Milli Eğitim Bakanlığı’nın Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği’nden lise öğrencilerine evlilik vizesi çıktı. Artık lisedeyken evlenen öğrencilerin kayıtları açık liselere nakledilecek. Yürürlükten kaldırılan yönetmelikte ise evlenen öğrencilerin okulla ilişiği tamamen kesiliyordu.
Ortaöğretim eğitiminde Atatürk ilkelerine göre eğitim sistemi de devre dışı bırakıldı. Milli Eğitim Bakanlığı, öğrencilere, Atatürk ilke ve inkılâplarını benimseyen, eleştirel düşünme becerilerini artırmayı öngören eğitim yerine, Türk milli eğitiminin genel ve özel amaç ile temel ilkeleri kültürünü ön plana çıkarttı.
Milli Eğitim Bakanlığı’nın Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği’nden lise öğrencilerine evlilik vizesi çıktı. Artık lisedeyken evlenen öğrencilerin kayıtları açık liselere nakledilecek. Yürürlükten kaldırılan yönetmelikte ise evlenen öğrencilerin okulla ilişiği tamamen kesiliyordu.
Millî Eğitim Bakanlığı’nın Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği Resmi Gazete’de Yayımlandı. Yönetmelik, Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı resmi ve özel örgün ortaöğretim kurumlarının eğitim, öğretim, yönetim ve işleyişine ilişkin usul ve esasları belirliyor. Yönetmeliğin yürürlüğe girmesiyle, lise sistemi yeni baştan ele alındı. İmam Hatip Liseleri, Meslek Liseleri Fen Liseleri Anadolu Öğretmen Liseleri gibi yönetmelikleri kaldırılan farklı tüm liseleri kapsıyor.
EVLİLİĞE VİZE
Mevcut uygulamada evli olanların kayıtları yapılmıyordu, öğrenciyken evlenen öğrencilerin ise okulla ilişiği kesilerek kayıtları siliniyordu. Bugünden itibaren yürürlüğe giren yeni düzenlemeye göre ise evli olanların kayıtları yine yapılmayacak ancak öğrenciyken evlenen öğrencilerin okulla ilişiği kesilecek, kayıtları e-Okul üzerinden açık öğretim lisesine veya mesleki açık öğretim lisesine gönderilecek. Liselere kayıt şartlarında da değişikliğe gidildi. Buna göre ortaöğretim kurumlarına kaydolmak için ortaokulu veya imam-hatip ortaokulunu bitirmiş ve öğretim yılının başlayacağı tarihte 18 yaşını bitirmemiş olma şartı aranacak. Yaş şartını taşımayan öğrencilerin örgün ortaöğretim kurumlarına kayıtları yapılmayacak.
Kayıtlar, öğrencinin e-Okul sistemi veya denklik belgesindeki bilgilerine göre yapılacak. Adres tespitinde ulusal adres veri tabanı ikamet adres bilgileri esas alınacak. Öğrencilerden kayıt için başka belge istenmeyecek. Mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarına kayıt yaptıracak öğrencilerin sağlık durumlarının ilgili mesleğin öğrenimine elverişli olması gerekir. Bu durum, programın özelliğine göre gerektiğinde sağlık raporuyla belgelendirilecek.
Açık Öğretim Lisesi veya Mesleki Açık Öğretim Lisesinden naklen gelen öğrencilerin herhangi bir puan kullanmaksızın öğrenci alan örgün ortaöğretim kurumlarına kayıtları, öğrenim haklarının bulunması ve bu Yönetmelikte yer alan kayıt şartlarını taşımaları hâlinde ders kesiminden yeni öğretim yılının başlangıcına kadar geçen süre içerisinde yapılacak. Özel eğitime ihtiyacı olan öğrencilerin kayıtlarında millî eğitim müdürlüklerince gerekli tedbirler alınacak.
