Yağışlı geçen hafta, tüm Türkiye’ye büyük bir tehlikeyi hatırlattı: Gelişigüzel, plansız yapılmış istinat duvarları. İstanbul’da bir hafta içinde 3, Trabzon ve Bursa’da birer istinat duvarı çöktü. Büyük şans eseri ölen ve yaralanan olmadı, onlarca otomobil büyük hasar gördü. Son olarak dün Kocaeli’nde istinat duvarının 5 katlı binanın üzerine yıkılması, olası bir facianın yaşanabileceğini bir kez daha gösterdi.
Gazete Habertürk'ten Uzay Kesmen, istinat duvarlarının izin, ruhsat, inşaat ve denetim aşamalarını, çökmelerin neden kaynaklanmış olabileceğini uzmanlara ve konunun taraflarına sordu. Sonuç ise biraz karışık; denetim ve kontrol projenin kime ait olduğuna göre değişiyor. Buna göre ilçe belediyeleri, büyükşehir belediyeleri ya da Çevre ve Şehircilik Bakanlığı İl Müdürlükleri denetim ve kontrolden sorumlu. Uzmanlar ise istinat duvarlarının gelişigüzel yapılması ile birlikte giderek büyüyen soruna karşı tehlikeye dikkat çekiyor.
‘MÜHENDİSLİK ESERİ’
TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Nusret Suna, bu tür inşaat faaliyetlerinin de ruhsata tabii olduğunu belirtiyor. Bu duvarlarının basite indirgenmemesi gerektiğini ve küçük de olsa büyük de bir mühendislik eseri olduğunu söyleyen Suna şunları söyledi: “Hepsinin projelendirilmesi, bunun da kontrolü gerekir. Sonra imalat aşamasına geçilir. İmalatın da doğru yapılıp yapılmadığının kontrol edilmeli. Bu aşamalardan biri olmazsa faciaya davet çıkar. Türkiye’de istinat duvarını zaman kaybı ve maliyeti arttırıcı bir unsur olarak görüyorlar. İstinat duvarları kimi zaman sırf inşaat ruhsatı alabilmek için yapılıp geçiliyor. Bu tür küçük yapılar küçümsendiği sürece bu olaylarla hep karşılaşırız.”
‘GÖZ YUMULUYOR’
Türkiye Müteahhitler Birliği yetkilileri ise bu konuda bazı firmaları suçluyor: “Denetim ve kontrollerde Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ve belediyeler sorumludur. Maalesef denetim firmaları, denetim ve kontrollerde göz yumabiliyor.”
BİR HAFTANIN BİLANÇOSU
İstanbul Eyüp’te yoğun yağış nedeniyle bir parkın duvarı çöktü, duvarın yanına park eden 6 araçta maddi hasar meydana geldi.
Trabzon’da bir sitenin istinat duvarı çöktü. Tonlarca kaya ve toprak araçlara hasar verdi.
Bursa’da yağış nedeniyle bir inşaatın istinat duvarı çöktü.
İstanbul Bebek’te istinat duvarı gecekondunun üzerine yıkıldı. Evin bir kısmı toprağa gömüldü.
APARTMANIN ÜZERİNE YIKILDI
Kocaeli’nde dün gece facianın eşiğinden dönüldü. Serdar Mahallesi’ndeki 5 katlı binanın arkasında bulunan istinat duvarında oluşan çatlak nedeniyle bina boşaltıldı. Yağan yağmurun da etkisiyle istinat duvarının büyük bölümü, dün sabaha karşı 5 katlı binanın üzerine yıkıldı. Binada hasar yaşanırken, binanın önceden boşaltılması facianın önüne geçti. İstinat duvarının kalan kısmının da yıkılabileceğinden dolayı korktuklarını söyleyen mahalleli, yetkililerden yardım istedi.
‘ZORUNLU BAĞIŞ GİBİ YAPTIRILIYOR’
Müteahhitler ise belediyelerden şikâyetçi. ismini vermek istemeyen bir müteahhit, şunları söyledi: “özellikle kentsel dönüşümde belediyeler, ruhsat ya da izin almak istediğimizde ya bir istinat duvarı ya da hizmet binası yaptırıyor. bu, bir nevi zorunlu bağış. fakat bu inşaatları yaparken hiçbir denetim yok. bu duvarlar ya da inşaatlar mühendislik hesabına göre yapılıyor mu, yoksa tuğlaları getirip diziyorlar mı denetleyen yok. tamamen müteahhidin vicdanına kalmış.”
‘İHALELİ İŞLERDE HATA PAYI DÜŞÜK’
İstanbul’da altyapı mühendislik hizmetleri veren ve istinat duvarı imalatı yapan özel bir şirketin yetkilisi Selma Tavukçuoğlu, ihaleyle yapılan işlerde hata payının çok düşük olduğunu vurguladı: “İstinat yapıları genelde ihaleyle yapılır. Onlarda bu tür hataların olması çok zor. Çünkü önce proje çiziliyor. Onu üniversitedeki hocalara onaylatmanız, malzemeleri testlerden geçirmeniz lazım. Ancak iş, düşük bütçelerle merdivenaltı firmalara verilirse sıkıntı olabiliyor.”
UKOME KARAR VERİYOR
İstanbul Eyüp’te pazar günü yağışla birlikte park duvarının çökmesiyle ilgili görüştüğümüz İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) yetkilileri, şu bilgileri paylaştı: “İstinat duvarının inşasıyla ilgili önce UKOME tarafından karar verilir. Projeler Müdürlüğü proje hazırlar. Projeye göre de Altyapı Hizmetleri Müdürlüğü uygulamasını ve denetimini yapar. Diğer ilçe belediyeleri ise kendi denetimini yapar.”