Yağ, parfüm, dekorasyon ve çok farklı alanlarda hayatımıza güzellik katan İris çiçeğinin tarihi, yunan mitolojisine kadar uzanmaktadır. Dünyada en çok mavi rengiyle bilinir ve uzun ömürlü oluşundan ötürü çok tercih edilir. İris çiçeği hakkında merak ettiğiniz tüm soruları sizler için araştırdık.
İris çiçeği Grek tanrıçası olarak da adlandırılır. Çok farklı renklerde olduğundan Yunan dilinde "gökkuşağı" olarak bilinir. Latincede ise çiçeğin cennetten geldiğine inanıldığı ve eşsiz kokusundan ötürü “cennetin gözü” olarak isimlendirilmiştir. İris çiçeğinin renklerinin göz bebeğine yani irise benzemesinden dolayı genel olarak bu isimle tanımlanmıştır.
Yunan mitolojisinde hikayelerin çoğunun çiçeklerle bir bağlantısı bulunmaktadır. Çiçeklerin çok güzel olması onlara derin anlamlar yüklenmesine ve hikayelere konu olmalarına neden olmuştur. Yunan mitolojisinde bu tarz hikayeler çok popülerdir. Fakat sadece Yunan mitolojisinde değil çeşitli uygarlıklar bu tarz hikayeler oluşturarak çiçeklerin efsanevi güzelliklerini dillendirmiştir.
Biraz da İris çiçeğinin mitolojik hikayesine değinelim. İris tanrıçası Okeaonos’ un soyundan gelmektedir. Okeaonos, ilk titandır ve tanrı olarak da tüm akarsuların babası olarak bilinir. Zeus, İris’ e yerle gök arasında iletişim sağlamak ve bu iki ayrı dünya arasındaki bilgi alışverişi açısından uzaklıkları yakınlaştırmak amacıyla görev vermiştir. İris bu görevini yaparken gökkuşağını kullanmaktadır. Şöyle ki yeryüzüne haber getireceği zaman gökkuşağını takip ederek yeryüzüne inmektedir. İris’in taşıdığı tüm haberler güzel ve mutlu edici haberlerdir. Mutlu haberler taşımasından ve gökkuşağı ile yeryüzüne inmesinden dolayı gökkuşağı çiçeği olarak bilinmesinin sebebidir. Ayrıca bu tanrıçanın kadınların ruhlarını alıp yeraltına götürdüğü gibi bir inanç vardır. Fakat bu kadar iyi tasvir edilen bir tanrıçanın üstelik mitolojilerde yeraltı kötü olarak tasvir edilmesinden dolayı bu bilginin doğru olması pek olanaklı gözükmemektedir.
İris çiçeği yağı dünyada bilinen ve parfüm sektöründe en çok kullanılan bitkilerden biridir. Süsen olarak da adlandırılan çiçeğin özellikle mavi renkli olanlarından elde edilen yağ, dünyada parfüm gurmelerinin en çok tercih ettikleri esanslar arasındadır. İris çiçeği parfümü, oda kokuları ve bir çok alanda kullanılan çiçeğin özellikleri ise şunlardır:
Her iyi ve hafif yapılı bahçe toprağında çok az ışıkla kolayca yetişir. Yine de direk güneş ışığından hoşlanır. Drenajı iyi olan geçirgen, hafif kumlu ve kireçli toprakları sever. Ancak hemen hemen tüm bahçe topraklarında yetişebilmektedir. İrisin sıcaklıkla ilgili pek derdi yoktur. Geniş bir sıcaklık aralığına dayanabilir. Ancak kış aylarında, bitkinin bulunduğu odanın sıcaklığının 12 derecenin altında olmaması önemlidir.Baharın erken vakitlerinde, nisan-mayıs aylarında çiçeklenir. Bazı türleri şubat ayında da size merhaba diyebilir. Düzenli olarak çiçekli bitkiler için sıvı gübre verilmesi ihmal edilmemelidir. Çiçeklenme bittikten sonra da 15 günde bir vermeye devam edebilirsiniz. Bitki dinlenme dönemine geçmeden ona güç verirsiniz. Böylece uyku döneminde ihtiyacı olan besini depolamış olur.Havalar ısınmaya başladığı zamanlarda, iki yılda bir olmak üzere saksısı değiştirilmelidir. Genel olarak süsenlerde yaprak biti ve thrips zararlı olmaktadır. Bilhassa çürümelere neden olabilen viral hastalıklar, irislerde büyük kayıplara yol açabilmektedir. Hava akımından kolayca etkilenir bu sebeple korunmalıdır. Bitkinin sulaması hep aynı ölçüde yapılmalıdır. Bu sebeple sulama kabı kullanılmalıdır. Yaz aylarında su ihtiyacı artacaktır, bu sebeple sulama oranı 2 katına çıkarılabilir. Sulama yapılırken musluktan doldurulan su verilmemelidir. Çok soğuk ve sıcak su kullanılmamalıdır. Bitkiniz için oda sıcaklığında dinlendirilmiş su kullanmanız, bitki gelişimi için önemlidir. Sulama, diğer salon bitkilerinde olduğu gibi sabah saatlerinde yapılmalıdır. Bunun sebebi de suyun kurumasına fırsat vermektir. Aksi halde bitki köklerinde küf meydana gelebilir.
İris çiçeğinin tohumdan yetişmesi oldukça güçtür. Fazlaca zaman ister ve kesin sonuç vermeyebilir. En çok kullanılan üretim yöntemi yumru kökler aracılığı ile yapılandır. Eylül ayından mart ayına kadar geçen 6 aylık süre içerisinde, yumrular iki yaprak bir kök olarak sökülüp, en az 8 cm derinliğinde kompost ile karışık olan bitki toprağına gömülmelidir. Bu yeni bitkinin çiçeklenmesi şubat ayında gerçekleşecektir.