İLKELERDEN “ATATÜRK İLKE VE İNKILÂPLARINI BENİMSEMİŞ BİREYLER YETİŞTİRİLİR” HÜKMÜ ÇIKARILDI
Yönetmelik ile ortaöğretim ilkelerinde değişiklik yapıldı. Buna göre ortaöğretim kurumları işlevlerini Türk millî eğitiminin genel ve özel amaç ile temel ilkeleri doğrultusunda, evrensel hukuka, demokrasi ve insan haklarına uygun; öğrenci merkezli, aktif öğrenme ve demokratik kurum kültürü anlayışıyla yerine getirecek. Yapılan değişiklikle, daha önce ortaöğretim ilkeleri arasında yer alan “Öğrenciler, Atatürk ilke ve inkılâplarını benimsemiş, temel demokratik değerler ile donanmış, araştırma, sorgulama, eleştirel düşünme, problem çözme ve karar verme becerileri gelişmiş; hayat boyu öğrenen, insan haklarına saygılı, mutlu bireyler olarak yetiştirilir” hükmü de diğer 16 fıkra gibi yürürlükten kaldırıldı.
ORTAÖĞRETİM KURUMLARININ KURULUŞU
Ortaöğretim kurumları, ortaokul veya imam-hatip ortaokulu üzerine öğrenim süresi dört yıl olan yatılı veya gündüzlü olarak eğitim ve öğretim veren kurumları olarak tanımlandı. Bu kurumlar; Fen liseleri, sosyal bilimler liseleri, Anadolu liseleri, Anadolu öğretmen liseleri, güzel sanatlar liseleri ve spor liseleri, Anadolu imam-hatip liseleri ve imam-hatip liseleri, meslek liseleri, teknik liseler, Anadolu meslek liseleri, Anadolu sağlık meslek liseleri, Anadolu teknik liseleri mesleki ve teknik eğitim merkezleri ile ortaöğretimin genel lise, imam-hatip lisesi ve mesleki ve teknik ortaöğretim programlarını tek yönetim altında uygulayan çok programlı liselerden oluşacak.
Sosyal bilimler liselerinde hazırlık sınıfı açılacak; ayrıca Bakanlıkça uygun görülen diğer ortaöğretim kurumlarında da hazırlık sınıfı açılabilecek. Ortaöğretim kurumlarının açılması, kapatılması ve ad verilmesine ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenecek.
ORTAÖĞRETİM KURUMLARININ AMAÇLARI
Ortaöğretim kurumları; öğrencileri bedenî, zihnî, ahlâkî, manevî, sosyal ve kültürel nitelikler yönünden geliştirmeyi, demokrasi ve insan haklarına saygılı olmayı, çağımızın gerektirdiği bilgi ve becerilerle donatarak geleceğe hazırlamayı, öğrencileri ortaöğretim düzeyinde ortak bir genel kültür vererek yükseköğretime, mesleğe, hayata ve iş alanlarına hazırlamayı, eğitim ve istihdam ilişkilerinin Bakanlık ilke ve politikalarına uygun olarak sağlıklı, dengeli ve dinamik bir yapıya kavuşturulmasını, öğrencilerin öz güven, öz denetim ve sorumluluk duygularının geliştirilmesini, öğrencilere çalışma ve dayanışma alışkanlığı kazandırmayı, öğrencilere yaratıcı ve eleştirel düşünme becerisi kazandırmayı, öğrencilerin dünyadaki gelişme ve değişmeleri izleyebilecek düzeyde yabancı dil öğrenebilmelerini, öğrencilerin bilgi ve becerilerini kullanarak proje geliştirerek bilgi üretebilmelerini, teknolojiden yararlanarak nitelikli eğitim verilmesini, hayat boyu öğrenmenin bireylere benimsetilmesini, eğitim, üretim ve hizmette uluslararası standartlara uyulmasını ve belgelendirmenin özendirilmesini amaçlayacak.
