MEHMET TOSUN - Türkiye'de sosyal medya kullanıcıları, her gün binlerce videonun paylaşıldığı YouTube'un denetlenmesini istiyor.
Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erol İlhan ve Öğretim Görevlisi Dr. Adalet Görgülü Aydoğdu, dünyada günde 1 milyar saate yakın videonun izlendiği YouTube'un kullanıcılar üzerindeki etkisine ilişkin bir çalışma yaptı.
Alan araştırması ve yüz yüze görüşmeye dayalı anket tekniği yönteminin kullanıldığı araştırmaya göre, Türkiye'de sosyal ağlar içinde en çok kullanılan yüzde 31,9 ile YouTube oldu. Bunu yüzde 29,2 ile Facebook, yüzde 20,8 ile ise Instagram takip etti.
Araştırma, internet kullanıcılarının zamanlarının büyük bir kısmını video izleyerek geçirdiğini ortaya koydu. Araştırmaya katılanların yüzde 38,6'sı her gün, yüzde 33,7'si ise haftada birkaç gün YouTube kullandığını ifade etti. Katılımcıların yüzde 14,6'sı 2 günde bir, yüzde 12,6'sı ayda 1-2 gün, yüzde 1,1'i ise 3-4 ayda bir YouTube'a girdiklerini belirtti.
- Videolar en çok akıllı telefonda izleniyor
Araştırmaya göre Türk halkı videoları en çok akıllı telefonda izliyor. YouTube'a girmede yüzde 65'lik bir oranla akıllı telefon kullanırken, bunu yüzde 29,3 ile masaüstü bilgisayar, yüzde 5,6 ile tablet takip ediyor. Video izleyenlerin yüzde 72'lik bir kısmının YouTube aboneliği ya da üyeliği bulunmuyor.
Türkiye'de kişilerin yüzde 70,4'ü YouTube'u video izlemek için kullanırken, geriye kalan dilim, video paylaşan, yükleyen, beğenen ve yorum yapanlardan oluşuyor.
- "Yerli ya da yabancı olması önemli değil"
Araştırma, Türkiye'de internet kullanıcılarının en çok "bilgilenme" amacıyla video izlediğini ortaya koydu. Buna göre, YouTube'a girenlerin yüzde 25,3'ü "bilgilenme", yüzde 18,9'u "eğlenme", yüzde 18,4'ü "müzik dinleme", yüzde 15'i "film/sinema izleme", yüzde 6,5'i "boş zamanını değerlendirme", yüzde 6'sı "haber alma", yüzde 4,1'i ise "eğitim" amacını taşıyor. Katılımcıların 2,9'u ise Youtube'u oyun oynama ve sosyalleşmenin bir parçası olarak görüyor.
Farklı sosyo-demografik özelliklere sahip, 18 yaş ve üstü sosyal medya kullanıcılarının örneklem olarak alındığı çalışmada, YouTube'un sosyal ağlar içerisinde en çok kullanılan web sitesi olduğu görüldü. Katılımcılar, ortak bir dünya kültürüne bağlanma aracı olarak gördükleri YouTube'u video izlemek için düzenli olarak kullanıyor.
Araştırmaya göre, YouTube'da izlenen videonun yerli ya da yabancı olması, internet kullanıcıları için önem taşımıyor. Araştırmaya katılanların yüzde 58'i bu sosyal medya platformunda izledikleri videoda yerli/yabancı ayrımı yapmazken, yüzde 37,7'si sadece yerli videoları izlemeyi tercih ediyor. Sadece yabancı videoları izleyenlerin oranı ise yüzde 4,3'te kalıyor.
- "YouTuberlık meslek olarak görülmedi"
Araştırmaya katılanların yüzde 75,7'si YouTube'un denetlenmesi gerektiği yönünde görüş belirtirken, yüzde 24,3'ü bir denetlemenin gerekliliğine inanmıyor.
YouTube'da en çok yaşanan sorunlar ise "bilgi kirliliği, şöhret ve reklam amaçlı kullanım, argo dil, teknik yetersizlik, denetimsizlik" olarak araştırmaya yansıdı.
Araştırmaya katılanların yüzde 55,7'i, düzenli bir şekilde video yüklemeyi ve bu yolla para kazanmayı ifade eden "YouTuberlık"ı bir meslek olarak görmüyor. Bunu meslek olarak değerlendirenlerin oranı ise 44,3 oldu.
Araştırmada, Türkiye İş Kurumu'nun (İŞKUR), YouTuberlığı bir meslek kategorisine alarak, 19 Mayıs 2017'den itibaren Google ile işbirliği yaptığı hatırlatılarak, "Youtuberlığın bir meslek olarak sayılma oranının yükseleceği"ne işaret edildi.