Kırgızistan Cumhurbaşkanı Roza Otunbayeva’nın en dikkat çeken lider olacağı zirvede, bu düzeydeki toplantılara soğuk Özbekistan’ın ise, alt düzeyde temsil edilmesi beklentisi bulunuyor. Zirve gündeminin ana maddesini, Sekretaryası İstanbul’da faaliyet gösterecek Türkçe Konuşan Devletler İşbirliği Konseyi’nin kurulmasıdır.
Bayram sonrası ilk zirve, Türkçe Konuşan Ülkeler Zirvesi, 15-16 Eylül günlerinde İstanbul’da gerçekleştirecek. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün ev sahipliğindeki zirveye üye altı ülkeden beşi devlet başkanı düzeyinde temsil edilecek. Bu zirvelere soğuk Özbekistan’ın ise, alt düzeyde temsil edilmesi beklentisi bulunuyor. Zirve gündeminin ana maddesini, Sekretaryası İstanbul’da faaliyet gösterecek Türkçe Konuşan Devletler İşbirliği Konseyi’nin kurulması oluşturuyor.
Türkiye’nin öncülüğünü yaptığı süreç çerçevesindeki zirve, 15-16 Eylül günlerinde İstanbul Çırağan Sarayı Otelinde gerçekleşecek. İlki 1992 yılında Turgut Özal’ın Cumhurbaşkanı, Süleyman Demirel’in ise başbakan olduğu dönemde yapılan zirvelerden sonuncusu, 2009 yılındaki Nahçivan Zirvesi’nde gerçekleşmiş ve kurumsallaşmaya gidilmesi amacıyla İşbirliği Konseyin kurulması anlaşma yapılmıştı.
İSTANBUL ZİRVESİNE KİMLER KATILACAK?
Çırağan Sarayı’nda zirvede Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev katılacak. Ancak zirvede en çok ilgiyi, bir süre önce çatışmalarla gündeme gelen Kırgızistan Cumhurbaşkanı Roza Otunbayeva’nın çekmesi bekleniyor.
Bu arada, zirveye Türkmenistan Cumhurbaşkanı Gurbangulu Berdimuhammedov’un bulunacak olması önemli bir gelişme olarak değerlendiriliyor. 2006 yılında Antalya’da yapılan zirveye Türkmenistan büyükelçi düzeyinde temsil edilmişti.
Berdimuhammedov’un İstanbul Zirvesi’ne katılacak olması, bu ülkenin Türkçe konuşan devletler arasında dayanışma ve 2008 yılında ziyaret ettiği Türkiye ile ilişkilere verdiği önemin yansıması olarak yorumlanıyor.
ÖZBEKİSTAN SOĞUK
Türkçe Konuşan Ülkeler Zirvelerine soğuk bir tavır gösteren Özbekistan’ın ise, İstanbul Zirvesi’nde devlet başkanı düzeyinde temsil edilmeyeceği belirtiliyor. Cumhurbaşkanı İslam Kerimov’in bu zirvelere çok uzun bir süre katılmadığına dikkat çekiliyor.
Özbekistan’ın, Antalya ve Nahçıvan Zirveleri’nde temsil edilmediği anımsatılırken yine İstanbul Zirvesi’nde düşük düzeyde olsa bir temsilci göndermesi beklentisi bulunuyor.
Bu arada, Özbekistan ile Türkiye arasındaki siyasi ilişkilerin de pek sıcak olmadığı da ifade ediliyor. Özbekistan’dan Ankara’ya uzun bir süredir üst düzey bir ziyaret olmadığına dikkat çekiliyor.
TÜRK İŞBİRLİĞİ KONSEYİ
Bayram sonrası gerçekleşecek İstanbul Zirvesi’nde anlaşması Nahçıvan’da imzalanan Türk İşbirliği Konseyi ile organları, ağırlıklı bir konuyu oluşturacak. Nahçıvan anlaşması uyarınca Türk İşbirliği Konseyi çerçevesinde beş organ oluşturulacak: Devlet Başkanları Konseyi, Dışişleri Bakanları Konseyi, Kıdemli Memurlar Komitesi, Aksakallılar(Akil adamlar) Konseyi ve Sekretarya.
Cumhurbaşkanlarının zirve sırasında Genel Sekreter olarak Büyükelçi Halil Akıncı’nın görevlendirilmesini resmen onaylaması bekleniyor. İşbirliği Konseyi’nin faaliyetleri açısından kritik önemdeki, İstanbul’da kurulacak Sekretarya için Türkiye, tarihi bir bina tahsis edecek.
Bu arada, zirve öncesi ilk defa Kıdemli Memurlar toplanacak. 14 Eylül’de yapılacak bu toplantı ardından 15 Eylül’de Dışişleri Bakanları toplantısı gerçekleşecek.
RUSYA’NIN TUTUMU MERAK KONUSU
Türk İşbirliği Konseyi’nin kurularak Türkiye ile Türki Cumhuriyetleri arasındaki işbirliğinin çeşitli alanlarda geliştirilme hedefine, eski Sovyet cumhuriyetleriyle yakın ilişkiler içinde olan Rusya’nın yaklaşımı pek bilinmiyor. Ancak Ankara’da “Bütün bu cumhuriyetlerin Rusya ile ilişkileri çok iyi. Böyle bir örgütlenmenin Rusya’ya karşı olması da mümkün değil. Ancak Rusya’nın nasıl bakacağını merak ediyoruz” deniliyor.
ANKA