AHMET DURSUN - İran'da hükümetin yaklaşık 484 trilyon tümen (resmi kur üzerinden 115 milyar dolar) olarak açıkladığı 2020 bütçesinde genel savunma harcamalarında yüzde 2 kesintiye gidilmesine rağmen, Devrim Muhafızları Ordusu, İran Ordusu ve Emniyet Teşkilatına tahsis edilen paylar artırıldı.
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani hükümeti tarafından pazar günü Meclis'e sunulan bütçe tasarısında savunma ve güvenlik işleri bütçesinde yüzde 2'lik bir düşüş öngörüldü.
Buna göre, 70 trilyon 952 milyar tümen (16,8 milyar dolar) olan İran'ın savunma ve güvenlik işleri bütçesi, gelecek yıl için 69 trilyon 596 milyar tümene (16,5 milyar dolar) düşürüldü.
Genel olarak savunma harcamalarına ayrılan paydaki düşüşe rağmen Devrim Muhafızları Ordusu, İran Ordusu ve Emniyet Teşkilatının bütçedeki payında ise 2019 yılına göre artışa gidildi.
Kara, hava, deniz kuvvetleri ve Kudüs Gücü'nün yanı sıra sayıları milyonu aşan Besiç adı verilen gönüllü milis teşkilatı hariç Devrim Muhafızlarının çatısı altında yaklaşık 150 bin asker görev yapıyor. Kara, deniz ve hava savunma birimlerinden oluşan İran ordusunun da aktif personel sayısı 400 bini aşıyor.
Buna karşılık İran'ın bütçesinde Devrim Muhafızları Ordusuna ayrılan payın İran ordusunun payından daha fazla olması dikkati çekiyor. Devrim Muhafızları Ordusuna bütçeden ayrılan pay, 15 trilyon tümenden (3,5 milyar dolar) 18 trilyon 315 milyar tümene (4,3 milyar dolar) çıkarılarak yüzde 22 arttı. İran Ordusunun bütçesi de yüzde 19 artışla 11 trilyon 978 milyar tümene (2,8 milyar dolar) yükseltildi. İran'ın balistik füze gibi stratejik programları ve ülke dışında Kudüs Gücü bünyesindeki operasyonların Devrim Muhafızları Ordusu tarafından yürütülmesi de düzenli ordu ile Devrim Muhafızlarına tahsis edilen bütçedeki farkın nedenini oluşturuyor.
İran Devrim Muhafızları Ordusu, bütçeden aldığı pay ve sahip olduğu şirket gelirlerinin yanı sıra uygun gördüğü gibi harcayacağı bağımsız özel fonları ve yardımlaşma vakıflarını da bünyesinde bulunduruyor.
Bütçeden Emniyet Teşkilatına tahsis edilen yüzde 52 artış ise yeni yıl bütçesindeki en dikkati çeken artış oranı oldu. Mevcut bütçede 11 trilyon 521 milyar tümen (2,7 milyar dolar) olan Polis Teşkilatına ayrılan pay 17 trilyon 444 milyar tümen (4,1 milyar dolar) oldu.
Savunma bütçesindeki en büyük düşüş Devrim Muhafızları Ordusuna bağlı gönüllü milis teşkilatı olarak bilinen Besic Güçlerine ayrılan payda görüldü.
Mevcut bütçedeki payı 1 trilyon 746 milyar tümen (413 milyon dolar) olarak belirlenen Besic Güçlerinin gelecek yıl bütçedeki payı yüzde 47 azaltılarak, 923 milyar tümene (218 milyon dolar) düşürüldü.
İran Anayasası'na göre, Meclis'e sunulan bütçe tasarısı milletvekilleri tarafından 30 gün içinde oluşturulacak komisyonda incelenmesinin ardından Meclis'te oylamaya sunulacak. Meclisin oylamasından da geçmesi halinde nihai onay için Anayasayı Koruyucular Konseyine gönderilecek.