İsveçli Akademisyenler Kızılırmak'ta Kuşları Izleyecek

MEHMET KUMCAĞIZ - Ondokuz Mayıs Üniversitesi ile İsveç Lund Üniversitesi biyoloji bölümlerince ortak sürdürülen çalışma kapsamında, Kızılırmak Deltası'nda konaklayan göçmen kuş türü "büyük kamışçın"lara 1 gram ağırlığında ışık ve seviye belirleyici cihaz takılarak, yıllık göç döngüleri, kış ve yaz mevsimini nerede geçirdikleri belirlenecek. Projenin Türkiye yürütücüsü OMÜ Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü öğretim görevlisi ve Ornitoloji Araştırma Merkezi görevlisi Dr. Arzu Gürsoy, AA muhabirine yaptığı açıklamada, büyük kamışçın kuşunun göç yolu üzerinde bulunduğu ve ürediği Türkiye’de, göçle ilgili çalışmaların önem taşıdığını söyledi. Gürsoy, çalışmada büyük kamışçın kuşunu, üreme alanlarına sadakatlerinin yüksek olması ve bir sonraki yıl aynı bölgede tekrar yakalanma olasılığının yüksek olması nedeniyle seçtiklerini ifade etti. Projenin amacının, büyük kamışçın kuşu populasyonlarının ilkbahar ve sonbahar göçü sırasında kullandıkları farklı rotaları belirlemek, kışlama alanlarındaki kalış süreleri, bu alanları nasıl ve neden kullandıklarını tespit etmek olduğunu vurgulayan Gürsoy, şöyle konuştu: "Yürüttüğümüz çalışma iki yıl sürecek. Finansmanı İsveç Lund Üniversitesi'nce sağlanıyor. Orman ve Su İşleri Bakanlığı'nın da onayladığı bir proje. İki aşamalı projenin ilk aşamasında Türkiye'nin en aktif kuş halkalama istasyonlarından biri olan Kızılırmak Deltası'ndaki merkezde 15 kuşa 'ışık seviyeli yer belirleyici' cihazı taktık. İkinci aşamada ise bir yıl sonra cihaz takılan kuşlar tekrar yakalanacak. Kuşların üzerindeki cihazlar incelenecek. Cihaz bir sensör yardımıyla saniyedeki en yüksek ışık şiddetini ölçerek 10 dakikada bir kaydediyor. Bir gramdan daha az ağırlığı olan cihazın kaydettiği veriler bilgisayara indiriliyor. Uygun program ile incelenerek dünyanın farklı boylamlarındaki gün batış ve doğuş saatlerine göre kuşların konumları gün gün tespit ediliyor. Bu şekilde kuşların göç yolları, kış ve yaz mevsimini nerede geçirdikleri belirleniyor. Cihaz, küçük ve hafif olması nedeniyle canlı üzerinde beslenme, barınma, göç etme ve üreme davranışlarında bir değişikliğe yol açmıyor." Uluslararası işbirliği gerektiren çalışmanın bilimsel katkılarının yanı sıra ülkeler arası ortak çalışmalar yapılması açısından da önem taşıdığını vurgulayan Gürsoy, çalışmanın ilk aşamasına Lund Üniversitesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Staffan Bensch'in de katıldığını belirtti. Dr. Gürsoy, büyük kamışçın kuşunun göç stratejisinin tam olarak bilinmediğini anlatarak, şunları kaydetti: "Türkiye’de bugüne kadar büyük kamışçın üzerine detaylı herhangi bir çalışma olmayıp mevcut bilgiler gözlem bilgilerine dayanmaktadır. Bu nedenle başlattığımız proje kendi alanı için çok önemli. Gelecek yıl mayıs ve haziran ayı arasında cihaz taktiğımız kuşları tekrar yakalayacağız. Elde ettiğimiz veriler kuşların dünyası hakkında daha detaylı bilgi edinmemizi sağlayacak."