Yılın son günlerinde ekonomi dünyasında sıcak gelişmeler yaşanmaya devam ediyor. Türkiye'de ve dünyada yoğun bir gündemi olan ekonominin takibini Fintables sıkı bir şekilde yapmaya devam ediyor. Bu hafta Türkiye'de sıcak finans gelişmeler yaşandı.
Cumhurbaşkanı kararıyla kısa vadeli mevduatla ve fonlarda uygulanan stopaj oranları artırıldı. 31 Ocak 2025’e kadar geçerli olacak yeni düzenlemeye göre, altı ay vadeli mevduatta stopaj oranı yüzde 7.5’ten yüzde 10’a, 1 yıl vadeli mevduatta ise yüzde 5’ten yüzde 7.5’e çıkarıldı. 1 yıldan uzun vadeli mevduatlarda stopaj oranı yüzde 5 olarak belirlendi.
TÜSİAD Başkanı Orhan Turan, faiz indirimlerinin 2024’te değil, 2025’in ilk çeyreğinde gerçekleşmesini beklediğini ifade etti. Turan, 2025’in çok zor bir sene olacağını ve toparlanmanın ikinci 6 ayda olacağını vurguladı.
Dış açığımız düzelmeye devam ediyor. İhracatımızın ithalatı karşılama oranı artıyor. Geçtiğimiz seneye göre %30’un üzerinde düzelme görüyoruz. İhracatta şampiyon Almanya olurken, ithalatımızda ilk sırada Çin yer alıyor.
Beyaz eşyada veriler zayıf gelmeye devam ediyor. Hem içeride hem dışarıda durgunluk üreticileri zorluyor. Eylülde iç-dış toplam satışlar yüzde 29 düşüşle 1,9 milyon adet olarak gerçekleşti.
Ayrıca, ekonomi dünyası için kritik bazı verilerin açıklanması da bekleniyor. İşte kurumlardan beklenen o veriler:
Gece saatlerinde S&P Ratings’in Türkiye’nin kredi notunu açıklaması bekleniyor. Bir kademe not artışı beklentisi var.
İstanbul Ticaret Odası Ücretliler Geçinme İndeksi verilerini öğreneceğiz. Pazartesi öğreneceğimiz TÜFE öncesinde enflasyona ilişkin öncü veriler olacak.
İstanbul Sanayi Odası İmalat ve Sektörel PMI verilerini bekliyoruz. Reel sektörün son durumuna ilişkin ilk veriler oradan gelecek.
Otokar’ın finansal tablosunu açıklaması bekleniyor.
Reel sektörün en önemli temsilcilerinden TÜSİAD’ın Yönetim Kurulu Başkanı Orhan Turan, Türkiye Yapay Zeka Zirvesi’nde faiz indirim sürecine dair beklentilerini ve enflasyon tahminlerini paylaştı. Turan, faiz indirimlerinin 2024’te değil, 2025’in ilk çeyreğinde gerçekleşmesini beklediğini ve 2025’in zor bir sene olacağının altını çizdi. Turan, “2025’in ilk 6 ayı zor geçebilir; aylık TÜFE’yi birkaç ay boyunca yüzde 1,5 - yüzde 2 seviyelerinde görmeliyiz” dedi. Enflasyon tahminleri için bu yıl sonunda %40-45 arasında bir oran öngördüğünü belirterek, 2025 OVP tahminini ise fazla iyimser bulduğunu söyledi.
Asgari ücret konusundaki görüşlerini paylaşan Turan, “Orta yolu bulmamız gerekiyor. Beklenen enflasyona göre asgari ücreti belirlersek adil olmuyor, gerçekleşen enflasyona göre yaparsak ise programı bozuyor” ifadelerini kullandı. Elektrik faturalarının yüzde 60-70’lik kısmını devletin üstlenmesinin sürdürülebilir olmadığını belirten Turan, “Rekabetçi kur ve düşük işgücü maliyeti ile Türkiye’nin rekabet gücü artmaz. Kamu maliyesinde verimlilik ve tasarrufa önem vermeliyiz. Kamu tasarruf paketlerinin milli gelire etkisi binde 2 civarında. Son 15 yıldır faktör verimliliğimiz düşüyor, katma değerli üretimi artırmalıyız. İhracatçıların finansmana erişiminde büyük bir sorun görmüyorum.” dedi.
Eylül ayında beyaz eşya sektöründe satışlar gerileme eğilimindeydi. Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği (TÜRKBESD) verilerine göre, altı ana ürün grubunda iç pazarda satışlar, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 15 azalarak yaklaşık 600 bin adede indi. İhracat cephesinde de sert bir düşüş görüyoruz. İhracat verileri, Eylül ayında yüzde 34’lük bir azalma ile 1,3 milyon adet olarak kaydedildi.
