Yeni nüfus cüzdanlarının dağıtıma başlanmasıyla birlikte, 1976 yılından beri hayatımızda olan mavi ve pembe nüfus cüzdanları da geçerliliğini yitirecek.
Bugüne kadar 5 kez değişen nüfus cüzdanlarının güncel hale getirilmesi amacıyla yapılan çalışmalar sonunda 2009 yılında pilot il seçilen Bolu’da uygulamaya konulan yeni nüfus cüzdanlarında bulunan çip sayesinde kamu hizmetlerinden yararlanan kişilerin hak sahipliği denetimi kolay ve güvenli bir şekilde yapılacak. Yetersiz kişi doğrulamasından kaynaklanan usulsüzlük, yolsuzluk ve malî kayıplar (sosyal güvenlik, sağlık, sigorta, bankacılık vb.) asgariye inecek. Sağlayacağı güvenli kişi doğrulaması nedeniyle e-Devlet hizmetlerinin niteliği ve sayısı artacak. Yenilenmesi çalışmaları süren ehliyetlerin de e-Kimlik’e dahil edilebilmesi konusu ise henüz araştırma aşamasında. Bu gerçekleşirse ehliyet taşımaya da gerek kalmayacak.
İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nün sitesinde, yeni nüfus cüzdanlarıyla ilgili şu bilgiler yer alıyor:
’’Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Kartı pilot çalışmaları, 4 Temmuz 2007 tarihli ve 26572 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2007/16 Nolu Başbakanlık Genelgesi uyarınca yürütülmüştür. Pilot uygulaması üç aşamada yürütülen projenin birinci aşamasında TUBİTAK UEKAE tarafından geliştirilen işletim sistemi uygulamaları ile Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Kartı ve kart okuyucularının test çalışmaları yapılmıştır. 2. aşaması 01.09.2008 - 05.12.2008 tarihleri arasında Sosyal Güvenlik Kurumu ile Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen ve Bolu İli Merkez İlçesinde yerleşik 14 bin vatandaşımıza kimlik kartı verilerek gerçekleştirilmiştir. Bolu İlindeki vatandaşlarımızın tamamını kapsayan pilot uygulamanın 3. ve son aşaması 31.08.2009 tarihinde başlatılmış olup 01 Kasım 2010 tarihinde tamamlanmıştır.
Pilot uygulamada verilen kimlik kartları sadece Bolu İlindeki sağlık ve sosyal güvenlik kurumlarında kullanılmaktadır. 10 yıllık kullanım ömrüne sahip olan ve ileri baskı teknikleri ile kişiselleştirilen Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Kartı’nda TÜBİTAK-UEKAE tarafından geliştirilen milli işletim sistemine sahip yonga (chip) bulunmaktadır. Kimlik kartı ile sağlanan hizmetlerde, hizmetin özelliğine göre görsel ve elektronik olmak üzere farklı güvenlik seviyelerinde kimlik doğrulama yöntemleri kullanılmıştır.
Pilot uygulama kapsamında, değişik kart dağıtım yöntemleri (dağıtık, yarı-merkezi, gezici) denenmiştir. Ayrıca, kart dağıtım yöntemlerine bağlı olarak, mektupla davetiye, muhtarlık askı listesi gibi randevu yöntemleriyle kişiler bilgilendirilerek kart kişiselleştirme merkezlerine davet edilmiştir.
2010 yılı Kasım ayında sona eren pilot uygulama sonrasında, Bakanlığımız Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü (NVİGM) ve Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından, elektronik kimlik kartının ülke çapında yaygınlaştırılmasına ilişkin fizibilite çalışması yapılmıştır.
Hazırlanan fizibilite raporuna istinaden, elektronik kimlik kartının ülke çapında yaygınlaştırılmasını amaçlayan Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Kartı Yaygınlaştırma Projesi 2012 Yılı Yatırım Programına alınmış ve 20.04.2012 tarihinde de Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Kartı Yaygınlaştırma Projesi ihale edilmiştir.
Vatandaşların ihtiyaçlarını karşılayacak kolay taşınabilir, taklit, tahrif ve sahteciliğe imkân vermeyen, biyometrik unsurlar da içeren, kredi kartı boyutlarında olması tasarlanan Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Kartının 2014 yılı ilk çeyreğinde vatandaşlarımıza verilmeye başlanması planlanmaktadır.’’
NÜFUS CÜZDANLARININ TARİHİ YOLCULUĞU
1927 yılında ilk nüfus sayımının yapılmasının ardından ’Herkes kayıt altına alınsın ve tüm Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının nüfus cüzdanı olsun’ düşüncesiyle 1928 yılında Osmanlıca ve 32 sayfalık nüfus cüzdanına geçildi. Latin alfabesine geçilmesinin ardından 1929 yılında ise Latin alfabesiyle yazılan yapraklı nüfus cüzdanı uygulamaya girdi. Yürürlükte en uzun kalan bu nüfus cüzdanı (62 yıl) 1991 yılına kadar kullanılabildi. Bunun içinde erkek vatandaşların askerlik bilgileri dahil her türlü bilgisi yer alıyordu. 1976 yılında ise ilk kez kadın ve erkek nüfus cüzdanları farklı renklerde (erkeklerde mavi kadınlarda pembe) düzenlendi. TC kimlik numarası verilmesinin ardından 2000 yılından itibaren de şu anki nüfus cüzdanlarına geçildi. Mevcut nüfus cüzdanlarının öncekinden farkı, TC kimlik numarası olması ve medeni hali ile Dini’nin ön sayfadan arka sayfaya alınması olarak ortaya çıkıyor.
