İşitme kaybı nedir;
Dış ve orta kulak fonksiyonlarının bozulması sonucu ortaya çıkan işitme kayıplarında ses iletimini sağlayan yolun herhangi bir kısmındaki iletimin kopması veya kesintiye uğraması durumudur. Genellikle tıbbi ve cerrahi olarak tedavi edilebilir. Sebepleri arasında; Genetik olarak gelişmemiş kulak kepçesi ve yolu, Kulak kiri, dış kulak yolu darlıkları veya iltihapları, yabancı cisim, kanserler, kulak zarı delinmeleri, orta kulak hastalıkları, östaki kanalı hastalıkları bu tür işitme kaybına (ileti tip) neden olabilmektedir.
İç kulakta veya iç kulaktan beyine kadar olan işitsel yolda meydana gelen bozulmalar sonucunda ortaya çıkan işitme kayıpları Sensorinöral işitme kayıpları olarak adlandırılırlar Meniere hastalığı, yüksek ses travmasına maruz kalma, kafa travması, kulakta toksak etki yapan ilaçlar, viral enfeksiyonlar, presbiakuzi adı verilen (yaşlılıkla birlikte gelişen işitme kayıpları ), tümörüler gibi durumlar sensorinöral tip işitme kayıplarının en sık görülme nedenlerindendir. Genellikle bu gibi durumlarda tıbbi tedaviden fayda sağlanamıyorsa hastaya işitme cihazı önerilir. Karma Tip İşitme Kaybı: Hem sesin iç kulağa iletiminden hem de iç kulaktan kaynaklı işitme kaybı türüdür."
Hangi hastalıklar işitme kaybında risk nedeni olabilir?
Bazı viral enfeksiyonlar çocukların kızamık, kabakulak ve kızamıkçık enfeksiyonları
Ailede işitme kaybı hikâyesinin olması,
İşitme kaybına yol açan iltihabi kulak hastalığının olması
Ailede işitme kaybına neden olan genetik bir hastalığın olması,
Kafa travmaları, darbeler,
Sık tekrarlayan orta kulak enfeksiyonun olması,
Bebeğin 1500 gramın altında doğumu,
Hamilelikte annenin ilaç kullanımı,
Yüksek ateş görülen menenjit gibi hastalıklar, iç kulakta hasara neden olup işitme kaybına neden olabilir. Yaşla beraber işitme sinirlerini yıpratır. Bu durum da işitme kaybı riskini arttırır.
Gürültülü ortamlarda (fabrika, inşaat alanı gibi) çalışan kişiler, yüksek sese uzun sure maruz kaldıkları için işitme sorunlarıyla karşılaşabilirler.
Yüksek sesle uğraşan müzisyenler veya kulaklıkla müzik dinlemek, diskotek, düğün salonu gibi yerlerde aşırı sese maruz kalmak işitmeyi bozabilir.
Askerlerde ve polislerde silah, top atışlarında kulak koruyucu tedbir alınmadan yapılan atışlar
Bazı İlaçlar: antibiyotikler ve kemoterapide kullanılan bazı ilaçlar, iç kulakta hasar yaratabilir. Aşırı dozda alınan kanı sulandıran ilaçlar, ağrı kesici, tansiyon ilaçları gibi ilaçlar, kulak çınlaması ya da işitme kaybı gibi geçici olarak yaşanan işitme sorunlarına neden olabilir.
İşitme kaybı teşhisi nasıl yapılır?
İşitme kaybı teşhisi Bebek ve erişkinlerde farklılıklar olmasına rağmen İşitme kaybı erişkin kişide bazı belirti ve bulguları verir, bunlar;
Konuşma ve seslerin algılamada zorlanma, Özellikle gürültülü ve kalabalık mekânlarda arka plandaki sesleri, kelimeleri algılayamama, Karşıdaki kişilerin yavaş, net ve yüksek sesle konuşmasını isteme, Televizyon veya radyonun sesini açma ihtiyacı, Konuşmaktan ve bazı sosyal ortamlardan kaçınmaya başlamak gibi bulgular mevcutsa bir kbb muayenesinden geçmek gerekir. Belki de işitme kaybı basit bir kulak kirinin kulağı kapaması ile olabileceği gibi orta ve iç kulaktaki yapıların durumuna bağlı da olabilir. Muayene sonrasında odyogram adı verilen işitme testi yapılır.
İşitme kaybına sebep olan durum tedavi ile çözümlenebiliyorsa gerekli tedaviler düzenlenir. İşitme kaybı kalıcı tipte, herhangi bir tedavisi sağlanamıyorsa işitme cihazları ile kişinin işitmesi sağlanır.
Bebekler kendini ifade edemediklerinden bir takım işitme tarama programlarına tabi tutulurlar Bu taramalar oto akustik emisyon veya ABR adı verilen cihazlarla işitme seviyeleri tespit edilir. Şayet sorun mevcutsa vakit kaybedilmeden cihaz kullanılmalıdır. Dil gelişimi ve lisan öğrenmede önem arz eder.
İşitme kaybının tedavisi; ne zaman ameliyat, ne zaman cihaz,
Kulaktaki hastalığın ve işitmenin durumuna göre cerrahi işlem yapılır. Orta kulaktaki uzun süreli iltihabi süreç söz konusuysa genellikle kulak iltihabı kurutulduktan veya kontrol altına alındıktan sonra cerrahi yöntem uygulanır. Kulak Zarı delikse timpanoplasti adı verilen yama ile işlem yapılır. Eğer kulak kemikçikleri erimişse, işitmedeki iletim bağlantısını sağlamak üzere sentetik kemikçikler ile kopan ses iletim zinciri tamamlanır. Özellikle çocuklarda orta kulakta sıvı toplanmasına bağlı bir durum varsa tüp takılmak suretiyle sıvının boşalması sağlanıp kulağın duyma fonksiyonu yerine getirilir.
Şayet işitme kaybı tedavi ile düzelemeyecek durumda Genellikle işitme kaybı iç kulak ve beyin ileti yollarından birindeki soruna bağlı ise düzenleme cerrahileri yapılmaz anca işitmeye yardımcı cihaz ve apereyler ön plana çıkar. Kulak için dışarıdan yerleştirilen işitme cihazları yeterli ise tercih edilmelidir.
Bazı hastalarda, Orta kulak implantları de gerekebilir. Bunlar içinde kısa bir cerrahi işlem yardımıyla kulak arkasındaki kemik içine yerleştirilir. Mekanik iletimin bozukluklarına bağlı işitme kayıplarında genellikle uygundur.
Çok ileri düzeyde işitme kayıplarında, halk arasında biyonik kulak diye adlandırılan Koklear implant adlı cihaz bir ameliyat ile iç kulak içindeki yapıların içine yerleştirilebilir. Bu hastalarda geri dönüşümsüz ileri seviyede işitme kaybı mevcuttur.
Op.Dr.Ali Ahmet Şirin
Soru ve görüşleriniz için: drahmetsirin@mynet.com