Bu veriler ışığında iç ve dış pazar toplam satışları, Eylül ayında yüzde 29 düşüşle 1,9 milyon adet olarak gerçekleşti. Satışlardaki bu gerileme üretime de yansıdı. 6 ana ürün grubunda üretim yüzde 37 azalarak 1,9 milyon adet oldu. TÜRKBESD Başkanı Gökhan Sığın, bu düşüş trendine yönelik endişelerini dile getirdi. Sığın, “Üretim seviyelerindeki bu düşüşün kalıcı hale gelmesinden endişeliyiz. Ancak bu darboğazın, ülkemiz, tüketicilerimiz ve sektörümüzün ortak faydasına olacak bir hareket planıyla aşılabileceğine inanıyoruz” dedi.
Dış açığımız toparlanmaya devam ediyor. Ocak-eylül döneminde geçen seneye göre %31,1 azalma var. Geçtiğimiz sene ilk 9 ayda ihracatın ithalatı karşılama oranı %68’ken, bu sene %76’ya yükseldi. İhracat ilk 9 ayda yüzde 2,6 artışla 191 milyar 754 milyon dolar, ithalat yüzde 8,1 düşüşle 252 milyar 183 milyon dolar oldu. İthalatın kırılımına bakarsak 9 aylık dönemde ara mallarının payı yüzde 69,5, sermaye mallarının payı yüzde 14,9 ve tüketim mallarının payı yüzde 15,4 oldu.
Ülke bazında ihracatımızda Almanya yine başı çekiyor. Almanya'ya yapılan ihracat 1 milyar 680 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla 1 milyar 400 milyon dolar ile Birleşik Krallık, 1 milyar 263 milyon dolar ile ABD, 1 milyar 133 milyon dolar ile Irak, 1 milyar 48 milyon dolar ile İtalya takip etti. İlk 5 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatın yüzde 29,7'sini oluşturdu. İthalatta ise ilk sırayı Çin aldı. Eylül ayında Çin'den yapılan ithalat 3 milyar 737 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla; 3 milyar 304 milyon dolar ile Rusya, 2 milyar 521 milyon dolar ile Almanya, 1 milyar 412 milyon dolar ile İtalya, 1 milyar 392 milyon dolar ile ABD izledi. İlk 5 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzde 45,6'sını oluşturdu.
Cumhurbaşkanı kararıyla kısa vadeli mevduatlarda ve fonlarda uygulanan stopaj oranlarında artışa gidildi. Yeni düzenlemeye göre, altı ay vadeli mevduatta stopaj oranı yüzde 7.5’ten yüzde 10’a, 1 yıl vadeli mevduatta ise yüzde 5’ten yüzde 7.5’e çıkarıldı. 1 yıldan uzun vadeli mevduatlarda stopaj oranı yüzde 5 olarak belirlendi.
Bloomberg HT’nin Ekim ayı enflasyon anketine göre, piyasa katılımcıları enflasyonun yüzde 50’nin altına düşmesini bekliyor. Ankete katılan 19 kurumun medyan beklentisi, Ekim ayında enflasyonun aylık yüzde 2,5 seviyesinde gerçekleşeceği yönünde. Ekonomistlerin tahminlerine göre, Ekim ayında yıllık enflasyonun yüzde 48 seviyesinde olması bekleniyor.
2025 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı, savunma, anayurt güvenliği, havacılık ve uzay sanayi alanlarında yerli sanayi kuruluşlarının yatırım ve istihdam faaliyetlerini desteklemeye odaklanıyor. Savunma sanayinde yerlilik oranının %82’ye, ihracatın 7,3 milyar dolara, cironun 18,2 milyar dolara ve istihdamın 109 bine ulaşması hedefleniyor. Türk savunma sanayisi firmalarının NATO ihalelerindeki payını artırmak amacıyla uluslararası iş birliği toplantıları ve konferanslar düzenlenecek.
ABD’de geçen hafta işsizlik maaşı başvuruları 12 bin azalarak 216 bine düştü. Bu alanda mayıstan bu yana en düşük veri geldi. Bloomberg’in ekonomistler arasında yaptığı anketin medyan tahmini 230 bin başvuru yönündeydi. Bu düşüşün, Güneydoğu eyaletlerinde iki şiddetli kasırganın ekonomiyi etkilemesine rağmen gerçekleştiğini görüyoruz. Fed’in 6-7 Kasım toplantısında pas geçme ihtimali masada artık daha sağlam duruyor.
Fitch’ten Euro Bölgesine ilişkin ılımlı bir değerlendirme raporu geldi. Raporda, Euro Bölgesi için “Tüketici harcamalarında bazı canlanma belirtileri var gibi görünüyor” ifadeleri yer aldı. Tüketim büyümesinin üçüncü çeyrekte Fransa’da çeyrek bazda yüzde 0,5’e, İspanya’da ise yüzde 1,1’e yükseldiği, Almanya’da ise ikinci çeyrekteki düşüş sonrası üçüncü çeyrekte bir artış gözlendiği açıklandı. Açıklamada reel ücretlerde belirgin bir artışa yol açtığına dikkat çekilerek, “Euro Bölgesi büyümesi, artan reel ücretlerin tüketici harcamalarına daha destekleyici bir zemin oluşturmasıyla yavaş yavaş toparlanmaya başlıyor” değerlendirmesi yapıldı.
Kaynak: Fintables