İskoçya özerk yönetiminin başbakanı Nicola Sturgeon, ülkesinin 19 Ekim 2023 tarihinde yeni bir bağımsızlık referandumuna gitmeyi planladığını açıkladı. Ancak referandum yapılabilmesi için onayı gereken Boris Johnson hükümeti ise bağımsızlığa ve referanduma karşı.
İskoç Parlamentosu'nda milletvekillerine seslenen Sturgeon, halka bağımsızlık seçeneğini sunmak üzere açık bir yetkiye sahip olduğunu söyledi.
Birleşik Krallık hükümetinin "İskoç demokrasisine saygı duymadığını" belirten Sturgeon, buna karşılık İskoç demokrasisinin Boris Johnson'ın "tutsağı" olmasına izin vermeyeceğini savundu.
Sturgeon, referandumun yapılabilmesi için resmi rızasını istemek üzere Birleşik Krallık Başbakanı Boris Johnson'a yazacağını söylerken, bu tekliflerinin kabul edilmemesi durumunda da planla ilgili kararlı davranacaklarını ifade etti.
Sturgeon ayrıca başvuru dosyasını Birleşik Krallık Yüksek Mahkemesi'ne iletip, referanduma hükümetin onayı gerekmeksizin gidebilmek için mahkemeden görüş ve karar talep edeceklerini söyledi.
Sturgeon, İskoç özerk hükümetinin yargı konularından sorumlu üyesi Dorothy Bain'in konuyu Birleşik Krallık Yüksek Mahkemesi'ne sevk etmeyi kabul ettiğini ve evrakların Salı günü öğleden sonra mahkemeye sunulmuş olacağını aktardı.
İskoç lider mahkeme sürecinin "hukuki belirsizliğe makul bir sürede netlik kazandırmasını" umduğunu söyledi.
Mahkemenin İskoç özerk hükümetine referandum için yetki vermemesi durumunda, bir sonraki genel seçimlerin, lideri olduğu İskoç Ulusal Partisi (SNP) için bağımsızlık meselesi üzerine kurulacağı "fiili bir referandum" olacağını belirtti.
Öte yandan Sturgeon, mahkemenin İskoç hükümetinin lehine karar vermesi durumunda, Referandum Yasası'nı hızla İskoç parlamentosundan geçireceğini söyledi.
Birleşik Krallık hükümeti ise bağımsızlık tartışmaları her gündeme geldiğinde "yeni bir referandumun zamanı olmadığını" savunuyor.
Açıklamadan önce konuşan Başbakan Boris Johnson, Birleşik Krallık'ın "birlikte çalışarak daha güçlü olduğunu" ifade etti.
2012 yılı sonlarında İskoçya'da dönemin başbakanı Alex Salmond ile dönemin Birleşik Krallık Başbakanı David Cameron referandum yapılması için anlaşmaya varmıştı.
Birleşik Krallık ve İskoçya hükümetleri arasındaki bu anlaşma, İskoçya bölgesel parlamentosunu bağımsızlık referandumu düzenlemek için yetkili kılmıştı.
2014 yılında yapılan bağımsızlık referandumunda da İskoçların yüzde 55'i Birleşik Krallık'tan ayrılmayı reddetmişti.
2016 yılında yapılan Brexit referandumunda da İskoçya'da seçmenlerin yüzde 62'si, Avrupa Birliği'nden (AB) ayrılmaya "Hayır" demişti.
İskoçya'nın yeni bir referandum düzenleyebilmesi için 1998 tarihli İskoçya Yasası'nın 30. maddesi uyarınca Boris Johnson'ın Başbakan olduğu Birleşik Krallık hükümetinden izin alma zorunluluğu var.
Avam Kamarası'nda İskoçya'yı 59 milletvekili temsil ediyor.