WASHINGTON (A.A) - ABD'deki düşünce kuruluşu Carnegie Endowment uzmanları, İsrail'in Gazze'ye yardım götüren gemilere saldırısının İsrail-Filistin görüşmelerini etkileyebileceği ve Türkiye-İsrail ilişkilerine daha fazla zarar verebileceği değerlendirmesinde bulundu.
Kuruluşun Orta Doğu Programı uzmanı Nathan Brown, olayın, İsrail ile Filistin arasındaki dolaylı görüşmelerin yeni başlamakta olduğu ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın Washington'ı ziyaret etmesinin planlandığı bir dönemde meydana geldiğine işaret ederek, "Olay, ABD Başkanı Barack Obama'nın diplomasisi için daha kötü bir zamana denk gelemezdi" ifadesini kullandı.
Saldırının, İsrail ve Mısır tarafından Gazze'ye uygulanan ablukanın yeniden şekillendirilmesi yönündeki baskıları artırabileceğini belirten Brown, Gazze'ye daha fazla malın girişine izin verilmesi ve daha çok uluslararası dahiliyetin olması yönünde çabaların ortaya çıkabileceğini kaydetti.
Bu saldırının Türkiye-İsrail ilişkilerinde kriz yaratabileceğini ve Avrupa ülkelerini, Gazze konusunun "er ya da geç" ele alınması gerektiği yönünde ısrarcı olmaya itebileceğini söyleyen Brown, olayın İsrail'in uluslararası toplumdaki birçok aktörle ilişkilerini yaralayacağı ve gelecek birkaç ayda diplomasiyi karmaşıklaştıracağı öngörüsünde bulundu.
ABD'nin İsrail-Filistin sorununda iki devletli çözüm konusuna odaklanırken, Gazze'deki durumun geliştirilmesine ve El Fetih ile Hamas arasındaki ilişkilere çok dikkat etmediği görüşünü dile getiren Brown, Filistin içindeki bölünmeye ve Gazze'deki krize çözüm getirilmeden barış sürecinde gerçek ilerleme sağlanmasının pek mümkün olmadığını sözlerine ekledi.
"OBAMA, İSRAİL'E TEPKİSİ KONUSUNDA İYİ KARAR VERMELİ"
Orta Doğu Programının bir diğer uzmanı Michele Dunne da "Bu trajik olay, tanınan bir hükümete sahip olmayan ve Batı Şeria ile Gazze'yi uluslararası toplumun tanıdığı bir yönetim altında birleştiren bir tür uzlaşı ya da en azından güç paylaşımı projesine ihtiyaç duyulan Gazze'deki durumun sürdürülemezliğini gözler önüne serdi" dedi.
Saldırının, İsrail Başbakanı Netanyahu'nun, ABD için güvenilir bir ortak olup olmadığı ve İsrail-Filistin görüşmelerine yardım edip edemeyeceğine ilişkin sorular uyandıracağını belirten Dunne, bu olay sonrasında İsrail'in özellikle Türkiye ve AB ile ilişkilerinin yara alacak gibi göründüğünü kaydetti.
Dunne, olayın Mahmud Abbas'ın Washington ziyaretini nasıl etkileyeceğinin henüz bilinmediğini belirtirken, ancak Abbas'ın ziyaretini iptal etmesi ve dolaylı görüşmeleri sona erdirmesi yönünde baskıyla karşılaşabileceği görüşünü dile getirdi.
Kuruluşun Orta Doğu Direktörü Marina Ottaway ise olayın ABD'yi "çok zor bir duruma soktuğunu" söyledi. Türkiye ve Arap dünyası ile birçok Avrupa ülkesinin gösterdiği tepkiyle kıyaslandığında, ABD'nin ilk açıklamasının yetersiz olduğunu ifade eden Ottaway, "Obama, her zamanki gibi ABD'nin geleneksel yaklaşımına uygun olarak İsrail'e karşı yumuşak bir tepki göstererek kendi kredibilitesini feda etmek veya her zamanki politikadan ayrılarak İsrail'in eylemini kınamak noktasında karar vermeli" dedi. Ottaway, ABD'nin tepkisi nasıl olursa olsun, bu olayın, barış müzakerelerini yakın gelecekte daha zor hale getireceğine işaret etti.
"SALDIRI, TÜRKİYE-ABD İLİŞKİLERİ AÇISINDAN DA ÖNEMLİ"
Avrupa ülkelerinin bu saldırıya tepkisinin normal zamankinden daha sert olduğuna dikkati çeken Ottaway, bu durumun Irak savaşı sırasında artan, ancak Obama yönetimi altında iyileşmeye başlayan ABD ile Avrupa arasındaki gerilimleri yeniden başlatabileceğini söyledi. Ottaway, ancak bu gerginliğin uzun süreli olmayacağını savundu.
Ottaway, bu olayın "en hassas" noktasının, Türkiye ile ABD ilişkilerini nasıl etkileyeceği meselesinin olduğuna işaret ederek, Türkiye'de, ABD'nin olaya tepkisinin, İsrail'in eylemlerine göz yumduğu yönünde algılanması halinde, bunun iki ülke arasındaki ilişkileri kötüleştireceğini kaydetti. Ottaway, bu nedenle Washington'ın, tepkisinin uzun vadeli etkilerini iyi düşünmesi gerektiğini söyledi.
Türkiye'nin, saldırıya uğrayan geminin, yolculuktan önce kapsamlı arama yapıldığını belirttiğini, bu nedenle İsrail'in gemide silah olduğuna dair suçlamasını kendine yönelik suçlama olarak algıladığını hatırlatan Ottaway, bu olay neticesinde, Türkiye ile İsrail arasındaki son dönemde zarar gören ilişkilerin yakın zamanda gelişme göstermesinin beklenmediğini belirtti.
Kuruluşun Orta Doğu Merkezi Direktörü Paul Salem de saldırının Türkiye ile İsrail arasındaki ilişkileri daha da bozmasının muhtemel olduğunu kaydetti.