DERS SÜRESİ 40 DAKİKA OLACAK
Ortaöğretim kurumlarında bir ders saati süresi 40 dakika olacak. Dersler arasındaki dinlenme süreleri okul yönetimlerince belirlenecek. Derslerin başlama, bitiş ve öğle arası dinlenme süreleri millî eğitim müdürü veya ilgili müdür yardımcısı ya da şube müdürünün başkanlığında eğitim bölgesi danışma kurulu başkanlarıyla yapılan toplantıda ortaöğretim kurumlarının özellikleri, uygulanan programlarıyla çevre ve ulaşım şartları dikkate alınarak belirlenecek. Ancak dersler arasındaki dinlenme süresi 5 dakikadan, öğle arası dinlenme süresi ise 45 dakikadan az olamayacak.
Dersler, zümre öğretmenler kurulunun önerisi ve okul müdürünün onayı ile blok olarak da yapılabilecek. Ancak her blok ders, iki ders saati süresiyle sınırlı olacak.
İşletmelerde yapılan mesleki eğitim, yaz uygulamasıyla okul ve işletmelerde yapılan staj çalışmalarında bir ders saati süresi 60 dakika olacak.
İşletmelerdeki mesleki eğitimin gündüz yapılması esas olacak. Ancak 4857 sayılı İş Kanunu’nun 73 maddesine göre sanayiye ait işlerin dışındaki diğer sektörlerde mesleki eğitim, sektörün ve program türünün özelliği ile iklim şartları ve yılın belli zamanlarında çalışan işletmeler dikkate alınarak, il istihdam ve mesleki eğitim kurulunun kararıyla saat 22.00’yi geçmemek üzere gece de yapılabilecek.
ÖĞRETİM PROGRAMLARI
Ortaöğretim kurumlarında yükseköğretime, hem mesleğe hem yükseköğretime, hayata, iş alanlarına hazırlayan ve Bakanlıkça uygun görülen ders çizelgeleriyle öğretim programları uygulanacak. Ortaöğretim kurumlarının özelliğine göre hangi derslere ağırlık verileceği haftalık ders çizelgesinde ve program açıklamalarında belirtilecek. Öğretim programları, öğrencilerin ilgi, istek ve yetenekleri yanında bireysel farklılıklarına ve yönelecekleri alanın özelliklerine, okul ve program türlerine uygun olarak ortak dersler, alan ve dal dersleri ile seçmeli derslerden oluşacak.
Ortak dersler, her öğrencinin ortaöğretim kurumunu bitirinceye kadar aldığı, asgarî ortak bir genel kültür veren, toplum sorunlarına duyarlı, yurdun ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmasına katkıda bulunma bilincini ve gücünü kazandırmayı amaçlayan ve yükseköğretim programlarına hazırlayan dersler olacak. Alan ve dal dersleri, öğrenciyi hedeflediği yükseköğretim programlarına veya mesleğe, iş alanlarına yönelten ve bu yönde gelişme imkânı sağlayan dersler olarak belirlendi. Seçmeli dersler, öğrencilerin hedefledikleri ve yöneldikleri alanda gelişmelerine veya ilgi ve istekleri doğrultusunda çeşitli programlarda ilerlemelerine, kişisel yeteneklerini geliştirmelerine imkân sağlayan dersler olacak. Uygun ortamın ve öğretmenin bulunması hâlinde, eğitim bölgesi müdürler kurulunca uygun görülecek ortaöğretim kurumlarında öğrencileri girişimcilik ve üretkenliğe yöneltecek çevrenin ihtiyaç ve özelliklerine uygun yeni seçmeli dersler öğretim kapsamına alınabilecek. Bu gibi derslerin öğretim programı, eğitim bölgesindeki zümre öğretmenlerince hazırlanır ve il millî eğitim müdürünün onayıyla uygulamaya konacak. İlk defa uygulamaya konulacak programların bir örneği bilgi için Bakanlığın ilgili birimine gönderilecek.
