İSTANBUL (AA) - SEFA MUTLU - Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump'ın, Kudus'ü İsrail'in başkenti kabul edip büyükelçiliğini buraya taşıma kararı ve "Yahudi ulus devlet" yasası sonrası Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın çağrısıyla Türklerin Kudüs'e gidişleri arttı.
İsrail'in sınır dışı etme, vize vermeme, gözaltı ve havalimanlarında saatlerce bekletme uygulamaları, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının Kudüs'e gitme kararlılığını engelleyemedi.
Özellikle ziyaretçi grupların rehberlerine vize vermeyen, gruplardan 50 bin İsrail Şekel'i teminat talep eden İsrail, bireysel ziyaretçileri de yıldırmak ve kararlarından vazgeçirmek için çok farklı yollara başvuruyor.
Türkiye'den gelenleri havalimanlarında saatlerce alıkoyan, bazılarını gözaltına alan, telefonlarını dahi incelemeye alan İsrail makamları, Türklerin Kudüs'ü ziyaretinden rahatsız.
AA muhabirinin Kudüs üzerine çalışma yapan sivil toplum kuruluşları ve tur şirketlerinden edindiği bilgiye göre Türkiye'den Kudüs'e gidenlerin sayısı her geçen gün artıyor.
Mirasımız Derneği Genel Başkanı Muhammet Demirci, Kudüs'te son dönemde çok ciddi olaylar yaşandığını dile getirerek, Türkiye'nin yıllardır büyük hassasiyet gösterdiğini kaydetti.
Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Kudüs konusundaki çağrılarına dikkati çeken Demirci, "Bu çağrılar ciddi anlamda karşılık buldu. Ciddi manada ziyaretler arttı. İnsanımızda sahiplenme duygusu ortaya çıktı. İsrail de bu durumdan rahatsızlık duymaya başladı. Türkiye'den gelen gruplar hakikaten oraya sahip çıkmak için gidiyor." diye konuştu.
- "İsrail yıldırma politikası uygulasa da biz oraya gitmeye devam edeceğiz"
Demirci, İsrail'in bu rahatsızlığı nedeniyle sınır kapılarında farklı uygulamalara gittiğini anlatarak, şu değerlendirmelerde bulundu:
"Kudüs'e giden insanlarımızı havalimanlarında bekletmeye başladı. Özellikle grup rehberlerine ve liderlerine sınır dışı kararı veriyor. Grupların orada başıboş kalmasını istiyorlar. Ciddi manada sıkıntılar ortaya çıktı. Bizce oraya giden herkes Kudüs'ün rehberidir. Kudüs'e gitmeyen insanlar için teşvikte bulunulsun. Gidenler bunu yapabilir. Bu manada bizim milyonlarca rehberimiz var. Mescid-i Aksa'ya sahip çıkmamız gerekiyor. Filistinli kardeşlerimiz oralara gitmemizden son derece mutlu. İsrail'in bu uygulamaları halkımızın oraya gitme isteğini daha da artırdı. İsrail yıldırma politikası uygulasa da biz oraya gitmeye devam edeceğiz."
Burak Derneği Genel Başkan Yardımcısı Süleyman Aydın ise uzun yıllardır Kudüs ve Mescid-i Aksa konularında çalışmalar yaptıklarını dile getirerek, "Duyarlılık konusunda o günlerden bu günlere ciddi gelişmeler var. Önceleri Kudüs denince kimsenin ilgisini çekmez, kimsenin gündeminde yer almazdı. Cumhurbaşkanımızın duyarlılığıyla halkımızın Kudüs'e ilgisi arttı. Sorumluluğunun farkına varanlar oldu. Bu yönde 5-6 yıldan beri olumlu anlamda güzel gelişmeler var. Bunu önemsiyoruz ama yeterli bulmuyoruz." dedi.
Kudüs konusunda bilinçlendirme çalışmalarında öğrencilerin önemli olduğunu aktaran Aydın, Türkiye'nin her yerine gittiklerini söyledi.
