İzmir Büyükşehir'in 200 Milyonluk Ihalesinde Yerli Firmalara Veto Iddiası

İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından 6 Ağustos 2012 tarihinde yapılacak 200 milyon TL'lik Adaptif Trafik Yönetim Denetim ve Bilgilendirme Sistemi ihalesine, şartların ağırlığı sebebiyle yerli firmaların katılamayacağı belirtiliyor. Söz konusu ihaleye katılmak için 55 milyon TL tutarında iş deneyimi belgesine sahip olmak gerekiyor. Türkiye'de böyle bir firma olmadığı, ihalenin yabancı firmalara kalacağı ifade ediliyor. 55 milyon TL şartının normal olduğunu savunun İzmir Büyükşehir Belediyesi ise daha önce yaptıkları 2 büyük ihalede de benzer iddiaların ortaya atıldığını, bu ihaleleri yerli firmaların kazandığına dikkat çekti.

Türkiye’nin ulaşım teknolojileri ve trafik konulu en büyük ihaleleri arasında gösterilen Adaptif Trafik Yönetim Denetim ve Bilgilendirme Sistemi ihalesi, İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından 6 Ağustos 2012 tarihinde Fen İşleri Dairesi Başkanlığı Yapım İhaleleri Şube Müdürlüğü’nde yapılacak. İhale hem Avrupa’da hem de Türkiye’de faaliyet gösteren birçok firma tarafından merakla bekleniyor. İşin yaklaşık maliyetinin 70-90 milyon euro arasında olacağı tahmin ediliyor. İhaleyi yakından takip eden çevrelere göre, bu kapsamda büyük bir ihale Türkiye'de ilk defa gerçekleştirilecek. Benzeri birçok iş hem Karayolları Genel Müdürlüğü hem de belediyeler tarafından daha küçük ölçekte yapılıyor. Yerli kurum ve firmalar, şartlar çok ağır olmadığı için bu ihaleleri kazanıyor. Yurt dışında gerçekleştirilen bu tarz büyük işlerde ise ihaleyi yapan idare, uluslararası bir ihale yapsa bile lokal firmalar ile çalışma zorunluluğu getiriyor.

İHALEYE GİRMEK İÇİN 55 MİLYONLUK İŞ BİTİRME BELGESİ İSTENİYOR

İhaleye katılacak olan firmalar ile ilgili kıstaslar bir süre önce belirlendi. İddialara göre bu kapsamda ihaleye Türk firmalarının katılması neredeyse imkânsız hale getirildi. Çünkü katılımcı firmalardan 55 milyon TL tutarında iş deneyimi belgesi isteniyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından hazırlanan ihale şartlarını gösteren forumdaki ilgili bölüm şöyle: “Son beş yıl içinde bedel içeren bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ve 55 milyon TL tutarından az olmamak üzere ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin iş deneyimini gösteren belgeler.”

İHALENİN KRİTERİ DEĞİŞİRSE KONTROL YERLİ FİRMADA OLACAK

İddiaya göre, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin açmış olduğu söz konusu ihale yurt dışından kredilendirileceği için işin bir şekilde yurt dışına gitmesi isteniyor. İşi yapabilecek birçok Türk firması olmasına rağmen tek projede 55 milyonluk bir iş bitirme belgesi istenerek ihale yerli üretime ve proje sahipliliğine kapalı hale getiriliyor. Bu kriter düşürülmediği takdirde yerli ürün ve üreticiye ihale yolu kapalı kalacak. Aksi durumda ise ihale büyük bir olasılıkla yerli bir firmanın kontrolünde olacak.

GENELGELERDE YERLİ ÜRETİCİ ÖN PLANA ÇIKARILIYOR

Sektör temsilcilerinin verdiği bilgiye göre ihaleye katılabilecek muhtemel yerli firmaların bir kısmı, tek başına projenin yüzde 80'ini yapabilecek kapasitede. Bir kısım firmalar ise yurt dışından bir partner ile işi üstlenebilecek durumda. Fakat İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin ihaleye katılacak firmalar için koyduğu şartlar yüzünden, yerli firmaların önü kesiliyor, yerli firmalar işin ana yüklenicisi değil, küçük bir kısmını alacak ortak konumuna düşürülüyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi, şartname yeterliliği olan firmanın işin yüzde 70'ini yapmasını istiyor. Bu durum, ihaleyi doğrudan yurt dışına vermek anlamına geliyor. Başbakanlık'ın kamuda yerli ürün kullanılmasına yönelik 6 Eylül 2011 tarih ve 28046 sayılı Resmi Gazete’deki genelgesi ve 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 63. maddesi, yerli üreticiye yüzde 15 oranına kadar fiyat avantajı sağlıyor. Çeşitli genelgeler yayımlayan Başbakanlık, fiyatı yüksek olsa da yerli firmaların ön plana çıkarılmasını istiyor.

BELEDİYE: YERLİ FİRMALARIN ÖNÜNÜ KESME DÜŞÜNCEMİZ YOK

İzmir Büyükşehir Belediyesi yetkilileri, Cihan’a yaptığı açıklamada yerli firmaların önünü kesme gibi bir niyetlerinin olmadığını belirtti. Belediyenin açıklaması şöyle: “Söz konusu bedel, İhale Kanunu hükümleriyle belirlenen sınırlar içindeki bir bedeldir ve işin büyüklüğü dikkate alındığında, normal düzeyde olduğu görülecektir. İzmir Büyükşehir Belediyesi, bugüne kadar yaptığı ihalelerle 'yerli firmaların önünü kesme' gibi düşüncesi olmadığını açıkça göstermiştir. Son dönemde yaptığımız iki büyük ihale öncesinde de (Körfez temizliğini yapacak kesici-tarama gemisinin ihalesi ve 15 yeni yolcu vapuru alımı ihaleleri) benzer iddialar ortaya atılmasına rağmen, ihaleleri yerli firmalar kazanmıştır.