DERSLERİN ÖĞRETİMİ TÜRKÇE YAPILACAK
Derslerin öğretimi Türkçe yapılacak. Ancak ortaöğretime yerleştirmeye esas puanla öğrenci alan ve önünde hazırlık sınıfı bulunan ortaöğretim kurumlarında matematik ve fen bilimleri grubu derslerini birinci yabancı dille okutabilecek öğretmen bulunması ve en az 12 öğrencinin talep etmesi hâlinde bu derslerin öğretimi birinci yabancı dille de yapılabilecek. Özel öğretim kurumlarında ve Uluslararası Bakalorya Programı (IB) uygulayan okullarda bu sayı aranmayacak. Şartları uygun olan ortaöğretim kurumlarında Uluslararası Bakalorya Programı (IB) uygulamasına da yer verilebilecek. Uluslararası Bakalorya (IB) programının uygulanması durumunda yaratıcılık-etkinlik-hizmet (CAS) çalışmalarına ağırlık verilecek. Bu programa katılan öğrenciler için matematik ve fen bilimleri dersleri yabancı dille okutulacak.
DERS SEÇİMİ
Derslerin seçimi ve buna yönelik açıklamalar ders kesiminden önce okul müdürlüğünce öğrencilere duyurulacak.
Ders seçimi veli, sınıf rehber öğretmeni ve rehber öğretmenin bilgisi dâhilinde öğrenci tarafından ders kesiminden haziran ayının son iş günü mesai saati bitimine kadar e-Okul sistemi üzerinden yapılacak. Süresi içerisinde ders seçimi yapmayan öğrencilerin dersleri okul yönetimince belirlenecek.
HAFTALIK DERS PROGRAMI
Okul yönetimince hazırlanan haftalık ders programı, öğretim yılı başında veya ders yılı içinde öğretmenler kurulunda görüşülecek. Okul müdürünün onayına bağlı olarak uygulamaya konulacak. Bu programda yönetici ve öğretmenlerin okutacakları derslerin gün ve saatlere göre dağılımı yapılacak ve ilgililere yazılı olarak imza karşılığı duyurulacak.
Haftalık ders programı düzenlenirken: okulların eğitim ortamı, öğretmen durumu, fizikî şartlarla pedagojik esaslar göz önünde bulundurulacak. Dersler, özelliklerine göre üst üste veya haftanın belirli günlerine dengeli olarak dağıtılır. Bayrak törenleri dikkate alınarak beden eğitimi ve müzik derslerinin haftanın ilk ve son iş gününe konulmasına özen gösterilecek.
Uygulamalı meslek dersleri, imkânlar ölçüsünde birbirini izleyecek şekilde planlanacak. Programda teorik ve uygulamalı derslere aynı günde yer verilmesi durumunda, teorik derslere öğleden önce, uygulamalı derslere ise öğleden sonraki saatlerde yer verilmesine özen gösterilecek.
DERS KİTAPLARI, EĞİTİM VE ÖĞRETİM MATERYALLERİ
Ders kitapları Bakanlıkça belirlenecek, Tebliğler Dergisi'nde veya elektronik ortamda yayımlanarak ilan edilecek.
Ders kitabı ya da ders kitabı yerine kullanılacak basılı veya elektronik ortamda hazırlanan eğitim ve öğretim araç, gereç ve materyallerinin temini ve kullanımıyla ilgili hususlarda Millî Eğitim Bakanlığı Ders Kitapları ve Eğitim Araçları Yönetmeliği hükümlerine uyulacak. Uygulamalı meslek derslerinde ise çerçeve öğretim programlarına uygun modüller, eğitim araç, gereç ve materyalleri kullanılacak.