- "Filistinlilerin orada her fırsatta Türk bayrağı açmaları onları kahrediyor"
Aydın, Türkiye'de umreye gidenlerin sayısının 1,5-2 milyon, Kudüs'e gidenlerin ise ancak 50 bin civarında olduğunu belirterek, şu ifadeleri kullandı:
"Bunu en az yarısına kadar çekmemiz lazım. Filistinliler 'Sizin desteğiniz çok önemli. Sizin yardımlarınızla burada ayaktayız.' dedikçe İsrail bundan daha da rahatsız oluyor. Filistinlilerin orada her fırsatta Türk bayrağı açmaları onları kahrediyor. Kudüs, 'Allah'a inandım.' diyen herkesin sorumluluk alanına giriyor. İtikat yoluyla sorumluluk alanına girer. Kudüs, tarihte hiç bu kadar tehlike altına girmemişti. Haçlılar bile bu mekanları yıkmayı düşünmedi. Siyonistler ise buraları yerle bir etmek istiyor."
Beytülmakdis Çalışmaları Vakfı Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Ziya Polat da Türkiye'deki Kudüs ve Filistin duyarlılığının önceki yıllara göre çok yüksek olduğunu söyledi.
Polat, bu duyarlılığın yeterli olmadığını dile getirerek, "Hala duygusal düzeyde tepkiler veriyoruz. Ayakları yere basan tepkiler verilmiyor. Günübirlik çalışmalar oluyor. Meydanlara çıkıp, slogan atarak görevimizi yaptığımızı zannediyoruz. Bu maalesef bugüne kadar bizi bir yere götürmedi. Derinlikli bir duyarlılığa ihtiyacımız var. Planlı ve projeli olmamız gerekiyor." değerlendirmesini yaptı.
Filistin'de her gün insanların katledildiğine dikkati çeken Polat, şöyle devam etti:
"İnsanlara karşı duyarlılığı olmayanların yapılara karşı duyarlı olmasını beklemenin anlamı yok. Tek yönlü bakmamak lazım. Burada ciddi bir fitne var. Kutsal belde kavramından önce insanlık ateşe veriliyor. Kudüs'te düzeni sağlamadan ne İslam dünyasında ne de dünyada huzuru sağlamak mümkün değil. Tarih boyunca yaşananlar bunu gösteriyor. Kudüs tarihinde ilk kez bu kadar uzun süre Müslümanların hakimiyetinde değil. Bu süre hiç bu kadar uzamamıştı. Kudüs fiili olarak 101 yıldır Müslümanların egemenliğinde değil."
Burak Tur Genel Müdürü Ahmet Şeker Kudüs ise turlarında ciddi bir yoğunluk yaşadıklarını dile getirdi. Talebi yönetme konusunda ciddi sıkıntılar yaşandığını vurgulayan Şeker, "Vatandaş Kudüs'e ciddi manada ilgi gösterdi. THY, çağrı sonrasında belli seviyelere çekti. İsrail'in uyguladığı vize uygulamaları var. 20 gün önce vize başvuru yapılıyor, cevap gidişe 1 gün kala çıkıyor. Kimine vize veriyor kimine vermiyor. Böyle olunca mağduriyetler ortaya çıkıyor." dedi.
- "Kudüs'e gidişlerde yüzde 300'lere ulaşan bir artış var"
Özellikle tur görevlilerinin ciddi sıkıntılar yaşadığını aktaran Şeker, şunları söyledi:
"Geçen gidecek bir grubumuzun rehberine vize çıkmadı. Bu nedenle grubu rehbersiz göndermek zorunda kalıyoruz. Bu da büyük sorun. Orada yerel rehberimiz oluyor ama kendi tur rehberimizin olması önemli. Bunların takip edilmesi ve çözülmesi mümkün olabilir. İşin içerisinde siyasi konular var. Organizasyon bazında bizler üzerimize düşeni yapıyoruz. Geriye dönüp baktığımızda Kudüs'e gidişlerde ciddi artışlar var. Senede 2-3 tur yapardık şimdi 8-9 tur oldu senenin altı ayında. Bizden daha fazla giden arkadaşlar oldu. Kudüs'e gidişlerde yüzde 300'lere ulaşan bir artış var."