İŞTE ÖZELLİKLERİ
Kimlik kartı ile vatandaş farklı belge, kart taşımak durumunda kalmadan kimlik doğrulaması yapılabilecek. T.C. Kimlik No uygulamasında olduğu gibi tek kart-tek şifre dönemine geçilecek. Sahtecilikten kaynaklanan vatandaş mağduriyeti önlenecek. E-Devlet kapsamında sunulan hizmetlere, internetin bulunduğu her yerden kimlik kartı ile erişilebilecek.
Uzmanlar, yeni kartın, kamu kurumlarının vatandaşa yönelik sunacakları hizmetlerde elektronik iş süreçlerini destekleyerek bürokrasiyi en aza indireceğini, kamu hizmetlerinden yararlanan kişilerin hak sahipliği denetiminin kolay ve güvenli bir şekilde yapılacağını belirtiyorlar. Yetersiz kişi doğrulamasından kaynaklanan usulsüzlük, yolsuzluk ve malî kayıpların (sosyal güvenlik, sağlık, sigorta, bankacılık gibi) asgariye ineceğini ifade eden uzmanlar, sağlayacağı güvenli kişi doğrulaması nedeniyle de e-Devlet hizmetlerinin niteliğinin ve sayısının artacağını kaydediyorlar.
Nüfus Cüzdanı Yenileme işlemleri nasıl yapılır?
Yenileme veya Değiştirme Nedeniyle Nüfus Cüzdanı Düzenlenmesi
Yenileme veya değiştirme nedeniyle mevcut nüfus cüzdanı ibraz edileceğinden kurum yetkilisince veya muhtarlıkça düzenlenen talep belgesi aranmaz. Ancak, sistemde cüzdan seri ve numarasının görülmemesi veya bu bilgilerde tutarsızlık olması halinde ilgiliden aşağıda belirtilen belgelerden biri istenir. Herhangi bir belge ibraz edilememesi halinde ise yerleşim yeri veya diğer adres muhtarlığı ya da çalışılan kurum yetkilisi tarafından düzenlenen nüfus cüzdanı talep belgesi istenir.
Değiştirme ve yenileme nedeniyle nüfus cüzdanı taleplerinde aşağıdaki belgelerden herhangi biri kişinin kimliğini kanıtlayan belge olarak kabul edilir.
Nüfus cüzdanı
Uluslararası aile cüzdanı
Ehliyet
Pasaport
Memur cüzdanı
Avukat kimlik kartı
Basın kartı
Yabancılara mahsus ikamet tezkeresi
Yabancı ülke kimlik kartı veya pasaportu
Bu kapsamda, kamu kurum ve kuruluşlarınca 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 109 uncu maddesi gereğince verilen ve kişinin o kurumun personeli olduğunu kanıtlayan memur cüzdanları dışındaki personel giriş kartı vb. belgeler kimlik kanıtlamada belge olarak kabul edilip, işleme alınmaz.
Hasara uğrayan, yırtılan veya kullanılamaz hale gelen ancak seri ve numaraları okunabilen nüfus cüzdanının yerine yenileme nedeniyle, 15 yaşını doldurmuş olanların müracaatları üzerine fotoğraflı ve adı, soyadı, doğum tarihi gibi kişisel durum, evlenme, boşanma gibi medeni hal değişiklikleri ile kadının önceki soyadını kullanmak istemesi durumunda da değiştirme nedeniyle nüfus cüzdanı düzenlenir ve eski nüfus cüzdanı geri alınır.
Doğumdan
Her doğum olayının , doğumun olduğu yer veya ilgili nüfus idaresine doğumdan itibaren bir ay içerisinde bildirmesi zorunludur. Doğum olayının baba, bunlar yoksa veya kısıtlı, tutuklu ve hastalık gibi nedenlerle bildirim yapamayacak durumda olması veya bunların bulunmaması hallerinde, çocuğun veli veya vasisi bildirmekle yükümlüdür. Resmi vekiller de açıkça yetkili olmak kaydıyla müvekkilleri adına bildirimde bulunabilir. Doğum olayı sözlü olarak bildirilir. Bildirim çocuğun baba veya annesinin nüfus cüzdanı ile varsa doğuma ait resmi belge veya raporlar ile yapılır.
Gerekli Belgeler
1- Doğum kağıdı (hastane belgesi, rapor)
2- Anne ve babadan birinin nüfus cüzdanı ile başvurusu.