ANKARA (İHA) - Avrupa Birliği (AB) uyum çalışmaları kapsamında çalışma hayatında yapılan yeni düzenlemeler sonucu Türkiye'de art arda özel istihdam büroları açılmaya başladı. 92 firma Özel İstihdam Bürosu açmak için Türkiye İş Kurumu'na (İş-Kur) başvururken, bunlardan 83'ü izin belgesi alıp işe koyuldu. 2005 yılının ilk 6 ayında özel istihdam bürolarına 506 bin 605 kişi müracaat etti, bunlardan 6 bin 193'ü işe yerleştirildi. İş-Kur'a kayıt yaptıran yaklaşık 1 milyon kişi ise büyük bir umutla iş bekliyor.
Türkiye İş Kurumu Kanunu kapsamında Özel İstihdam Büroları Yönetmeliği'nin yürürlüğe girmesiyle birlikte özel istihdam bürolarının sayısı artmaya başladı. Yönetmeliğin uygulamaya konulduğu günden bu yana Türkiye İş Kurumu'na 92 adet Özel İstihdam Bürosu açma başvurusu yapıldı, 86'sına izin verildi, 83 ofis faaliyete başladı. 2004 yılı sonu itibariyle, iş bulma amacıyla özel istihdam bürolarına 116 bin 612 kişi başvurdu, bunlardan bin 177'si işe yerleştirildi. 2005 yılının son 6 aylık dönemde ise, özel istihdam bürolarına 506 bin 605 kişi müracaat etti, bunlardan 6 bin 193'ü işe yerleştirildi. Türkiye İş Kurumu tarafından izin verilen özel istihdam büroları, kamu kurum ve kuruluşları hariç, yurt içinde ve yurt dışında iş ve işçi bulmaya aracılık faaliyetinde bulunabiliyor.
Yönetmeliğe göre, özel istihdam büroları yurt dışında buldukları işler için iş sözleşmesini kuruma onaylatmak ve başvuru, açık iş ve işe yerleştirmelere ilişkin istatistiki bilgileri 3'er aylık dönemler halinde bildirmek zorundalar. Özel istihdam bürolarıyla izinsiz iş ve işçe bulma faaliyeti yürüten firmalarla ilgili şikayet ve bildirimler Türkiye İş Kurumu tarafından denetleniyor. Yurt dışı iş ve işçi bulma faaliyetlerine ilişkin sözleşmeler ise, İş-Kur tarafından onaylanacak.
Özel istihdam büroları, iş arayanlardan her ne ad altında olursa olsun menfaat temin edemeyecek ve ücret alamayacak. Ücret işe yerleştirme faaliyeti karşılığı sadece işverenden alınabilecek. Ancak, yönetmelikle belirlenecek bazı üst düzey meslekler ve yöneticiler için 'iş arayandan' ücret alınmasına izin verilebilecek. Özel istihdam bürolarının faaliyette bulunmalarına ilişkin olarak verilen izinler 3 yıl süreyle geçerli olacak. İzinler 3'er yıllık sürelerle yenilenebilecek. Özel istihdam bürolarına verilen izinler, iznin verildiği ya da yenilendiği tarihten itibaren 18 ay içerisinde hiçbir işe yerleştirme işlemi gerçekleştirilmemiş olması, kanunda belirtilen şartlara uyulmaması veya aranan şartların kaybedilmiş olmasının tespiti halinde iptal edilecek.
İŞ-KUR TALEPLERİ KARŞILAYAMIYOR 2002 yılında toplam 324 bin 760 kişi bir iş isteğiyle İş-Kur'a başvurdu. Bu sayı 2003 yılında 557 bin 92 kişiye, 2004 yılında ise 2003 yılına göre yüzde 15.99, 2002'ye göre yaklaşık yüzde 100'lük bir artışla 664 bin 182 kişiye ulaştı. İş-Kur 2003 yılında 65 bin 398 kişiyi, 2004 yılında ise yüzde 16.6'lık bir artışla toplam 76 bin 257 kişiyi işe yerleştirdi. 2005 Ocak-Eylül verilerine göre ise, toplam başvuru 376 bin 842 olarak gerçekleşti. Aynı dönem için açık iş toplamı 29 bin 243'ü kamuda, 57 bin 208'i özel sektörde olmak üzere 86 bin 451, işe yerleştirme oranı 27 bin 235'i kamu, 33 bin 711'i özel sektör olmak üzere toplam 60 bin 946 olarak gerçekleştirdi. 2005 yılı sonu itibariyle kayıtlı işgücü 919 bin 289, kayıtlı işsiz sayısı ise 856 bin 620 oldu. Temmuz 2005 itibariyle 13 bin 385 engelli, 3 bin 992 eski hükümlü işe yerleştirildi.
Öte yandan, yurt dışında iş alan Türk firmalarının bu ülkelere götürdükleri Türk işçileri ve kendi imkanlarıyla iş bulanların işlemleri de İş-Kur tarafından yapılıyor. 2002 yılı içerisinde 26 bin 916 işçi, 2003 yılında 34 bin 151, 2004 yılında 40 bin 198 kişi kurumda işlem yaptırmak suretiyle yurt dışına giderken, 2005 Temmuz ayı itibariyle kurumdan işlem yaptıranların işçilerin sayısı 36 bin 458'e ulaştı. En çok işçi gönderilen ülkelerin başında Rusya gelirken, bu ülkeyi Kazakistan, Afganistan, Türkmenistan ve Almanya izliyor.