İran’ın nükleer silah ürettiğini iddia eden Batılı ülkelerin, bir nükleer tesisin yanına yerleştirdiği ‘ajan kaya’ ile tesis hakkında bilgi toplamaya çalıştığı ortaya çıktı. İran’ın Kum şehri yakınlarında yerin yaklaşık 80 metre altında bulunan uranyum zenginleştirme faaliyetlerini yürüttüğü Fordo üssünün yakınında 17 Ağustos’ta bir patlama meydana geldi. Patlama İranlı yetkililer tarafından uzun süre dünyadan saklandı.
Fakat İran Cumhurbaşkanı Yardımcısı ve ülkesinin Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Feridun Abbasi Davani, geçtiğimiz hafta tesis ile Kum şehri arasındaki elektrik kablolarında bir patlama meydana geldiğini söylemiş ve bir sabotajdan şüphelendiklerini açıklamıştı. İngiltere’de yayımlanan The Sunday Times gazetesinin adını açıklamadığı bir Batılı istihbarat yetkilisine dayandırdığı haberine göre de, aslında patlama elektrik kablolarında değil tesisin yakınında kaya görünümü verilen bir istihbarat kaynağında meydana geldi. Tesisi koruyan İran Devrim Muhafızları’ndan bir ekip tesisin etrafında devriye geziyordu. Bu sırada gördükleri büyük kayadan şüphelendiler ve yerinden oynatmak istediler. Kayanın yerinden oynatılmasıyla bir patlama meydana geldi. İranlı yetkililer patlamanın ardından kalıntıları incelediklerinde kayanın içerisinde, tesiste bulunan bilgisayarlardaki tüm bilgileri dışarı aktarabilecek bir düzenek olduğunu gördüler.
Tesis yakın takipte
Uluslararası Atom ve Enerji Kurumu (UAEK), patlamanın ardından tesise bir ziyaret düzenledi. Fakat kurumun raporunda patlamanın neden olduğu zararlara dair bir açıklama yer almadı. Yaklaşık 3 bin santrifüj bulunan tesisin uzun zamandır Amerikan, İngiliz ve İsrailli istihbarat ajanları tarafından yakından takip edildiği biliniyor. UAEK Ağustos ayı sonunda yayınladığı raporunda, İran’ın uranyum zenginleştirme kapasitesini Fordo üssündeki çalışmalarla iki katına çıkardığını açıklamıştı.
İsrail ve Batılı ülkeler, nükleer silah ürettiğini iddia ettikleri İran’ın çalışmalarının aksaması için zaman zaman ülkenin nükleer tesislerine sabotajlar düzenliyor. Geçtiğimiz sene ABD’nin hazırladığı iddia edilen Stuxnet virüsü ile düzenlenen siber saldırıda İran’ın nükleer çalışmalarının iki sene geriletildiği iddia edilmişti. Bu sene başında da İranlı bir nükleer fizikçi suikaste kurban gitti. Suikastı İsrail’in düzenlediği öne sürüldü. 2011 yılı Kasım ayında da İran’ın nükleer tesislerinde patlamalar meydana gelmiş, saldırıların sabotaj olduğu iddia edilmişti.