Güney Yıldız
BBC Türkçe
İtalyan iktisatçı ve gazeteci Loretta Napoleoni, Türkiye'nin ilk kez geçen hafta başladığı ve “İslami bono” olarak bilinen Sukuk'un, Batı’daki ekonomik krizin tekrar etmemesi için yeni yollar sunduğunu söyledi.
Türkiye'de hukuki alt yapısı geçen aylarda hazırlanan Sukuk ihracatı, ilk kez Kuveyt Türk bankası tarafından başlatıldı.
Faizi, paradan para kazanmayı yasaklayan İslam hukukuna uygun olduğu belirtilen Sukuk, yapılan yatırıma sabit bir kazanç getiren bir finansal yatırım aracı olsa da faizden ayrı görülüyor ve katılım sertifikası olarak niteleniyor.
Napoleoni, sukukun neden Batı’ya örnek olabileceğini şöyle açıklıyor.
Loretta Napoleoni: Bir yatırım aracı olarak sukuk, hükümetlerin ya da şirketlerin piyasaya sürdüğü bonolardan çok farklı bir şekilde yapılandırılıyor. Sukuku piyasaya süren ve yatırım yapanlar arasında daha net bir karşılıklı bağlılık gerektiriyor. Dolayısıyla, Batı’daki geleneksel hükümet bonolarından daha güvenli yönleri var.
Şeriat kaideleri beraberlerinde iş dünyasını kapsayan bir etik davranış kuralları bütününü de getiriyor. Bu da yasadışı ekonomi ve suç ekonomisi faaliyetlerinin sınırlandırılmasını sağlıyor.
Bilindiği gibi İslam hukukuna uygun olarak biçimlendirilen yatırım araçları, emlak piyasasında başlayıp finans dünyasını sarsan küresel krizin de dışında kalabildi. Ayrıca, hukukun Şer’i hukuka uygun olup olmadığını denetleyen bir kurulun olması da ayrı bir kontrol mekanizması sağlıyor.
Neden daha güvenli? Güney Yıldız: Peki Şeriat kaidelerinin belirli bir düzeyde yoruma açık oldukları ve farklı İslam ülkelerinde farklı şekilde yorumlandığını da göz önüne aldığımızda, İslami yatırım araçlarını güvenli hale getiren unsurlar neler?
Loretta Napoleoni: Bunun en temel nedeni İslamın faiz konusundaki tavrı. Sukuk yatırımının paradan para kazanmanın bir aracı olarak görülmesi İslam anlayışına ters. Paranın yatırıma yönelmesi gerekiyor. Dolayısıyla Sukukun, üretimi hedefleyen, üretime bağlı bir yatırım aracı olarak uygulanması esas alınıyor. Maddi karşılığı olmayan bir bononun bu sisteme göre kabul edilmemesi gerekli. Oysa küresel finans piyasalarında krize yol açan unsurlardan biri de buydu.
BBC:Peki, İslam ülkelerindeki finans kuruluşlarının Sukuk'u tercih etmelerinin nedeni daha çok Şeriata uygunluk mu, yoksa, yatırımların güvenliği kaygısı mı?
Loretta Napoleoni: Bunun temel nedeninin Şeriat hukuku olduğunu düşünmüyorum. Bence güvenli bulunuyor ve batıdaki yatırım araçlarına alternatif olarak görülüyor. Özellikle de küresel ekonomik krizle birlikte bu faktör daha da öne çıktı. Sukuk da yatırılan paraya kimi zaman sabitlenen belirli ve iyi bir gelir getirdiği için güvensiz ekonomik ortamda tercih edilen bir araç. Bence, Sukuk piyasası, geçen on yılda olduğu gibi yakın gelecekte de hızla büyümeye devam edecek.