ORTAÖĞRETİME GEÇİŞ ESASLARI
Ortaokulu veya imam-hatip ortaokulunu bitiren öğrenciler, ortaöğretime yerleştirmeye esas puana veya yetenek sınav puanına göre veya herhangi bir puan kullanmaksızın tercihleri doğrultusunda ortaöğretim kurumlarına geçiş yapacak. Merkezi yerleştirmeyle öğrenci alan ortaöğretim kurumlarına; Ortaöğretime yerleştirmeye esas puanı veya özel yetenek, mülakat veya beden yeterliği sınav puanı ile tercihler doğrultusunda yerleştirme yapılacak. Yetenek sınav puanıyla öğrenci alan güzel sanatlar liseleri ile spor liselerine öğrenci alımı ve kayıt işlemleri Bakanlıkça belirlenen esas ve usullere göre yapılacak. Ortaöğretime yerleştirmeye esas puanının belirlenmesi ve yerleştirmeyle ilgili usul ve esaslar yönergeyle belirlenecek. Ortaöğretim kurumlarına geçişle ilgili başvuru, tercih, yerleştirme ve kayıtlara ilişkin açıklamalar Bakanlıkça her yıl yayımlanacak kılavuzlarda belirtilecek, elektronik ortamda yayımlanarak kamuoyuna duyurulacak.
PUANLA ÖĞRENCİ ALAN OKULLAR
Kontenjanların ilanı, ortaöğretime yerleştirmeye esas puanla öğrenci alan okulların hazırlık veya 9. sınıfına alınacak öğrenci sayısıyla açılacak şube sayısı, her yıl Bakanlıkça belirlenen takvime göre ilçe ve il millî eğitim müdürlüklerince de onaylanarak Bakanlığın ilgili birimine elektronik ortamda bildirilecek. Bakanlıkça yapılan değerlendirme sonunda belirlenen kontenjanla tercih ve yerleştirmeye ilişkin açıklamalar kılavuzda ilan edilecek. Kılavuz yayımlandıktan sonra kontenjanlarda değişiklik yapılamayacak.
Yetenek sınav puanıyla öğrenci alan güzel sanatlar liseleri ile spor liselerine alınacak öğrenci sayısı ve açılacak şube sayısı Bakanlıkça belirlenen takvime göre ilçe ve il millî eğitim müdürlüklerince onaylanarak Bakanlığın ilgili birimine elektronik ortamda bildirilecek. Yapılan değerlendirme sonunda belirlenen kontenjan ilgili birim tarafından ilan edilecek.
REHBERLİK VE DENETİM
Ortaöğretim okul ve kurumlarının eğitim, öğretim ve yönetim ile ilgili iş ve işlemlerine yönelik rehberlik ve denetim faaliyetleri ilgili mevzuatı doğrultusunda denetlemeye yetkili olan birimlerce yürütülecek. Ortaöğretim kurumlarından; fen liseleri, sosyal bilimler liseleri öğretmenleri ile güzel sanatlar ve spor liselerinin beden eğitimi, müzik ve görsel sanatlar veya resim öğretmenlerinin seçimi ve atamaları Milli Eğitim Bakanlığı'na Bağlı Fen Liseleri ve Sosyal Bilimler Liselerinin Öğretmenleri ile Güzel Sanatlar ve Spor Liselerinin Beden Eğitimi, Müzik ve Görsel Sanatlar ile Resim Öğretmenlerinin Seçimi ve Atamalarına Dair Yönetmelik hükümlerine göre, diğer okullara öğretmen atamaları ise Millî Eğitim Bakanlığı Öğretmenlerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği hükümlerine göre yapılacak.
MESLEKİ VE TEKNİK ORTAÖĞRETİM KURUMLARINDA YARIM YATILILIK
Sınıf rehber öğretmenlerince ekonomik durumlarının yetersiz olduğu belirlenen öğrencilere yardımcı olmak amacıyla genel bütçeden karşılanan ödenekle yarım yatılı kadrosundan öğle yemeği verilecek. Kurumun idareci, öğretmen ve diğer personeli, isteyen öğrenciler, Bakanlık müfettişleri, Bakanlık tarafından görevlendirilenlerle diğer eğitim kurumlarından gelen öğretmen ve öğrenci grupları, günlük yarım yatılı öğrenci tabela ücretini ödemek şartıyla öğle yemeğinden yararlanabilecek. Yemek ücretleri her ayın başında peşin alınacak. Yemek ücreti vermiş olanlara, yenilmeyen öğünler için paraları geri verilmez veya ertesi aya devredilmeyecek. Ancak kurum, bir hafta veya daha fazla süreyle tatil edilirse bu günlere ait alınan ücret bir sonraki ayın hesabına aktarılacak. Pansiyonu bulunan kurumlarda yarım yatılılık ödeneklerinden alınan malzeme, pansiyon ambarına devredilecek ve bir ambar defteri tutulacak.