Kıble Turizm firmasının sahibi ve Kudüs rehberi Numan Balcı da Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın çağrısından sonra Türkiye'den Kudüs'e gidişlerin ciddi manada arttığını dile getirerek, "Talepler çoğaldı. Bu noktada en büyük problemimiz İsrail'in vize uygulamaları. Giden gruplarda birçok kişiye vize verilmiyor. Bunu bilerek yapıyorlar. Alakasız insanlara ret veriliyor. Anne baba ve 3 aylık bebeğin başvurusunda anne babaya vize verilirken bebeğe verilmiyor. Bu 'Gelmeyin.' anlamına geliyor. Firmalar olarak son 1-1,5 aylık süreçte İsrail her gruptan belli teminatlar istiyor. Mesela 40-45 kişilik bir gruptan 50 bin İsrail Şekeli teminat istiyor. Bu da 65 bin lira gibi bir rakama denk geliyor. Grup Türkiye'ye döndükten sonra iade edeceğini söylüyor. Gruptakilerden yasa dışı şekilde orada kalmak isteyenlerin olabileceği iddiasıyla bu uygulama yapılıyor. Kültür turu yapan insanlarız. Bunun öne sürülerek her grup için bu parayı talep etmeleri büyük bir sıkıntı." ifadelerini kullandı.
İsrail'in bu uygulamalardan vazgeçmesi için mütekabiliyetin hayata geçirilmesini talep eden Balcı, "Burada İsrailli bir rehberi sınır dışı etseniz böyle olmaz. Bize yapılan bekletmelerin aynısının Atatürk Havalimanı'nda yapılması gerekir. THY zaten bir teşvikte bulunuyor. Belki bu biraz daha artırılabilir. Türkiye'den Kudüs'e gidişler önceki senelere göre yüzde 40'ların üzerinde arttı. Kudüs'te yaşanan olaylar insanımızı etkiliyor. Halkımız ciddi tepkiler veriyor." dedi.
- "Filistinliler Cumhurbaşkanımızı belki de bizden daha çok seviyor"
Kudüs'ü daha önce de ziyaret eden ve Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın çağrısıyla yeni bir ziyarete hazırlanan üniversite öğrencisi Mehmet Zahit Kara ise imkanı olan herkese Kudüs ziyareti çağrısı yaptı.
Erdoğan'ın çağrılarının önemine işaret eden Kara, şöyle konuştu:
"Cumhurbaşkanımızın açıklamalarının ne kadar etkili olduğunu vize için konsolosluğa gittiğimde fark ettim. Direkt olarak gitmek isteyişimin Cumhurbaşkanı'nın açıklamasıyla bir alakası olup olmadığını sordular. Kudüs'teki insanlarla konuştuğumuzda, açıklamadan sonra, İsrail yetkililerinin, Türklere yakın olan ailelerin evine giderek tehdit ettiğini duyduk. Bu kadar etkili olduğunu da eskiden çok kolay çıkan vizeyi artık zorlaştırmaları sebebiyle fark ettik. Özellikle Kudüs'te Türk olduğunuzu öğrendiklerinde halk evine götürüp misafir etmek için yarışıyor. Cumhurbaşkanımızı belki bizden bile çok seviyorlar. Dükkanlarda mağazalarda Erdoğan'ın posterleri asılı, 'Bizim yanımızda liderlerden sadece Erdoğan var. Halklardan da bir tek Türkiye var.' diyorlar."
Mehmet Zahit Kara, ilk Kudüs ziyaretlerine 14 kişi gitmek istediklerini dile getirerek, gruptan 10 kişiye vize verilmediğini kaydetti. Gelecek aylarda yine Kudüs'e gideceği bilgisini veren Kara, bu sefer de 5 kişilik bir grup oluşturduklarını söyledi.
Kara, Kudüs ve çevresinde herhangi bir güvenlik sıkıntısı olmadığına vurgu yaparak, ziyaret planlayanların bu tür algılara itibar etmemesi tavsiyesinde bulundu.