Bright Side sitesinde Preston Ni adlı iletişim uzmanı manipülasyonu tespit etmek ve buna dur demek için neler yapılması gerektiğini anlatmış.
Sizi psikolojik manipülasyona maruz bırakan bir kişiyle başa çıkmada en önemli adım manipülasyonu fark etmek ve sahip olduğunuz insani hakları bilmektir. Başkalarına zarar vermediğiniz sürece her zaman kendinizi savunma hakkına sahipsiniz. Peki bahsettiğimiz bu temel insani haklar nelerdir?
Haklarına sahip olduğunuzu unutmayın. Bu haklar sizin sınırlarınızı belirler. Maalesef çevremizde bu haklara saygı göstermeyen birçok insanla karşılaşıyoruz her gün. Özellikle psikolojik manipülatörler sizi bu haklardan esirgemek ve sizden kendi çıkarları doğrultusunda faydalanmak için ellerinden geleni yaparlar. Bu noktada asla unutmamanız gereken şey hayatınızın kontrolünün sadece ve sadece sizin elinizde olduğudur.
Bir manipülatörü tespit edebilmenin en kesin yollarından biri onun farklı çevrelerdeki davranışlarını izlemektir; bir kişi farklı çevrelerde farklı karakterlere bürünüyorsa bu onun manipülasyona yatkın olduğunu gösterir. Manipülatörler bir kişiye karşı aşırı kibar davranırken bir başkasına tam tersi şekilde davranabilir. Çevrenizdeki bir kişinin farklı ortamlarda farklı karakterlere büründüğünü fark ederseniz çok gerek olmadıkça o kişiyle görüşmemeye ve daima mesafenizi korumaya dikkat edin. Kronik olarak etrafındakileri manipüle eden insanların çok derin ve kompleks sorunları olduğu bir gerçektir ve bu kişiyi değiştirmeye veya kurtarmaya çalışmak size düşmez.
Manipülatörlerin tek amacı sizi kendi çıkarları doğrultusunda kullanmak olduğundan çoğu zaman o kişiyi tatmin edemediğiniz için kendinizi suçlayıp eksik hissedebilirsiniz. Bu durumlarda sorunun sizden kaynaklanmadığını hatırlamalısınız. Karşınızdaki insanın amacı sizin suçluluk duygusu hissetmenizi sağlayarak hak ve özgürlüklerini kendi tekeline almaya çalışmaktır. Manipülatörlerle olan ilişkilerinizi gözden geçirin ve kendinize şu soruları sorun:
Bu sorulara vereceğiniz cevaplar doğrultusunda ilişkinizdeki sorunun sizden mi yoksa karşınızdaki insandan mı kaynaklandığını anlayabilirsiniz.
Manipülatörlerin sizden bir takım istekleri olabilir, hatta bunlar genellikle “emir etme” şeklinde vuku bulacaktır. Bu “istekleri” karşılamak için genelde sizin birçok zahmete girip onların amaçları doğrultusunda hizmet etmeniz gerekir. Size mantıklı gelmediğini düşündüğünüz bir istekte bulunduklarında bu isteği irdeleyen sorular sorup odağı manipülatöre çevirebilirsiniz. Bu sayede çevirdikleri dümenin farkında olup olmadıklarını öğrenmiş olursunuz. Sorabileceğiniz sorulara bazı örnekler:
Bu soruları sorduğunuz zaman karşınızdaki kişiye bir ayna tutmuş ve isteklerinin mantıksızlığını ona göstermiş olursunuz. Eğer manipülatör az da olsa öz-farkındalığa sahipse isteklerinden vazgeçecektir. Diğer yandan, patolojik manipülatörler (örneğin narsistler) bu sorularınızı tamamen görmezden gelecek ve isteklerini yerine getirmeniz doğrultusunda baskı uygulamaya devam edeceklerdir. Eğer bu durumla karşılaşırsanız, bir sonraki adımları uygulayabilirsiniz.
Mantıksız ve zorlayıcı isteklerin yanı sıra manipülatörler genellikle sizden hızlı bir geri dönüş beklerler. Bunun sebebi üzerinizdeki baskı ve kontrolü arttırmaktır (satış elemanları da bu taktiği sıklıkla kullanır). Bu gibi durumlarda manipülatörün isteğine hemen cevap vermek yerine zamanı lehinize kullanarak onun etkisinden uzaklaşmayı deneyin. “Bu konu hakkında düşüneceğim” diyerek durum üzerinde hakimiyet kurabilirsiniz.
Talep ettiğiniz zamanı durum hakkında detaylı bir değerlendirme yapmak için kullanın: avantajları ve dezavatajları gözden geçirirken, sadece “hayır” diyip geçerseniz sizin için daha mı iyi olur buna karar verin.
Diplomatik ama kararlı bir şekilde “hayır” demek iletişim sanatında uzmanlaşmanın en önemli adımlarından biridir.
Zor bir karakterle karşılaştığınızda sahip olabileceğiniz en önemli becerilerden biri durumun sonuçlarını belirleme ve kendi hakkını savunma yetisidir. Etkili bir şekilde durumu değerlendirip karşılaşabileceğiniz sonuçları sunmak manipülatif kişiliğe sahip insanların duraksamasına ve size saygı duymaya başlamasına sebep olur. Çünkü artık manipüle edilebilecek biri olmadığınızı anlarlar. - - - - - -
Psikolojik manipülatörler karşılarındaki kişiye zarar vermeye başladıklarında zorba bir karaktere bürünürler.
Bu karakterde insanlarla ilgili hatırlanması gereken en önemli şey onların zayıf olarak algıladıkları insanları kendilerine kurban olarak seçmeleridir. Pasif bir şekilde isteklerini yerine getirirseniz zorbaların hedefi olursunuz. Fakat birçok zorba aslında içlerinde korkak kişilerdir. Manipüle etmeye çalıştıkları kişi dik bir duruş sergileyerek hakkını savunmaya başladığında manipülatif karakterlerin çoğu geri adım atarlar.
Yazımızı empatik bir notla sonlandıralım: aslında zorbaların çoğu da kendileri şiddet gördüklerinden bu tür davranışlara meyilli olurlar. Bu bir mazaret olmasa da belki bu karakterde bir insanla karşılaştığınızda çok fazla taviz vermemeye özen göstererek onlara yardım etmeye çalışabilir veya yardım edecek birilerini önerebilirsiniz.