsedilir. Yan Shi olarak bilinen makine mühendisi imparatora, deri, odun ve yapay organlardan yapılmış gerçek insan boyutlarındaki çalışmasını sundu. Automaton ya da özdevinir olarak bilinen aletler daha sonra da sıklıkla görülmüş, robota benzer otomatik hareket eden yapılar. Özellikle 17. Yüzyıl ve 19. Yüzyıl arasında Japonya’da daha kompleks hayvan ve insan automatonları yapıldı.
_240 yıllık bir automaton.
_
1800'lerde 'uzaktan kumanda' kavramı
Robotların ataları automatonlardan sonra ise mucitler dönemi olarak da adlandırılan 19. yüzyılda uzaktan kumanda sistemleri geliştirilmeye başlandı. Uzaktan kumanda sitemleri ilk önce uzaktan kumanda ile ateşlenebilen torpidolarda kullanıldı. 1897 yılında İngiliz mucit Ernest Wilson radyo dalgalarıyla kontrol edilebilen uzaktan kumandalı torpidoların patentini aldı. 1898 yılında ise Nikola Tesla kablosuz uzaktan kumandalı torpidoları icat etti. Uzaktan kumanda sistemleri daha sonra robot teknolojisi için de önemli bir adım oldu.
Robot kelimesi ilk kez bir sanat eserinde karşımıza çıktı
Robot kelimesi ise insansı automaton’u ifade etmek için 1920 yılında R.U.R isimli tiyatro oyununda ilk defa Çek yazar Karl Çapek tarafından kullanıldı. Bundan sonra robotlar ve yapay zekalar, çok önemli bir parça olarak bilimkurgu romanlarına aktarılmaya devam etti. Gerçek hayatta ise insansı robotlar 1928 yılından itibaren üretilmeye başlandı. 1928 yılında W.H. Richards tarafından insansı robot Eric üretildi, Eric, sadece başını ve ellerini hareket ettirebiliyordu. 1939 yılında New York Dünya Fuarında insansı robot Elektro dünyaya tanıtıldı. 2 metre boyunda 120 kilo ağırlığındaki Elektro 700’den fazla kelime konuşabiliyor, sigara içebiliyor, balon şişirebiliyor, kafasını, ellerini ve bacaklarını hareket ettirebiliyordu. 1928 yılında ise Japonya’nın ilk robotu Gakutensoku biyolog Makoto Nishimura tarafından üretildi.
Robotlar insanların yerini alabilir mi?
_İlk humanoid robot Eric Robot.
_
İlk humanoid robotun üzerinden neredeyse 100 yıl geçti
2020 birçok yönden önemli bir yıl olacak gibi görünüyor; ABD Nüfus Bürosu, Amerika’daki çocukların yarısının bir azınlık ırkına ya da etnik gruba mensup olacağını öngörüyor, LG güneş enerjisi panellerinin üretimini üç katına çıkaracağını duyurdu, 2020 Tokyo Olimpiyatları yapılacak ve
robotlar 2020 yılında 5 milyondan fazla işi alacaklar.
Geçtiğimiz yıllarda sık sık yapay zeka sistemlerinin insan gücünün yerini alacağı birçok ekonomist tarafından dile getirilmiş, hatta günümüzde de birçok insan gücüne dayalı iş robotlar tarafından yapılmaya yavaş yavaş başlanmıştı. 2020 yılına dair bu düşünce ise Dünya Ekonomik Forumu (WEF) tarafından dillendirildi. Tahmine göre Dördüncü Sanayi Devrimi, genetik, nanoteknoloji, robotik, yapay zeka, 3D yazıcılar ve biyoteknoloji etrafında şekillenecek. Diğer endüstri devrimlerinde insan gücü ileri çıkmışken belki dördüncüsünde bu tam tersine dönecek ve biz bir adım geride kalacağız. Dünya Eknomik Forumu’nun araştırmasına göre 2015-2020 yılları arasında yaklaşık 5.1 milyon iş robotlar tarafından yapılmaya başlanacak.
Her ofise en az bir robot
Araştırmaya göre en çok risk altında olan işler ise idari işler ve beyaz yakalılar tarafından yapılan rutin ofis işleri olacak. Buna ek olarak zaten halihazırda makine endüstrisinde birçok işte robotlar büyük rol oynuyor. Zaman içerisinde robotlar üretimde daha fazla rol alacak. WEF, bunların yanı sıra insanların da beceri kazandırma, yeniden düzenleme, üretme ve geliştirme potansiyellerini elinde tutacağını ön görüyor. WEF araştırmacıları insanların beceri kazandırma gücünü elinde tutmasının veya elde etmesinin elzem olduğunu düşünüyor. Bunun nedeni sadece robotların da yarışa katılması değil aynı zamanda dünya nüfusunun da git gide artması. Hem robotların hem de ucuz işgücünün iş hayatına katılımı halihazırda çalışan insanlar için rekabeti daha da arttıracak ve bu rekabet gitgide daha da zorlayıcı hale gelecek.
Dönüşüm muhteşem olacak mı?
Bu rekabet durumuyla ilgili en yakın zamandaki haber ise Apple ve Samsung ürünlerinin de üretimini yapan dünyanın en geniş ölçekli elektronik üretim firması olan Foxxcon’dan geldi. Firma 60 bin işçinin yerine robotları koyacağını bildirdi. Bu durum firmaya işçi ücretlerinden büyük bir kar getirecek olsa da firma bunu reddediyor. Firmaya göre üretimde insan gücü yerine robotları kullanmak birçok işçiyi işinden etse de bu alanda kullanılan işçilerin kalite kontrol gibi daha önemli işlerde kullanılabilecek. Firma yaptığı açıklamada “insan gücü ile robotik teknolojiden bir arada yararlanmaya devam edeceğiz; Çin’deki önemli iş gücümüzü devam ettirmek istiyoruz” dedi.
Foxxcon, 35 Tayvanlı firmanın 2015 yılında yapay zeka alanında 609 milyon dolar yatırım yaptığını raporladı. Bu firmaların birçoğu, 2,5 milyon göçmenin yaşadığı Kunshan’da binlerce işçiyi istihdam ediyor. Şimdi 600 firma daha Foxxcon’un yaptığını örnek alarak Kunshan’da benzer çalışmalar yapmayı planlıyor.
Bütün bunların sonucunda fikri neredeyse medeniyetle birlikte her zaman aklımızda olan çalışan insansı robotlar ya da insan gücüne yardımcı olacak robotlar yakın zamanda daha çok hayatımızın içerisine girecek. Bilimkurgu hikayelerinde olduğu gibi yapay zekalar bilinç geliştirip dünyayı ele geçirebilir mi bilemeyiz ancak iş dünyasını şimdiden ele geçirmiş gibi görünüyorlar.
Kaynaklar: si-news.com, mirror.co.uk, digitaltrends.com, wikipedia.org