OKULLAR, İŞBİRLİĞİ PROTOKOLÜ DÜZENLEYEBİLECEK
Okullarda; öğretim programlarının geliştirilmesi, öğretmenlerin hizmetiçi eğitimleri, eğitim ortamlarının iyileştirilmesi, üretimin artırılması, seminer ve projelerin nitelik yönünden geliştirilmesi ve benzeri çalışmalara katkıda bulunmak amacıyla yükseköğretim kurumları, il müdürlükleri, belediyeler, işletmeler, sivil toplum kuruluşları, spor kulüpleri ile diğer resmî ve özel kurum veya kuruluşlarla işbirliği yapılarak her türlü araç-gereç, öğretim elemanı ve diğer imkânlardan yararlanılması için gerekli tedbirler alınacak. Bununla ilgili çalışmalar için ilgili kurum, kuruluş ve diğer paydaşlarla protokol düzenlenebilecek.
ORTAÖĞRETİM KURUMLARININ BÜNYESİNDE DÖNER SERMAYE İŞLETMESİ KURULACAK
Mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarında öğrenim gören öğrencilerin, döner sermaye aracılığıyla alınan siparişler ve yapılan işler üzerinde fiilen çalışarak mesleklerini daha iyi öğrenmelerine ve öğrendiklerini pekiştirmelerine, girişimcilik bilinci kazanmalarına, okuldaki mevcut nitelikli insan gücü, makine potansiyeliyle atölye kapasitesinin ekonomiye kazandırılmasına ve benzeri amaçların gerçekleştirilmesine katkı sağlamak bakımından Bakanlıkça uygun bulunan ortaöğretim kurumlarının bünyesinde döner sermaye işletmesi kurulacak. Döner sermaye işletmelerinin idari, mali ve muhasebeyle ilgili iş ve işlemleri, döner sermaye mevzuatına göre yürütülecek.
EUROPASS SERTİFİKASI
Mesleki ve teknik ortaöğretim programlarından mezun olanlardan isteyenlere Avrupa Yeterlilik Çerçevesi kapsamında, öğrenim süresince kazandıkları temel yeterlilikler hakkında bilgiler içeren Europass sertifika veya diploma ekiyle alınan ve başarılan modüller, mesleki eğitim gördüğü veya stajını yaptığı işletmenin adını gösterir belge düzenlenecek. Europass sertifika eki, Bakanlık ve Mesleki Yeterlilik Kurumunun işbirliğinde hazırlanıp uygulamaya konulduğu tarihten itibaren düzenlenmeye başlanacak.
MERKEZİ YERLEŞTİRMEDEKİ NAKİLLERDE, YERLEŞTİRMELERDE KULLANILAN PUAN VE YIL ESASI
Yürürlükten kaldırılan Mesleki ve Teknik Eğitim Yönetmeliğinin mesleki eğitim merkezleri, olgunlaşma enstitüleri ve turizm eğitim merkezlerinin işleyişi ile yaygın eğitim uygulamalarına dair hükümleri, bunlara ilişkin Yönetmelik yürürlüğe konuluncaya kadar yürürlükte kalacak.
Bu Yönetmeliğin yayımından önce merkezi yerleştirmede kullanılan puana göre yerleşen öğrencilerin nakillerinde yerleştirilmelerinde kullanılan puan ve yılı esas alınacak. Yönetmelik bugün itibarıyla yürürlüğe girecek.