Joel Gunter
BBC Muhabiri
Üç yıl süren çabaların sonunda tamamen kadın yarışmacıların yer aldığı motosiklet yarışı onaylandı.
Behnaz Shafiei bugün motosikletiyle Tahran yakınlarındaki yarış pistini tamamladıktan sonra üç yıl süren bir kadın hakları mücadelesinin de sonuna imza atmış olacak. Behnaz yarışı kazansa da kazanmasa da, bu kadınlar için bir zafer.
27 yaşındaki motosikletçi, İran'da kadınların motosiklet sürmesinin ahlak yasaları nedeniyle yasak olmasına karşın, Spor Bakanlığı'ndan tamamı kadınlardan oluşan ilk motosiklet yarışı için izin almayı başardı.
30 yarışmacı arasından seçilen 15 kadın motosikletçi bugün pistte karşılaşacaklar.
Birçok ilk gibi, bu tamamı kadınlardan oluşan ilk motosiklet yarışını görecek pek fazla insan olmayacak. Spor Bakanlığı ayrıca erkeklerin yarış boyunca piste girmelerini yasakladı.
Behnaz, "Bu organizasyon yalnızca kadınların kontrolünde, organizatörlerden tutun, izleyicilere kadar herkes kadın" diyor.
Ancak motosiklet sürmek kadınlar için hala riskli. Geçen hafta iki kadın kendilerini motosiklet sürerken videoya çektiler. Polis, kadınları 'adaba aykırı' davranışta bulunmakla suçladı.
Behnaz'ın da yarış pistinden eve dödükten sonra motosiklet kullanması yasak. Ancak o pek yasakları dinleyen biri değil.
Behnaz'ın motosiklet takıntısı 15 yaşında İran'ın kuzeyinde motosiklete binen bir kadın gördükten ve kadın onu motosikletine bindirdikten sonra başlamış.
Genç bir kadınken Ataşgah'ta ağabeyinin motosikletinde çalışmaya başlamış. Motosikleti ilk defa sokakta sürmeye başladığındaysa kadın olduğu anlaşılmasın diye kask takmış ve baştan aşağı deri giyinmiş.
Behnaz, "Hani bir çocuğa sıcak bir şeye dokunmamasını söylersiniz, o da siz öyle deyince daha çok denemek ister ya, aynısı benim için de geçerli. Motosiklete binmek bana bir kadının yapabileceği normal birşey gibi gelmişti. İnsanların bana şaşırarak bakması, beni daha da kışkırttı" diyor.
Behnaz yarışlarda yer almak için spor Bakanlığı'na başvurana kadar kadınların yarışmasının yasak olduğunu bilmiyormuş. "Neden kadınlar yarışamıyor diye sordum ve düzgün bir cevap alamadım" diyor.
Behnaz kendisine karşı çıkanların çoğunun erkek olduğunu söylüyor ve "Sürekli çamaşır yıkamaya ve yemek yapmaya dönmemi söylüyorlardı. Kadınların motosiklet süremeyeceğini söylediler. Ben de onları haksız çıkarmaya azmettim" diyor.
Azmi Behnaz'ın öncelikle arazi yollarında motosiklet kullanabilmesini, daha sonra da erkeklerle yarışabilmesini sağladı. Spor bakanlığı ona türban takması gerektiğini hatırlattı. "Ama daha sonra motorsiklet kıyafetlerinin zaten oldukça kapalı olduğunun farkına vardılar" diyor.
Bakanlık hala motosiklet sürmenin kadınlara uygun olmadığını söylüyorlardı, ancak motorsiklet süren kadınlar çoğaldıkça çoğaldı. Mektuplar yazdılar, bakanlığa gittiler ve üç yılın sonunda bakanlık bir yarış yapmalarına izin verdi.
Perşembe günü yarış pistine kar yağdı ve bembeyaz bir örtü her yeri kapladı. Yarışı iptal etmek isteyen erkekler bunu bahane gösterdi.
Behnaz, "Yarışımızı engellemeye çalışan bir sürü insan var ama kadınlar kararlı. Küreklerle pisti açtılar, kalan kar suyunu sildiler. Pistin çevresine teker teker tekerlekler dizdiler, hem de dondurucu soğukta. Her biri bu yarışın gerçekleşeceğinden emin olmak istiyor" diyor.
Kadınların spor müsabakalarında yer alması İran'da hassas bir konu. Katılım gittikçe artıyor, ancak kadınlarla erkeklerin ayrı yarışması ve belirli kıyafet kurallarının kadınlara uygulanması devam ediyor. Kadın erkek eşitliğini sağlamak için gösterilen çabalara muhafazakarlar karşı çıkıyor.
Kadınların erkekleri izlemesi çoğu zaman yasak. Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani 2013'te bazı sosyal sınırlamaları rahatlatacağını söylemişti.
Hükümet daha sonra 2014'te kadınların bazı spor müsabakalarını izleyebilmesi için çalışmalar başlattığını açıkladı.
Ancak 2015'te kadınlar ABD ile İran arasında erkek voleybol maçına gitmeleri yasaklanınca Tahran'da protestolar yapıldı.
Behnaz hiçbir zaman sevdiği sporu yapmaktan vazgeçmedi. "Bu konuda ısrarcıyım ve sevdiğim şeylerin peşinden koşarım, bu yüzden de bunun peşinden koştum ve sonunda başardım" diyor.
Bunun daha başlangıç olduğunu söyleyen Behnaz, "Bu yarışın gerçekleşecek olması bile kadın haklarının saygı gördüğünü ve isteklerimizin karşılandığını gösteriyor. Belki daha yeterli seviyede değil ancak en azından bir şeyler yapıyoruz" diyor.
Behnaz bu başarısından sonra Amerika'ya gitmek ve orada yarışmak istiyor. Bu yıl Dubai'deki ABD konsolosluğuna vize almaya gitti ancak Tahran'a döndüğü gün ABD Başkanı Donald Trump, İran dahil 7 çoğu Müslüman ülkeye geçici bir seyahat yasağı getirdi.
Behnaz, "Bir arada bir derede kaldım, ama umarım bu yasak kalkınca hedefime ulaşabilirim" diyor ve "İran'da erkekler kadınların sürücülüğüyle dalga geçer ama çok iyi sürücü olduğunu savunan bu erkekler benim motosikletimle yapabildiklerimi görseler ne yapacaklarını şaşırırlar" diye ekliyor.