Suriye ve Irak’ta çok sayıda yerleşimi ele geçiren, Lübnan’a da kolu uzanan Irak ve Şam İslam Devleti, El Kaide’nin en etkin kolu olarak artık El Kaide liderliğine bile kafa tutuyor. IŞİD’i kuran Ebubekir El Bağdadi, küresel terörü yeni bir düzeye taşıdı. Dünyanın bir yıldır takip ettiği Ebubekir Bağdadi, şimdilerde Irak, Suriye ve Ortadoğu'nun geleceğini şekillendirmeye niyetli bir örgütün lideri olarak öne çıkıyor.
Tam ismi İbrahim bin Avad bin İbrahim el Bedri el Radavi el Hüseyni el Samarrai. Soyadına bir de “Kureyşi” ekleyip kendisini Peygamber soyundan gösteren Ebubekir el Bağdadi, “Ebu Dua” takma adını kullanıyor ve gerilla eğitimi aldığına kesin gözüyle bakılıyor. Evli olduğu bilinen Bağdadi’nin ailesinin bir kısmı bugün Pakistan’da yaşıyor.
Bağdat’taki İslam Üniversitesi’nde doktora yaptığı için geçmişte Dr. İbrahim Avad diye tanınan eski bir öğretim üyesi ve vaiz. Şeriat, fıkıh, İslam tarihi ve şiir uzmanı. Ailesi de “selefi” görüşlere sahip olan Bağdadi, 2000’lerin başında Samarra’daki İmam Ahmed ibn Hanbal Camii’nde cemaatini oluşturmaya başlamıştı.
ABD işgali sürerken, 2006 ramazanında Irak İslam Devleti’ni (IRİD) kurdu. Örgüt, 2004’te El Kaide’nin Irak kolunu kuran ve 2006’da öldürülen Ebu Musab El Zarkavi’nin intikamını almayı da vaadediyordu. Zarkavi’nin takipçisi Bağdadi önce Irak’taki cihatçıların Şura Meclisi’ne girdi.
ABD ve Irak ordusuna karşı bizzat savaştığı ve birçok kez yakalanıp serbest kaldığı söylenen Bağdadi, 16 Mayıs 2010’da kendisini IRİD’in ‘Emir’i ilan etti. ABD ordusunun 2011’de Irak’tan çekilmesiyle oluşan boşluk IRİD’e yaradı. Bağdadi’nin 2011’de 800 olan militan sayısı 2012’de 2 bin 500’e, 2013’te 10 bine ulaştı.
Daha önce sadece bir ses kaseti yayınlanan Bağdadi, 2012 yazında ikinci mesajını verdi. “Duvarları Yıkmak” başlıklı mesaj, bir yıl sürecek saldırı fırtınasını haberveriyordu. Bundan sonraki 12 ay içinde Bağdadi, Irak’ta 24 bombalı araç saldırısı ve 8 hapishane baskını organize etti.
Bağdadi’nin en kritik kararı, 21 Temmuz 2013’te Irak’ın en iyi korunan hapishanesi olan Ebu Garib’e yüzlerce militanla saldırmak oldu. ABD’nin 2011 öncesinde hapsettiği, aralarında bomba yapımcılarının da bulunduğu 500 kadar El Kaideci böylece serbest kaldı ve hemen hepsi Bağdadi ile birlikte Suriye’ye aktı.
El Kaide’nin lideri Eymen El Zevahiri, 2009’da IRİD’i, “Halifelik yolunda bir adımdır. Diğer mücahit gruplardan üstündür. Irak’taki tüm gruplar IRİD’e biat etmelidir” diye övmüştü. Afganistan, Somali ve Kuzey Afrika gibi yerlere kıyasla El Kaide’nin en büyük toprağı kontrol eden uzantısı IRİD olmuştu.
Ancak Bağdadi’nin korkunç taktikleri ve mezhep çatışmasını körüklemesi El Kaide’nin merkez teşkilatını (AQM) bile kızdırdı. 2011’den itibaren AQM içinden IRİD’e eleştiriler gelmeye başladı. 2013 nisanında Suriye’nin kuzeyinde geniş toprakları ele geçiren Bağdadi, örgütün ismini de IŞİD olarak değiştirdi. Zevahiri 2013 yazında bir mektup yazarak, IŞİD’in lağvedilip Suriye’deki “ılımlı şeriatçı” Nusra Cephesi’ne katılmasını emretti.
Bağdadi, 15 Haziran’da “kariyerindeki” üçüncü sesli mesajla Zevahiri’ye başkaldırdı. “Müminlerin Emiri” sıfatıyla, Zevahiri’ye, “Senin emrine uyarsam Allah’ın emrine karşı çıkmış olurum” diye seslendi. IŞİD aylardır Suriye’de hem rejime, hem Özgür Suriye Ordusu’na hem de Nusra’ya karşı savaşıyor. Şimdi Lübnan’da da Şiilere karşı intihar saldırıları düzenliyor ve Irak’ta Maliki hükümetine karşı silahlı isyanın başını çekiyor.
IŞİD birçok El Kaideci grubun aksine “vur-kaç” taktiği uygulamıyor. Suriye’deki Rakka gibi yerlerde kamu hizmetlerini yönetiyor, yakıt dağıtıyor, okullar kuruyor, hatta civar köylere otobüs seferleri düzenliyor. Irak’ın Musul kentinde dahi “vergi” topluyor. Ancak kurduğu şeriat mahkemelerin acımasızlığı ve kafa keserek yapılan yargısız infazlar gibi nedenlerle yerel halk zamanla IŞİD’e karşı cephe almaya başlıyor.
Silah arkadaşlarına göre Bağdadi, az konuşan biri. Hava saldırısı sırasında bile “sakin ve ikna edici bir sesi” olduğu söyleniyor. Herkesin para ile satın alınabileceğini düşündüğünden kimseye güvenmiyor. Hatta örgütteki ilk yıllarında hep maske takarak yüzünü en yakınlarından bile gizlediği belirtiliyor. Batılı uzmanlar, El Kaide içinde mezhep savaşını körükleyenlerin lideri olarak sivrilen Bağdadi’yi, “örgütün yaramaz çocuğu” diye anıyor. Mezhep savaşına karşı olan Zevahiri’nin başına 25 milyon dolarödül koyan ABD, Bağdadi’yi yakalatana ise 10 milyon dolar öneriyor.